„Andrzej Hejmej” – książki

Książka ta stanowi kontynuację tomu Archiwa dyscypliny. Teorie i historie nowoczesnej komparatystyki od Herdera do szkoły amerykańskiej. Proponuje czterdzieści pięć wędrówek po najnowszych dziejach literaturoznawstwa porównawczego. Zamieszczone teksty – od wypowiedzi reprezentatywnych dla rozmaitych etapów rozwoju dyscypliny w drugiej połowie XX wieku po diagnozy jej obecnej kondycji w epoce kultury cyfrowej – także tym razem przygotowane zostały z myślą o studentach, badaczach oraz wszystkich zainteresowanych zarówno mechanizmami rządzącymi kontaktem języków i kultur, jak i sposobami ich poznawania. Tomasz Bilczewski – profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, prodziekan Wydziału Polonistyki UJ, kierownik Katedry Międzynarodowych Studiów Polonistycznych, dyrektor Centrum Studiów Humanistycznych. Zajmuje się komparatystyką, przekładoznawstwem i humanistyką medyczną. Autor książek: Komparatystyka i interpretacja. Nowoczesne badania porównawcze wobec translatologii (2010), Niewspółmierność. Perspektywy nowoczesnej komparatystyki (autorska antologia, 2010), Porównanie i przekład. Komparatystyka między tablicą anatoma a laboratorium cyfrowym (2016). Współautor opracowań: Światowa historia literatury polskiej. Interpretacje (2020), Wiek teorii. Sto lat nowoczesnego literaturoznawstwa polskiego (2020), The Routledge World Companion to Polish Literature (2021). Współredaktor naukowy serii „Hermeneia”. Wykładał i prowadził projekty badawcze na uniwersytetach amerykańskich i europejskich. Andrzej Hejmej – profesor zwyczajny zatrudniony w Katedrze Teorii Literatury Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się literaturą XX i XXI wieku, teoriami literatury, komparatystyką kulturową, zjawiskami intermedialnymi we współczesnej kulturze. Autor książek: Muzyczność dzieła literackiego (3 wyd. 2012; wyd. ang. 2018), Muzyka w literaturze. Perspektywy komparatystyki interdyscyplinarnej (2 wyd. 2012; wyd. ang. 2014), Komparatystyka. Studia literackie – studia kulturowe (2013; wyd. ang. 2018). Członek Polskiego Stowarzyszenia Komparatystyki Literackiej (w zarządzie) i International Comparative Literature Association (ICLA). Pełni funkcję przewodniczącego komitetu redakcyjnego serii „Projekty Komparatystyki”. Ewa Rajewska – literaturoznawczyni, translatolożka, tłumaczka literacka z języka angielskiego, redaktorka naukowa przekładów z dziedziny humanistyki. Profesor uczelni w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, na którym kieruje specjalnością przekładową na polonistycznych studiach magisterskich (zob. www.przekladowa.amu.edu.pl). Redaktorka pisma „Przekładaniec. A Journal of Translation Studies”. Członkini zarządu Oddziału Zachodniego STL. Opublikowała książki: Stanisław Barańczak – poeta i tłumacz (2007), Domysł portretu. O twórczości oryginalnej i przekładowej Ludmiły Marjańskiej (2016).

Książka ta jest próbą diagnozowania nowej sytuacji literatury w społeczeństwie medialnym, kształtowanej za sprawą procesów słyszenia i praktyk słuchania, a jednocześnie sytuacji komparatystyki (i szerzej: literaturoznawstwa) jako dyscypliny uprawianej w charakterystycznych dla współczesnej kultury warunkach intermedialności. W centrum uwagi pozostają trzy zasadnicze kwestie: po pierwsze, fenomen słyszenia/słuchania w świecie XX i XXI wieku (ekspansywność dźwięku, kakofonia medialna, hiperestezja słuchowa, doświadczenie akuzmatyczne związane z różnymi formami słuchania pośredniego); po drugie, reperkusje doświadczenia audialnego w przypadku literatury nowoczesnej (procesy słyszenia i praktyki słuchania wpływające na twórczość literacką i sposób funkcjonowania literatury w społeczeństwie medialnym); po trzecie - w konsekwencji - możliwość wykorzystania w dzisiejszej refleksji literaturoznawczej wiedzy z zakresu nowych badań nad dźwiękiem i tym samym przekraczania ograniczeń tradycyjnego literaturoznawstwa monomedialnego. Proponowane interpretacje twórczości przedstawicieli pierwszych awangard, zapisów Witolda Hulewicza, nietypowych przekładów Stanisława Barańczaka czy poezji i realizacji głosowych Tadeusza Różewicza ujawniają rozmaite konsekwencje bycia w dźwięku. Szeroko rozpatrywane nowoczesne doświadczenie audialne prowadzi do sformułowania głównej tezy: literaturę jako taką - w realiach społeczeństwa medialnego, w kulturze akuzmatycznej - proponuję traktować w kategoriach nie tylko pisma (zgodnie z utrwaloną tradycją literaturoznawczą), lecz skryptoralności - jako fenomen pisma i zarazem fenomen głosu (dźwięku). Andrzej Hejmej, prof. dr hab., zatrudniony w Katedrze Teorii Literatury Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autor książek Muzyczność dzieła literackiego (2001, 2002, 2012; wyd. ang.: Musicality of a Literary Work, 2018), Muzyka w literaturze. Perspektywy komparatystyki interdyscyplinarnej (2008, 2012; wyd. ang.: Music in Literature: Perspectives of Interdisciplinary Comparative Literature, 2014), Komparatystyka. Studia literackie - studia kulturowe (2013; wyd. ang.: Comparative Literature: Literary Studies - Cultural Studies, 2018); redaktor tomu Muzyka w literaturze. Antologia polskich studiów powojennych (2002), współredaktor tomów Intersemiotyczność. Literatura wobec innych sztuk (i odwrotnie) (2004), Dysonanse. Twórczość Stefana Kisielewskiego (1911-1991) (2011), Transpozycje. Muzyka w nowoczesnej literaturze europejskiej (2016), Pasaże Witolda Hulewicza (2017), współredaktor antologii Archiwum dyscypliny. Historie i teorie nowoczesnej komparatystyki od Herdera do szkoły amerykańskiej (2022) oraz Literatura światowa i przekład. Historie i teorie nowoczesnej komparatystyki od szkoły amerykańskiej do biohumanistyki (2022).

Książka ta proponuje ponad trzydzieści wypraw w przeszłość dyscypliny, która w ostatnich dekadach przeżywa rozkwit za sprawą rosnącego zainteresowania problematyką przekładu oraz kontaktów, interferencji i hybrydyzacji związanych z globalnym przepływem ludzi i kapitału symbolicznego. Zabieramy czytelnika w wędrówkę po historiach i teoriach komparatystyki powstających od jej nowoczesnych narodzin w epoce Herdera po drugą połowę XX wieku. Zamieszczone tu teksty fundacyjne, manifesty, programy, wykłady czy polemiki opracowane zostały z myślą o studentach, badaczach, a także wszystkich zainteresowanych zarówno mechanizmami rządzącymi kontaktem języków i kultur, jak i sposobami ich poznawania.