Etos łucznika w starożytnej Europie

Północny łuk refleksyjny był używany począwszy od prehistorii po XX wiek, na obszarach od Polski na zachodzie, aż do Kamczatki na wschodzie. Typ ten jest najdłużej używanym rodzajem łuku. Książka ta ma, więc zapełnić lukę w polskiej literaturze, jaką jest brak opracowań na temat północnego łuku refleksyjnego. W tym celu został w tej publikacji opisany tak według chronologii, jak geografii jego występowania, by na podstawie zebranego materiału określić jego użycie w Polsce. Równie ważny jest materiał ilustracyjny, także mało znany w polskiej literaturze przedmiotu, a będący ważnym źródłem dla historii łuków północnych Polsce.

Wojna polsko-niemiecka z 1109 roku stanowiła niezwykle ważne wydarzenie w życiu Bolesława III Krzywoustego (1102–1138). Na trwałe wpisała się też w dzieje rodzimego oręża, stanowiąc jego chwalebną kartę . W czasie walk z Polakami Niemcy ponosili różnego rodzaju niepowodzenia, choć zdarzały się im także zwycięstwa. Już na początki kampanii pokonali oni wojska piastowskie na przedpolu Bytomia Odrzańskiego, co opisał w swej kronice najstarszy polski kronikarz Anonim zwany Gallem. Książka, którą ma tutaj w rękach czytelnik, ma na celu ukazać przebieg tego wydarzenia. Zadanie to nie należy wcale do łatwych, albowiem w dotychczasowej historiografii nie podjęto wielostronnych i wyczerpujących badań nad tym, co się działo wówczas pod Bytomiem. Zazwyczaj om...

„Roth był urodzonym wodzem; łączył w sobie niezwykłą inteligencję oraz bystre spojrzenie wojskowe ze stoickim, niemalże klasycznym spokojem i opanowaniem w nawet najbardziej krytycznym położeniu. Pełen optymizmu i zapału podszedł do postawionego przed nim zadania i wykonał je aż do końca ze zdumiewającą wytrwałością. Ani razu nie zwątpił, ani nie zawahał się, a będąc przekonany o słuszności swej drogi, nic nie było w stanie go od niej odwieść. W rzeczy samej bitwa pod Limanową-Łapanowem stawiała przed dowódcą nie lada wymagania.” – taką opinię gen. Josef Freiherr Roth von Limanowa-Łapanów, triumfator z przełomowej bitwy 1914 r. na południowym odcinku Frontu Wschodniego (w nomenklaturze cesarsko królewskiego Naczelnego Dowództwa Nord-Ostfro...

Połowcy osiedlali się na Węgrzech od końca XI wieku. Już w następnym stuleciu byli postrzegani jako ważna część społeczeństwa węgierskiego. Na przykład przypisywano im w legendach założenie tak znanych miejscowości, jak Zwoleń (ob. Słowacja) czy Tokaj. W kolejnych wiekach żyli na Węgrzech w dobrych relacjach zarówno z Madziarami, jak i etnosami zachodnioeuropejskimi. Było to możliwe dzięki ich kulturze, podobnej do europejskiej. Kunowie, nawracając się na chrześcijaństwo, wybierali katolicyzm, a nie prawosławie, porozumiewali się po łacinie z mieszkańcami Europy, mieli też podobne podejście do własności i etosu rycerskiego. Wszystko to stało w sprzeczności z mentalnością Rusów, Tatarów czy Turków osmańskich. Wpływ Połowców jest do dzisiaj wid...

Książka opisuje walki polskiej jazdy i łuczników w czasach od Mieszka I do Kazimierza Odnowiciela. Spośród wykorzystanych źródeł szczególnie ważna jest Kronika Thietmara. Dzięki niej wiadomo, że wojsko piastowskie składało się prawie wyłącznie z lekkiej jazdy i pieszych łuczników. Ich działania, opisane przez kronikarza, były niewykonalne dla ciężkiej jazdy oraz dla piechoty walczącej głównie wręcz. Piastowska taktyka wykazywała się też wyspecjalizowaniem. Polscy wojowie na przykład stale używali pozorowanego odwrotu i przeprowadzali szybkie konne wypady o dużym zasięgu na teren wroga. Warto podkreślić, że takiej taktyki nie stosowali nigdy inni Słowianie. Jakub Juszyński (ur. 1988) jest z wykształcenia historykiem. Zajmuje się odtwarzaniem staroż...

Bitwa nad Trutiną, stoczona 8 października 1110 roku, w której Bolesław Krzywousty pokonał Czechów i Niemców, nie jest dobrze znana w polskiej historii. Była wynikiem inicjatyw politycznych podejmowanych przez Bolesława III w Czechach. Będąc, tak samo jak Chrobry, pół-Czechem, Krzywousty dążył do realnego związku Polski i Czech. Nad Trutiną walczył w obronie praw do tronu księcia Sobiesława Przemyślidy, przeciw jego bratu Władysławowi I. Obaj byli jego krewnymi. W tej bitwie polska lekka jazda zwyciężyła, używając samych tylko łuków. Dane archeologiczne i źródła pisane z XI i XII wieku potwierdzają, że konne łucznictwo było efektywnie stosowane w tamtym czasie przez piastowską konnicę. Było to możliwe dzięki wysokiemu poziomowi polskiego jeździec...

Wojny Rusi z Połowcami nie były nigdy omawiane w polskiej literaturze historycznej. Nie zwracały uwagi tak, jak na przykład późniejszy podbój Rusi przez Mongołów. Wynika to stąd, że wojny rusko-połowieckie nie miały wpływu na Polskę. Jednak jest to temat warty omówienia choćby z punktu widzenia historii wojskowości. Konflikty te toczyły się na rozległych obszarach Rusi i połowieckich stepów, przy zaangażowaniu wielkich sił po obu stronach. W walkach użyto rozmaitych typów broni i sprzętu, w tym machin miotających ogień. Wojskowość ruska, mimo ograniczonej roli konnicy, wykazała się skutecznością w walce z koczowniczym wrogiem w otwartych bitwach, zasadzkach i oblężeniach. Przebieg wojen Rusów z Kunami przekazują ruskie źródła, pozwalając odtwor...

XIII wiek był okresem, wktórym Prusowie, Jaćwingowie iLitwini toczyli zażarte walki zsąsiadami imiędzy sobą. Najeżdżali Polskę, Ruś iŁotwę, często też byli werbowani przez polskich iruskich władców do bratobójczych wojen. Duża część Prusów iJaćwingów wspierała Krzyżaków przeciw swoim rodakom iLitwinom, stanowiąc często większą część wojsk zakonnych. Prusowie iJaćwingowie wyróżniali się charakterystycznymi dla siebie metodami prowadzenia walk wbitwach ioblężeniach, uzbrojeniem czy zwyczajami wojennymi. Typowe dla nich elementy uzbrojenia, jak hełmy pekilhube czy tarcze typu pawęż, stały się ich rozpoznawalnymi cechami. Pojawiają się one często wikonografii polskiej czy niemieckiej zXIII iXIV wieku. Również źródła pisane zaznaczają bałt...

Koncepcja kota Schrodingera jest ci być może znana, ale czy wiesz coś o równaniu sformułowanym przez tego samego fizyka? Rozumiesz, w jaki sposób działają lasery, tranzystory, mikroskopy elektronowe? Potrafisz powiedzieć, jakie są niebezpieczeństwa renormalizacji? Co sprawia, że ciecz staje się nadciekła? Do czego będzie zdolny komputer kwantowy? Odkryj historię największych odkryć nauki i zastanów się nad przyszłością fizyki i technologii, czytając kolejne strony tego fascynującego przewodnika po teorii kwantowej. Seria w jasny i zwięzły sposób prezentuje kluczowe dla danej dziedziny wiedzy zagadnienia, poświęcając każdemu z nich krótki tekst, którego przeczytanie zajmuje nie więcej niż pół minuty. Wybitni specjaliści zrezygnowali z naukowego żarg...

Cóż takiego głębokiego jest w „głębokim uczeniu”? Czy sztuczna inteligencja rzeczywiście potrafi myśleć? Jak będą wyglądały roboty w najbliższej przyszłości? Czy zrodził się nowy podział społeczny na tych, którzy rozumieją technologię, i tych, którzy się jej obawiają? Czy ludzie i inteligentne maszyny kiedykolwiek się połączą, tworząc nowy gatunek? 30 sekund. O sztucznej inteligencji i robotyce przynosi jasne i zwięzłe odpowiedzi na te pytania w 50 odsłonach, przedstawiając najważniejsze zagadnienia i doniosłe wydarzenia z historii robotyki i sztucznej inteligencji. Seria w jasny i zwięzły sposób prezentuje kluczowe dla danej dziedziny wiedzy zagadnienia, poświęcając każdemu z nich krótki tekst, którego przeczytanie zajmuje nie więcej ni�...

Doktryna ekonomiczna Keynesa, kapitalizm wolnorynkowy, monetaryzm, teoria gier i niewidzialna ręka rynku? Oczywiście zdarzało ci się słyszeć o każdym z tych pojęć. Ale czy wiesz o nich na tyle dużo, by włączyć się do dyskusji w czasie przyjęcia lub olśnić towarzystwo w barze swoją wiedzą na ten temat? 30 sekund o ekonomii przedstawia 50 kluczowych teorii ekonomicznych i wyjaśnia każdą z nich w pół minuty, poświęcając na to nie więcej niż dwie strony, trzysta słów i jedną ilustrację. Zawiłe problemy ekonomiczne nagle stają się bardziej zrozumiałe, a przy okazji poznajesz biografię twórców współczesnej ekonomii. Seria w jasny i zwięzły sposób prezentuje kluczowe dla danej dziedziny wiedzy zagadnienia, poświęcając każdemu z nich krótki teks...

Na pewno zdarzyło ci się słyszeć o teorii chaosu, teoriach wielkiej unifikacji czy teorii względności. Również koncepcja kota Schrodingera czy zasady dynamiki Newtona nie są ci obce, ale czy wiesz o nich na tyle dużo, by nie bać się włączyć do dyskusji prowadzonej przez znajomych lub podzielić się swą wiedzą z dziećmi? Seria w jasny i zwięzły sposób prezentuje kluczowe dla danej dziedziny wiedzy zagadnienia, poświęcając każdemu z nich krótki tekst, którego przeczytanie zajmuje nie więcej niż pół minuty. Wybitni specjaliści zrezygnowali z naukowego żargonu, aby ciekawie i przystępnie wyjaśnić nawet złożone problemy. Dzięki temu powstały atrakcyjnie opracowane kompendia wiedzy , które pozwalają lepiej zrozumieć otaczający świat.

Bitwa, która odbyła się 1 IX 1015 roku wziemi plemienia Dziadoszan na zachodnich krańcach państwa Piastów, jest jednym znajwiększych polskich zwycięstw. Wtym starciu wojsko polskie, złożone wyłącznie złuczników ilekkiej jazdy, zdruzgotało armię niemiecką, złożoną znajlepszych jednostek. Henryk II, cesarz Niemiec, uciekł przed bitwą, przeczuwając klęskę, irozkazał swojej armii walczyć. Opuszczone przez własnego wodza wojsko najeźdźców nie sprostało polskiej taktyce iległo pod deszczem strzał. Nie była to zasadzka, Niemcy nie zostali też otoczeni ani nie walczono wgęstym lesie. Bitwa ta jest więc warta, by oniej pamiętać. Niemiecki kronikarz Thietmar, choć wrogo nastawiony wobec Polski, przekazał wswojej Kronice jej przebieg. Dziejopis ten także wre...

Polski zagon pod Magdeburg w1007 roku był działaniem wyprzedzającym niemiecką napaść imiał na celu spustoszenie wrogiego zaplecza. Cel ten został osiągnięty ipolscy jeźdźcy wrócili wraz zgrupą ludności słowiańskiej, zamieszkującej ziemie podbite przez Niemców. Mimo zgromadzenia się armii niemieckiej, nie doszło wówczas do bitwy. Wbrew pozorom, to między innymi właśnie dlatego zagon ten zasługuje na upamiętnienie go wodrębnej książce. Jak przekazał niemiecki kronikarz Thietmar, wojsko niemieckie, dowodzone przez arcybiskupa Taginona, podjęło pościg za polską lekką jazdą już wtedy, gdy była spowolniona przez wyzwolonych Połabian. Odbierało to Polakom możliwość szybkiego marszu. Wówczas Tagino mógł narzucić bitwę na własnych warunkach, korzys...

Polska wojskowość w XIII wieku nie była nigdy tematem odrębnej pracy naukowej lub popularnonaukowej, mimo zapotrzebowania na literaturę w tym zakresie. Jest to szczególnie ważny temat, gdyż w tym stuleciu podzielona Polska toczyła liczne walki na własnej ziemi i za granicami. Co ważne, często kończyły się zdecydowanymi zwycięstwami w obliczu przewagi wroga. Mimo to, z XIII wieku znana jest głównie bitwa pod Legnicą, a ówczesna wojskowość polska jest błędnie postrzegana przez pryzmat tej klęski. Tymczasem źródła pisane niemieckie, ruskie czy czeskie przekazują dużo na temat polskich zwycięstw w tym okresie. Także ikonografia z krajów ościennych nakreśla wiarygodnie charakter polskich sił zbrojnych. Jest on szczególnie widoczny w samym przebiegu kampanii...

Połowcy osiedlali się na Węgrzech od końca XI wieku. Już w następnym stuleciu byli postrzegani jako ważna część społeczeństwa węgierskiego. Na przykład przypisywano im w legendach założenie tak znanych miejscowości, jak Zwoleń (ob. Słowacja) czy Tokaj. W kolejnych wiekach żyli na Węgrzech w dobrych relacjach zarówno z Madziarami, jak i etnosami zachodnioeuropejskimi. Było to możliwe dzięki ich kulturze, podobnej do europejskiej. Kunowie, nawracając się na chrześcijaństwo, wybierali katolicyzm, a nie prawosławie, porozumiewali się po łacinie z mieszkańcami Europy, mieli też podobne podejście do własności i etosu rycerskiego. Wszystko to stało w sprzeczności z mentalnością Rusów, Tatarów czy Turków osmańskich. Wpływ Połowców jest do dzisiaj wid...

Północny łuk refleksyjny był używany począwszy od prehistorii po XX wiek, na obszarach od Polski na zachodzie, aż do Kamczatki na wschodzie. Typ ten jest najdłużej używanym rodzajem łuku. Książka ta ma, więc zapełnić lukę w polskiej literaturze, jaką jest brak opracowań na temat północnego łuku refleksyjnego. W tym celu został w tej publikacji opisany tak według chronologii, jak geografii jego występowania, by na podstawie zebranego materiału określić jego użycie w Polsce. Równie ważny jest materiał ilustracyjny, także mało znany w polskiej literaturze przedmiotu, a będący ważnym źródłem dla historii łuków północnych Polsce.

Treścią tej książki jest przedstawienie możliwie szerokiego spojrzenia na życie Scytów i Sarmatów. Dlatego przedstawiono tu nie tylko ich uzbrojenie i sposoby walki, ale też codzienne życie. Nie jest to natomiast praca o historii tych etnosów. Na temat ich dziejów istnieje od dawna obszerna literatura. Nie jest ona szeroko znana polskim czytelnikom z dwóch powodów. Po pierwsze, większość tych pozycji nie została wydana w języku polskim, po drugie, ich charakter jest bardzo specjalistyczny. Brakuje natomiast książek o charakterze popularyzatorskim, a jednocześnie przedstawiającym temat głębiej, by dać czytelnikowi konkretny obraz. Z tego powodu w niniejszej książce nakreślono życie codzienne i wojskowość Scytów i Sarmatów w ten sposób, by poznany w niej ma...

Wojny polsko-jaćwieskie w XIII wieku od zawsze były tematem interesującym polskich pasjonatów historii. Do dzisiaj nie doczekały się jednak wielu opracowań. Żadne nie dotyczy samego okresu o największym natężeniu walk, czyli lat 1247-1282. Temat jest o tyle ważny, że blisko żyjący Jaćwingowie stanowili wielkie zagrożenie dla Polski w czasie, gdy lista jej prześladowców zdawała się nie mieć końca. Ogromnym nieszczęściem były najazdy Litwinów. Prusowie, mimo trwającego podboju krzyżackiego, w trzynastym stuleciu nadal łupili polskie ziemie. Ruś, choć pokonana przez Mongołów, najeżdżała państwo Piastów, korzystając też ze wsparcia Jaćwingów i swoich azjatyckich ciemiężców. Postępowała ekspansja niemiecka: Krzyżaków i Brandenburgii. Czechy co r...

Wojny Rusi z Połowcami nie były nigdy omawiane w polskiej literaturze historycznej. Nie zwracały uwagi tak, jak na przykład późniejszy podbój Rusi przez Mongołów. Wynika to stąd, że wojny rusko-połowieckie nie miały wpływu na Polskę. Jednak jest to temat warty omówienia choćby z punktu widzenia historii wojskowości. Konflikty te toczyły się na rozległych obszarach Rusi i połowieckich stepów, przy zaangażowaniu wielkich sił po obu stronach. W walkach użyto rozmaitych typów broni i sprzętu, w tym machin miotających ogień. Wojskowość ruska, mimo ograniczonej roli konnicy, wykazała się skutecznością w walce z koczowniczym wrogiem w otwartych bitwach, zasadzkach i oblężeniach. Przebieg wojen Rusów z Kunami przekazują ruskie źródła, pozwalając odtwor...