„Ben H. Shepherd” – książki

Żołnierze Hitlera to imponujące opracowanie historyczno-wojskowe na temat niemieckich wojsk lądowych w latach 1933-1945. Książka ta, erudycyjna i wnikliwa, łączy politykę z wojskowością, strategię z taktyką, a poglądy wyższych dowódców – z myślami szeregowych. Ben Shepherd to stylowy autor, który wplata aspekty techniczne w wartką narrację, wykazując się rozległością badań i biegłą znajomością tematu książki. Jego praca, wyważona pomiędzy przystępnością a akademickim rygorem, trafi zarówno do czytelnika poważnie zgłębiającego temat, jak i do laika. Stephen Hart, współautor pracy The German Soldier in World War II. Przez wiele dziesięcioleci po 1945 r. powszechnie uważano, że niemieckie wojska lądowe, profesjonalne i przyzwoite pod względem moralnym, w dużym stopniu zachowywały dystans wobec SS, Gestapo i innych części nazistowskiej machiny. Korzystając z obfitych źródeł pierwotnych oraz najnowszych badań, Ben Shepherd rysuje obraz znacznie bardziej mroczny i bardziej złożony. Po raz pierwszy zostaje tu omówiona armia niemiecka w ciągu całego okresu II wojny światowej, na wszystkich teatrach działań wojennych i terytoriach okupowanych oraz z wielu perspektyw: skuteczności bojowej, dynamiki społecznej, stosunków z państwem nazistowskim, a także udziału w zbrodniach wojennych i w okupacji wojskowej. Była to armia prawdziwie narodowa, złożona z przedstawicieli wszystkich warstw społeczeństwa niemieckiego i odzwierciedlająca to społeczeństwo w jego kształcie pod rządami nazistów. Bez armii i jej zagranicznych podbojów, jak wyjaśnia Shepherd, reżim nazistowski nie byłby w stanie popełniać w krajach okupowanych zbrodni przeciwko Żydom, jeńcom wojennym i cywilom. Autor bada, w jaki sposób wojska lądowe były uwikłane w te zbrodnie i z jakich przyczyn współudział niektórych żołnierzy, jednostek czy wyższych szczebli dowodzenia był większy niż w przypadku innych. Przedstawia również przyczyny wczesnych zwycięstw armii niemieckiej na polu bitwy i jej narastających klęsk aż do 1945 r. Te ostatnie wynikały nie tylko z przewagi aliantów czy nieudolności Hitlera jako naczelnego wodza, ale również ze słabości – moralnych, politycznych, gospodarczych, strategicznych i operacyjnych – samego dowództwa armii.

Ruch oporu wobec okupacji państw Osi, wśród których prym wiodły Niemcy, rozwinął się w czasie drugiej wojny światowej na całym kontynencie europejskim. Przybierał on wiele postaci - odmowy współpracy i dezinformacji, sabotażu, szpiegowania, walki zbrojnej, aż po wojnę partyzancką na wielką skalę. Stanowi on ważny składnik pamięci historycznej oraz świadomości narodów, które znalazły się wówczas pod władzą i kontrolą państw Osi. Przez ponad trzydzieści lat nikt nie podjął się jednak zadania pokazania czytelnikom całościowego, a zarazem szczegółowego obrazu europejskiego ruchu oporu, jego składu, sposobu działania i rezultatów tych działań od Skandynawii po Grecję i od Francji po Rosję. Ten fachowy i przystępny przegląd, napisany przez grupę ekspertów w tej dziedzinie, zawiera sprawdzone, dogłębne i aktualne informacje na temat ruchu oporu w każdym regionie i kraju wraz z oceną jego skuteczności oraz sposobu reagowania na niego przez państwa Osi. Obszerny wstęp, napisany przez Philipa Cooke’a i Bena H. Shepherda, którzy zredagowali tę książkę, splata wątki opowieści o ruchu oporu w poszczególnych krajach, zwracając uwagę na ich liczne cechy wspólne oraz różnice. Ta książka stanowi znaczący wkład w dyskusję – często gorącą – na temat ważności poszczególnych ugrupowań partyzanckich. Na pewno pobudzi ona do myślenia tych wszystkich, którzy interesują się historią okupacji Europy podczas drugiej wojny światowej lub ją badają.