Myśl teologiczna. Tom 41. Duch Święty Dokonawcą Zbawienia. Nowy Testament o posłannictwie eschatologicznym Ducha Świętego
Niespodziewane dla mnie przychylne odgłosy po prędkim wyczerpaniu się pierwszego wydania o niewielkim nakładzie skłaniały do tego, by podjąć się wznowienia. Postanowiłem więc przed wznowieniem przejrzeć tekst przede wszystkim pod kątem treściowego uzupełnienia. Trzynaście bowiem lat w biblistyce to szmat czasu, w którym wiele się stało zwłaszcza w zakresie chrystologii. Wziąłem więc pod uwagę przy redagowaniu treści niniejszego wydania nowe osiągnięcia cudze i własne w tym właśnie zakresie, uzupełniłem dane bibliograficzne i dodałem skorowidze, których brakowało w 1 wydaniu. Wybór nowego tytułu dla książki ma dwojaką rację. Po pierwsze – ma on uzasadnienie w rozdziale o Chrystusie Apokalipsy Janowej, gdzie ten cytat otrzymał komentarz. Po wtóre – tytuł ten lepiej wyraża, w jakim kierunku idą dawne Dopowiedzenia: chrystologia biblijna w Apokalipsie otrzymuje swoje zwieńczenie, nie dość wyraźnie uwzględnione w naszych dotychczasowych chrystologiach. Niech więc Jezus Chrystus jako Alfa i Omega, Pierwszy i Ostatni (Ap 22,13) stanie się czytelnikom bliższy! Zasadniczą treścią obu bliskich sobie gatunków literackich w Ewangeliach – przypowieści i alegorii – jest nauka o Królestwie Bożym. Ono zaś w swoim obecnym stadium, ukazanym w Nowym Testamencie, jest nierozerwalnie złączone z osobą i dziełem Jezusa Chrystusa. Według trafnego określenia Orygenesa Chrystus utożsamia się z Królestwem. Nie do przetłumaczenia dosłownego jest ukuty przez niego termin autobasileja – „samokrólestwo”. A zatem ujmując rzecz szeroko, można by uznać wszystkie przypowieści w jakiejś mierze za chrystologiczne. Niemniej można i trzeba zacieśnić zakres omawianych tu tekstów do tych, które wyraźnie mówią bądź o osobie, bądź o zbawczym dziele Jezusa Chrystusa. W tych przypowieściach i alegoriach – jak nam referują Ewangelie – Jezus mówi sam o sobie. Wszakże nowsze badania nad historią przekazu ustnego, a potem zapisu Jego słów, nie pozwalają na to, by te zapisy traktować jak protokoły świadków, reportaże uczestników czy taśmy magnetofonowe słów wypowiedzianych przez Jezusa. W sposób właściwy dla pierwotnej katechezy ustnej, która powtarzała słowa Jezusa usłyszane przez świadków–uczniów i zapisane ostatecznie w ewangeliach, może się znaleźć zarówno ipsa vox Jesu, jak też już swoista interpretacja owego żywego głosu, dokonana pod natchnieniem Ducha Świętego Parakleta przez Kościół apostolski. Odpowiednio do tych składników, których ścisłe rozgraniczenie jest po większej części zadaniem niewykonalnym przy obecnym stanie metod badania tekstu, chrystologia wysnuta z przypowieści i alegorii ewangelijnych nosi swoisty charakter. Ma bowiem w sobie coś z chrystologii czerpanej z praźródła – ze świadomości Jezusa o sobie i swojej misji, co się niekiedy określa jako chrystologię pośrednią w tym znaczeniu, że jeszcze nie rozpracowaną. Nie ukazuje się tu jednak samo praźródło, jakby zapis magnetofonowy słów Jezusa, lecz jego pierwotna interpretacja, która się dokonywała już na szczeblu kerygmatu apostolskiego. Wyprzedza on datę chrystologii znanej nam z Dziejów Apostolskich. Dwa uwzględnione gatunki literackie: przypowieść i alegoria, jakkolwiek sobie bliskie, nie są identyczne. Według podziałów klasyków starożytności przypowieść – grecka parobolé od paraballo, co znaczy „zestawiam obok siebie”, jest porównaniem dwóch składników. Pierwszy jest wzięty z życia codziennego, z rzeczywistości dobrze znanej słuchaczowi lub czytelnikowi. Drugi składnik, czyli człon przypowieści, nie jest już dostępny zmysłom, gdyż leży w sferze pojęciowej. Rzeczy konkretne i znane mają w ten sposób ilustrować prawdę wyższego rzędu, duchową. Rozbudowane porównanie oparte na podobieństwie, jakie zachodzi między dwiema płaszczyznami rzeczywistości, zmysłową i duchową, to przypowieść. W Ewangeliach obrazy przypowieściowe są brane zazwyczaj z życia codziennego, drugą zaś płaszczyzną są ukazane w ten sposób prawdy o Królestwie Bożym.
Niniejsza książka jest to studium z zakresu teologii biblijnej. Zostaną tu systematycznie poklasyfikowane i skomentowane teksty przede wszystkim z Nowego Testamentu. Celem tej syntezy jest pozwolić czytelnikowi usłyszeć zawarty w nich apel o prawowierność, apel skierowany do wyznawców Chrystusa, do członków Jego Kościoła, na czele z tymi, którzy są odpowiedzialni za przekaz wiary. Nie dochodzi tutaj do głosu żaden z „-izmów”, jakimi się dziś zazwyczaj określa gotowe postawy wobec doktryny wiary, takie jak integryzm, tradycjonalizm lub fundamentalizm. Natomiast metodami właściwymi dla teologii biblijnej, czyli już na „piętrze” syntezy, poszukamy ustalenia zasad w tej ważkiej sprawie, często dziś, jak i dawniej, błędnie rozumianej. A źródłem błędów jest posługiwanie się hasłami skądinąd słusznymi: wolności badań, postępu nauki czy tolerancji w tej właśnie dziedzinie, jaką jest czystość głoszonej doktryny, i jej odpowiednik – prawowierność. Książka ta jest przeznaczona przede wszystkim dla wierzących. Niemniej może ona przydać się także niewierzącym o tyle, że pozwoli im zrozumieć, na czym się opiera nieustępliwość Magisterium Kościoła, to jego non possumus, w wielu żywotnych sprawach, które sami inaczej oceniają. Augustyn Jankowski OSB (1916-2005)– benedyktyn z Opactwa świętych Apostołów Piotra i Pawła w Tyńcu, dr hab., dr honoris causa, profesor teologii biblijnej na PAT w Krakowie, redaktor naukowy Biblii Tysiąclecia, członek Papieskiej Komisji Biblijnej Kongregacji Nauki Wiary.
Nowy tom serii „Myśl Teologiczna” to książka znanego biblisty o. Augustyna Jankowskiego. Autor ma już na swoim koncie dwie prace z tego zakresu. Obecnie podejmuje ten temat raz jeszcze, zainspirowany słowami Jana Pawła II, że „mamy głosić nie tylko wartości chrześcijańskie, ale przede wszystkim samego Jezusa Chrystusa, gdyż świadków dziś potrzeba bardziej niż nauczycieli”. O tym, że warto zobrazować stopniowy rozwój takiego świadectwa, przekonały Autora po pierwsze rozmowy z ludźmi szukającymi prawdy w Piśmie Świętym, po drugie - udział w pracach Papieskiej Komisji Biblijnej. Autor ma nadzieję, że dzisiejszy chrześcijanin „chętnie przyjrzy się temu, jak powoli rośnie na kartach Nowego Testamentu świadectwo ludzkich jego autorów o Jezusie Chrystusie”. Książka została opatrzona przypisami oraz indeksami: biblijnym, autorów, wyrażeń greckich i hebrajskich.
Od lat kilkudziesięciu w całym Kościele, a nawet w całym chrześcijaństwie, budzi się wielka tęsknota za żywszym kontaktem z Duchem Świętym. Wystarczy sięgnąć do dokumentu II Soboru Watykańskiego... Inną postacią tej samej tęsknoty jest ruch charyzmatyczny odnowy w Duchu Świętym, przybierający stale na sile” – pisze Autor we wstępie. Idąc na przeciw tym dążeniom ojciec Augustyn Jankowski, od lat w swej pracy naukowej zajmujący się posłannictwem Ducha Świętego w tym eonie i publikujący wiele na ten temat, postanowił dotychczasowy swój dorobek, poprawiony i zaktualizowany, wydać w nowej pracy, która stanowi wszechstronne kompendium danych, jakie Duch Święty zostawił o sobie na kartach Biblii. Książka pt. Duch Święty dokonawcą zbawienia stanowi cenną pozycję dla studentów teologii. Całość opatrzona przypisami i uzupełniona obszerną bibliografią tematu oraz indeksami: nazwisk, biblijnym, obcych zwrotów, wyrażeń i słów greckich oraz hebrajskich, będącymi pomocą przy korzystaniu z tekstu.
Tematyka eschatologiczna pasjonuje nie tylko teologów. Wielowiekowa tradycja ukształtowała powszechne wyobrażenia na temat paruzji Chrystusa, wskrzeszenia umarłych, sądu ostatecznego, sądu jednostkowego po śmierci, życia pozagrobowego w niebie, piekle lub czyśćcu. Czy jednak są one prawdziwe? Czy mają uzasadnienie w Piśmie Świętym? Oddawana do rąk Czytelników książka to ukazująca się już po śmierci Autora poszerzona i zaktualizowana wersja pozycji sprzed niemal dwudziestu lat. Wybitny biblista, znany przede wszystkim jako redaktor naukowy Biblii Tysiąclecia, poddaje w niej wnikliwej analizie teksty biblijne traktujące o rzeczach ostatecznych, odwołując się wielokrotnie do języka oryginału. Powstało w ten sposób obszerne kompendium wiedzy na ten temat, które może pełnić rolę podręcznika dla studentów teologii. Książkę uzupełnia aktualna bibliografia.
Objaśnienia czytań mszalnych na niedziele i święta Ostatni tom Przy stole Słowa obejmuje niedziele okresu zwykłego od 18 do 34, czyli ostatniej niedzieli roku liturgicznego przeżywanej jako Uroczystość Chrystusa Króla. W tym tomie podajemy jednocześnie omówienia tekstów czytań uroczystości obowiązujących. Przeważnie głoszone słowo ma wówczas formę kazania o treści obchodzonej tajemnicy lub o życiu Świętych. Podane omówienia czytań mszalnych pomagają przygotować homilię. Można w niej ukazać, jak w Świętych realizuje się słowo Boże, jak jest ono żywe. Czytania biblijne przeważnie uwydatniają to, co da się wziąć od każdego ze Świętych i zastosować w naszym życiu. Układ objaśnień do każdego zestawu czytań mszalnych jest następujący: 1. Krótki wstęp wprowadza w główną treść danego obchodu. 2. Trzy kolejne czytania niedzielne i świąteczne otrzymują zwięzłe fachowe objaśnienia biblisty, wskazujące na objawione w perykopach treści autentyczne. 3. Następuje próba podsumowania – drogą pewnej syntezy – doniosłości teologicznej wszystkich trzech czytań. 4. Kończy to wszystko bądź proponowana próba zastosowania praktycznego, bądź zestawienie przydatnego materiału poglądowego z różnych zakresów.
Objaśnienia czytań mszalnych na niedziele i święta Po przedstawieniu w dwóch pierwszych tomach serii Przy stole Słowa niedziel i uroczystości okresów liturgicznych Adwentu, Bożego Narodzenia, Wielkiego Postu i Wielkanocy przechodzimy do niedziel okresu zwykłego. Ze względów praktycznych dzielimy go na dwa tomy. Niniejszy tom, trzeci, zawiera niedziele zwykłe od drugiej do siedemnastej włącznie. Dołączamy do niego uroczystości Najświętszej Trójcy, Ciała i Krwi Pańskiej oraz Serca Pana Jezusa, które przypadają właśnie w tym okresie zwykłym. Do tomu czwartego, który obejmuje niedziele zwykłe od osiemnastej do ostatniej, a więc do trzydziestej czwartej czyli uroczystości Jezusa Chrystusa, Króla Wszechświata, zostaną dołączone komentarze do pozostałych uroczystości obchodzonych w całej Polsce. Układ objaśnień do każdego zestawu czytań mszalnych jest następujący: 1. Krótki wstęp wprowadza w główną treść danego obchodu. 2. Trzy kolejne czytania niedzielne i świąteczne otrzymują zwięzłe fachowe objaśnienia biblisty, wskazujące na objawione w perykopach treści autentyczne. 3. Następuje próba podsumowania – drogą pewnej syntezy – doniosłości teologicznej wszystkich trzech czytań. 4. Kończy to wszystko bądź proponowana próba zastosowania praktycznego, bądź zestawienie przydatnego materiału poglądowego z różnych zakresów.
Adwent liturgiczny przygotowuje nas w rocznym cyklu zbawienia na dwa przyjścia Pana. W okresie pierwszych tygodni ukazuje Pierwsze Przyjście – Wcielenie Słowa, w perspektywie zaś, dalszej jak przy końcu roku liturgicznego, Drugie Przyjście – paruzję. Ukazując jedno i drugie Przyjście, jednakowo określane jako adventus, liturgia przygotowuje wiernych w odniesieniu do każdego z nich nieco inaczej. Pierwszy bowiem dziejowy adwent należy już do przeszłości, a więc przeżywa się go przede wszystkim jako pamiątkę. Trzeba dodać od razu, że pamiątka ta jest swoiście uobecniona w misterium liturgicznym, w którym przeszłość, teraźniejszość i przyszłość zlewają się jakoś w jedną całość. Niemniej jednak Pierwsze Przyjście należy do dziejowej przeszłości. Drugie natomiast – paruzja – wciąż jest przedmiotem realnego oczekiwania, jako przyszłość. Stąd liturgia adwentu tak mocno akcentuje przygotowanie moralne na sąd ostateczny, nieodłącznie związany z paruzją. Zżyliśmy się od wieków z takim podwójnym charakterem adwentu liturgicznego. Homiletyka liturgiczna tego okresu roku kościelnego wydobywała dotąd oba aspekty osobno – zależnie od potrzeb. Jednakże teraz, po Vaticanum II, kiedy jesteśmy świadkami dalszego „ubiblijnienia” liturgii, narzuca nam się, jako zadanie, ujęcie adwentu bardziej zgodne z nauką Nowego Testamentu. Polega ono na podbudowaniu wszelkich kazań tego okresu swoistą, biblijną teologią czasu. Ukaże nam ona dwa biblijne adwenty, wspominane w liturgii, jako połączone jedną więzią zbawczego planu Boga. A wówczas teraźniejsze nasze życie – życie świadków Chrystusa – ukaże się w nowym świetle. Będzie mianowicie czymś więcej niż wspominaniem przeszłości, oddzielonym od tego, co ma nastąpić, będzie aktualnym przeżywaniem obecności Chrystusa w naszym ludzkim czasie, który jest czasem zbawienia.
Bonito
O nas
Kontakt
Punkty odbioru
Dla dostawców
Polityka prywatności
Ustawienia plików cookie
Załóż konto
Sprzedaż hurtowa
Bonito na Allegro