„Monika Jaworska-Witkowska” – książki

Bogdan Nawroczyński należy [...] do Wielkiego Pokolenia pedagogiki polskiej. Żył i tworzył w kilku epokach, uczestniczył w kształtowaniu naszej dyscypliny po odzyskaniu niepodległości, po II wojnie światowej, ale skazywano go także na niebyt, odsuwano od pracy akademickiej, na co zwracają uwagę już we wprowadzeniu Redaktorzy i co jest niejednokrotnie podkreślane w całym dziele. [...] Niniejszy zbiór tekstów i odpowiedzi na nie ukazuje, jak ważna i potrzebna była debata wokół wydanego w 2020 roku Oddechu myśli Bogdana Nawroczyńskiego. Jestem przekonany, że książka Dziedzictwo pedagogiczne dla przyszłości może służyć za przykład sposobu prezentowania faktów, ich interpretacji, przedstawiania obiektywnych i subiektywnych sądów oraz wniosków. Taki dialog powinniśmy ustawicznie prowadzić w środowisku akademickim, w gronie pedagogów: dialog nad pełnym odczytywaniem tradycji i losów indywidualnych, uwzględniający zmieniające się warunki społeczno-polityczne; dialog odczytywania tradycji na nowo przez kolejne pokolenia w celu uświadamiania sobie jej wartości i roli osób znaczących w tej kulturze, aby możliwa była refleksja nad złożonym rozwojem naszej dyscypliny, nauk humanistycznych i społecznych. Praca wykonana przez Profesora Witkowskiego stała się inspiracją do dialogowania, dzielenia się doświadczeniami, sądami, do analiz, realizowania projektów badawczych itp.

Impulsem do powstania niniejszej książki była debata jaka została zorganizowana w ramach cyklu spotkań roboczych, jakiego tradycję chcielibyśmy ustanowić w kręgu humanistów (pedagogów, acz nie tylko) o podobnej wrażliwości. W dniach 2729 listopada 2009 roku w Międzyzdrojach odbyło się pierwsze KOLOKWIUM: PRZEBUDZENIA HUMANISTYCZNE na temat: SYMBOLICZNE WYZWANIA DLA PEDAGOGIKI: AUTORYTET, INTEGRALNOŚĆ, WYKLUCZENIE, TOŻSAMOŚĆ.Książka [...] udanie łączy zamiar relacjonowania zaawansowanych postaw poznawczych i rozwijania narracji, która mając charakter polemiczny i krytyczny wychodzi zarazem naprzeciw potrzebom dojrzałej dydaktyki uniwersyteckiej [...]. Wyróżnia się na tle wielu innych swoim otwartym zaproszeniem do podjęcia na serio, bez niedomówień i kamuflażu rozmaitych problemów akademickiej humanistyki jako teorii i praktyki budowy środowisk i kształtowania typów wspólnot [...]. Spór o podjęte w niej bardzo zasadnicze problemy kondycji humanistyki akademickiej winien toczyć się na serio i publicznie, a nie tlić gdzieś w zakamarkach pokątnych krytyk i środowiskowych plotek.

Książka składa się z dwóch części. Pierwsza dotyczy metodologicznej relacji pedagogiki wobec kultury i możliwości poznania humanistycznego dokonującego się w ?trudnych syntezach? złożonych sytuacji poznawczych, czyli między drogami kultury. Druga z nich stawia kwestię ?zysku symbolicznego?, jaki może być udziałem pedagogiki, pod warunkiem podjęcia przez nią wysiłku osadzenia problematyki także w kontekstach narracji zmarginalizowanych, zapomnianych czy zakazanych, a ? jak się okazuje ? budzących jej wrażliwość kulturową i zrozumienie niezbędnego zakresu osadzenia w kulturze dla każdego typu myślenia i działania edukacyjnego. Prezentowana praca jest więc propozycją (kierunku) strategii naświetlania wybranych tropów dla pedagogiki, zarazem uruchamiającą już częściowo dyskursy, możliwe w pedagogice, i podejmuje próby kilku zapowiedzi aplikacyjnych, które wymagają rzecz jasna dalszych rozwinięć. Uzupełnienia te, zebrane w osobnym tomie, opisuję w zakończeniu pracy. Przedstawiona Czytelnikowi obszerna i wielowątkowa książka nie będzie z pewnością łatwa w odbiorze, choć mam nadzieję, że trud zmierzenia się z nią opłaci się, a przynajmniej unaoczni powagę zadania, jakie współcześnie staje przed pedagogiką jako całością, choć nie zawsze jesteśmy tego świadomi, czy na to przygotowani. Recenzje: ?Dawno już nie czytałem tak znakomitej rozprawy naukowej, której efektem będzie niewątpliwie przełom w metodologii odczytywania tekstów z zakresu humanistyki [?]. Autorka twórczo przeszukuje archiwum kultury dla pedagogów, wyłuskując z literatury pięknej, literaturoznawstwa i współczesnych studiów filozoficznych i pedagogicznych niedostrzegane w swej imperatywnej wartości fragmenty, zachęcając nas zarazem do zanurzenia się w nich i ?wyłowienia pereł? niezwykle trafnie cytowanych myśli. Tworzy w ten sposób własne pasaże myśli, nie pozwalając na to, by te ? Jej zdaniem ? najważniejsze dla kultury nie pozostały na ?śmietniku historii idei?. [?] wprowadza alternatywne style narracji, otwierając zarazem nowe przestrzenie do badań kulturowych w pedagogice [?]. Recenzowana książka staje się humanistycznym projektem nowej metodologii badań hermeneutycznych, które otwierają się na wielogłos, przygodność, poetykę fragmentu czy kolaż tropów niedokończonych myśli [?]?. Prof. zw. dr hab. Bogusław Śliwerski ?Książka [?] ma szanse zaistnienia zarówno w pedagogice, jak i w kulturoznawstwie czy teorii sztuki. Autorka bowiem nie pisze o humanistyce i nie postuluje humanistyki, ale ją po prostu uprawia. Najbardziej zdumiewająca i budząca szacunek jest u Autorki umiejętność adaptacji własnej wyobraźni [?]. To zupełnie niespotykany na gruncie humanistyki (i gdziekolwiek indziej) poliglotyzm wyobraźni. Autorka nie tylko biegnie z wilkami, ale i z nimi rozmawia. Dotykanej materii, niekiedy bardzo delikatnej i niebywale wrażliwej, Autorka ani przez chwilę nie próbuje obrazić czy upokorzyć przygotowaną na twardo metodologią [?]. To świat natury ludzkiego myślenia, gdzie nie ma granic wyznaczonych przez katedry, wydziały i stopnie naukowe [?]. To wielkie wietrzenie pedagogiki. Widać na to już czas. Czas na pedagogów intelektualistów, a nie tylko teoretyków, czas na pedagogiczne idee, a nie tylko rekonstrukcje. Gratuluję! [?] Mało tego, uważam, że będzie to zdecydowanie najważniejsza praca opublikowana w szlachetnym ?Impulsie??. Prof. zw. dr hab. Aleksander Nalaskowski