Miasta-ogrody jutra

Jak stworzyć szczęśliwe miasto? Pewien nietypowy deweloper, a zarazem producent muzyczny, ma na to swój pomysł. Przed ludzkością stoją dziś wielkie wyzwania: ocieplenie klimatu, wyczerpywanie zasobów, zwiększające się nierówności ekonomiczne. W połowie XXI wieku na Ziemi będzie żyło prawie dziesięć miliardów ludzi, z czego osiemdziesiąt procent w miastach. Nic więc dziwnego, że to właśnie w miastach rozegra się batalia o przyszłość globu. Odwołując się do historii cywilizacji oraz dzisiejszej sytuacji wielu miast, a także przytaczając dziesiątki przykładów z całego świata, autor przedstawia tu swoją wizję idealnego, to znaczy doskonale zharmonizowanego, miasta. Opiera się ona na pięciu podstawowych założeniach, którymi są: spójność, cyrku...

W tej niewielkiej książce Joel Kotkin (ur. 1952), wykładający w Kalifornii amerykański demograf, urbanista i geograf, zawarł zdumiewające bogactwo syntetycznych informacji o siedmiu mileniach historii miast świata. Zasadnicza wartość tego dzieła nie wyczerpuje się jednak w wiedzy historycznej, łatwo dziś dostępnej z wielu źródeł, lecz w głębokim rozumieniu tego fenomenu ludzkiego instynktu społecznego, jakim jest miasto. Śledzimy, jak główne wyróżniki jego istoty, zwłaszcza sakralne pochodzenie, determinowały jego rozwój, a ich brak przynosił regres. Ta zwięzła historia miast ilustruje tezę, że stanowią one najdonioślejsze, najbardziej skomplikowane i najbardziej twórcze dokonanie ludzkiego ducha społecznego. Podbudowane taką filozofią rozważania Ko...

"Wynikiem modernizacji jest nie nowoczesna architektura, lecz śmieciowa przestrzeń. (...) Śmieciowa przestrzeń to łączny rezultat naszych obecnych osiągnięć; zbudowaliśmy więcej niż wszystkie poprzednie pokolenia razem wzięte, ale z jakiegoś powodu gramy w niższej lidze" - Rem Koolhaas W serii Fundamenty, po tekstach Le Corbuseira czy Jane Jacobs, przedstawiamy pierwszy polskojęzyczny i najszerszy z dotychczas opublikowanych na świecie zbiór tekstów Rema Koolhaasa - wybitnego holenderskiego architekta i myśliciela, prowokatora, najwybitniejszego intelektualisty wśród architektów i najwybitniejszego architekta wśród intelektualistów. Najstarsze teksty pochodzą z lat 70. XX wieku, najnowszy z 2015 roku. Wśród nich znalazły się przełomowe eseje, takie jak Bigne...

„Wychowano mnie w przekonaniu, że nie jest cnotą potulny konformizm wobec dominujących w danym czasie poglądów” – pisze Jane Jacobs (1916-2006). Autorka rewolucyjnej książki Śmierć i życie wielkich miast Ameryki szła własną drogą, szukając odpowiedzi na pytanie dlaczego jedne miasta i społeczeństwa kwitną, a inne podupadają. Wielkie małe plany to pełny przekrój jej rozważań – od reportaży z Nowego Jorku pisanych jeszcze przed wojną dla „Vogue'a”, przez rewolucyjne manifesty z połowy stulecia, po eseje, wykłady i rozmowy z przełomu XX i XXI wieku. Wybór przygotowany z okazji stulecia urodzin Jacobs uzupełniony jest obszernym tekstem biograficznym oraz kalendarium życia i twórczości. Jane Jacobs (1916-2006) to pisarka, dziennikarka i aktywistka m...

Czy Polacy kochają beton i nienawidzą drzew? Można tak pomyśleć, przyglądając się przemianom polskich miast i miasteczek. Kolejne wyspy miejskiej zieleni padają pod piłami drwali, a zamiast śpiewu ptaków słychać ryk kosiarek i pił. Jak długo jeszcze urzędnicy będą powtarzać, że stuletnie drzewa to samosiejki, więc można je po prostu wyciąć? Czy naprawdę zalewanie rynku betonem zasługuje na miano „rewitalizacji”? Czy deweloperzy w końcu zrozumieją, że ludzie potrzebują nie tylko metrów kwadratowych, ale też mieć gdzie wyjść na spacer? A w obliczu zmieniającego się klimatu zieleni w miastach potrzebujemy jak nigdy dotąd. Jan Mencwel z talentem reportażysty i zaangażowaniem aktywisty docieka, dlaczego kolejne drzewa znikają pod betonowymi placami...

Książka Łukasza Drozdy to przewodnik po polskim nieładzie przestrzennym. Pomaga zrozumieć takie zjawiska jak fenomen grodzonych osiedli, pasteloza czy specustawa mieszkaniowa, określana już żartobliwie mianem „Lex Deweloper”. Nieład przestrzenny, dzika reprywatyzacja, natłok reklam. Kolorystyka zabudowy wynikająca z aktualnych promocji w marketach budowlanych. Pogłębiająca się deregulacja urbanistyki. Ułatwienia dla deweloperów, brak planów miejscowych i ochrony przyrody. Wszystko to znajduje odzwierciedlenie w otaczającej nas przestrzeni. 27 marca 2018 roku przypada 15. rocznica uchwalenia ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Niemal tyle samo czasu mija od przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. 20 lat temu w życie weszła też reforma samorzą...

Przez lata wmawiano nam, że musimy wybrać: albo zieleń i spokój albo mieszkanie w mieście. Ta alternatywa jest fałszywa, bo tylko połączenie tych pozornych sprzeczności tworzy jakość, o którą nam chodzi – dobrze funkcjonujące przyjazne miasto. Więc tym, czego powinniśmy żądać są: zieleń, cisza, spokój i bezpieczeństwo, a to wszystko w mieście, blisko usług potrzebnych na co dzień – napisała w przedmowie do polskiego czytelnika Joanna Erbel. Wysoka jakość życia i gęsta zabudowa w Polsce brzmi jak para przeciwieństw. Większość nowych inwestycji, które wyrastają w ostatnich latach, to nieprzyjazne do życia blokowiska pozbawione sąsiedzkiej bliskości, dostępu do zieleni, pełnowymiarowych przestrzeni rekreacyjnych i niezbędnych usług. Jednocześn...

Temat jakości przestrzeni publicznej jest w Polsce zagadnieniem, o którym coraz częściej się dyskutuje. Coraz więcej ludzi zaczyna dostrzegać potrzebę dostępu do dobrej, funkcjonalnej i estetycznej przestrzeni publicznej. Przestrzeń miejska w Polsce już zaczyna stopniowo zmieniać się na lepsze. Zanim jednak proces ten nabierze jeszcze większego rozpędu, warto dowiedzieć się nieco więcej o naturze, funkcjach i formach przestrzeni publicznych w miastach zachodnich. Książka "Przestrzeń publiczna 2.0" nie tylko opowiada o przeobrażeniach współczesnej przestrzeni między budynkami, ale też omawia w zarysie historyczne stadia jej rozwoju. Trzy główne rozdziały książki: „Ewolucja”, "Hybrydyzacja" i "Polimorfizm" podejmują rozważania na temat obserwowanych na po...

Klucz do przyszłości człowieka ukryty jest w miastach. Od naszej wyobraźni zależy, czy go odnajdziemy Przyszłość należy do miast. Już teraz żyje w nich połowa ludzkości, a one wciąż się rozrastają. Równolegle z dynamicznym wzrostem w miastach zachodzi wiele innych procesów – metropolie, próbując sprostać nowym wyzwaniom i oczekiwaniom mieszkańców, muszą się zmieniać. Niektóre chcą być miastami sprawiedliwymi, ucieleśniającymi idee równości, inne inwestują w ekologię i nowe technologie, są też takie, i to najczęstsze przypadki, które rozwijają się chaotycznie, bez żadnego planu. Miasta na naszych oczach stają się doświadczalnymi poligonami, na których ścierają się rozmaite urbanistyczne wizje, filozoficzne idee, marzenia i utopie. Poli...

Niniejsza publikacja jest efektem międzynarodowej konferencji naukowej Miasto w procesie przemian od czasów nowożytnych do współczesności / La ville et le processus de transition de l’époque moderne ŕ nos jours, która odbyła się w Instytucie Historycznym i Instytucie Filologii Romańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Centrum Historii Zajezdnia w dniach 8-10 czerwca 2017 roku. Przedstawiane wyniki badań stanowią ważny głos w toczonym nieprzerwanie od czasów starożytnych do dziś dyskursie na temat miast i ich oddziaływania na społeczeństwo. Wydaje się, że powiązanie skupiska miejskiego i zaplecza wiejskiego oraz jego rozgraniczenie formalno-prawne, ale też ekonomiczno-funkcjonalne to jeden z podstawowych czynników kierujących nas od tradycji grecko-rzymskich...

Napisana z polotem opowieść o architekturze ostatnich kilku dziesięcioleci. Od Londynu po Dubaj dzisiejsi architekci prześcigają się w projektowaniu coraz bardziej monumentalnych, ostentacyjnych i ekstrawaganckich budynków, które radykalnie zmieniają miejski krajobraz. Ale pod wpływem globalizacji i wielkiego kapitału zmieniły się także prawa, jakimi rządzi się miejska przestrzeń – i w rezultacie to, jak wygląda nasze życie w miastach. Tom Dyckoff, brytyjski krytyk architektury i urbanistyki, opowiada o tym wszystkim ze znawstwem, swadą i poczuciem humoru.

Pod lakonicznym tytułem książki kryje się próba sproblematyzowania i usystematyzowania współczesnej refleksji miejskiej. Czym jest miasto? Jak je czytać, oglądać, jak go doświadczać? Intuicyjnie znamy odpowiedzi, ale autorka je werbalizuje i porządkuje, pokazując jednocześnie, że w zależności od przyjętej perspektywy odpowiedzi te mogą ? i mają prawo ? być różne. Przybliża miasto codzienne, nocne, emocjonalne; przygląda się jego globalności od strony ekonomicznej i społecznej. Pokazuje jako przestrzeń przepływu kodów kultury. Opisując różne aspekty miejskiej przestrzeni, Stevenson analizuje kategorie pamięci, gentryfikacji, przesiedleń, nocnego życia, nierówności oraz roli społeczności lokalnych w jej kształtowaniu. Praca Stevenson jest skierowana...