Ortodoksja i herezje. Historia szukania prawdy w pierwszych wiekach Kościoła

Starożytne herezje nigdy nie umarły W oczach ludzi współczesnych herezje uchodzą za relikt czasów dawno minionych – za coś, czym Kościół nie musi się już zajmować. Henryk Pietras SJ, ceniony patrolog i autor wielu książek poświęconych chrześcijaństwu antycznemu, dowodzi jednak, że nie jest to takie oczywiste. Jego książka rzuca nowe światło na herezje, które pojawiły się u początków chrześcijaństwa, jednocześnie trafnie pokazując, że idee uznane za heretyckie są nadal żywe. Tak naprawdę do tej pory nie udało się ich ostatecznie odrzucić. Jakie są współczesne przejawy magicznego myślenia, które potępiono już wieki temu? Co z odstępcami od wiary mają wspólnego perfekcjoniści? Czy każdy może zostać heretykiem? Ta książka to znakomity p...

Życie i śmierć Chrystusa widziane w świetle Pisma Świętego i żydowskiej tradycji to najwspanialsza historia miłosna, jaką kiedykolwiek opowiedziano! Brant Pitre odkrywa przed czytelnikiem tajemnice najbardziej znanego symbolu wiary chrześcijańskiej, jakim jest krzyż Chrystusa. Pokazuje, że śmierć Jezusa nie była zwykłą egzekucją, ale czymś o wiele większym: spełnieniem starożytnych żydowskich proroctw o wiecznym przymierzu zawartym między Bogiem a ludzkością. Przez pryzmat tych zapowiedzi można rozpoznać w Chrystusie Oblubieńca, w obrazie Kościoła – Jego Oblubienicę, a ukrzyżowanie rozumieć jako moment zaślubin, w którym Oblubieniec wyrażał miłość do oblubienicy i wydawał za nią siebie samego. Najbardziej znane fragmenty Biblii – wyjście z E...

Na czym polega błąd troglodytów, heretyków z Galacji czy manichejczyków? Jaka fałszywa myśl przyświecała florianom, chiliastom, montanom i krążącym? Kto i dlaczego uznany został za głównego herezjarchę wczesnochrześcijańskiego? Odpowiedź na te pytania znajdziemy w Księdze różnych herezji (Diversarum hereseon liber) Filastriusza z Brescii, żyjącego w IV wieku biskupa i pisarza wczesnochrześcijańskiego. Zawiera ona omówienie stu pięćdziesięciu sześciu herezji, które pojawiły się przed przyjściem Chrystusa i po Jego męce. To najstarszy spośród napisanych po łacinie katalogów herezji i jedyne zachowane dzieło Filastriusza, zaś przekład ks. Mariusza Szrama, połączony z naukowym opracowaniem tekstu, jest pierwszym tłumaczeniem na język polski cało�...

Jak muzułmanie widzieli Pana Jezusa?Zgromadzone w tym tomie pisma dają nam ciekawy wgląd w to, jak były chrześcijanin, historyk arabski oraz teologowie i mistycy muzułmańscy postrzegali postać Chrystusa. Na potrzeby książki opracowano indeksy: biblijny, koraniczny, osobowy oraz dzieł starożytnych cytowanych lub wzmiankowanych. Ułatwiają one poruszanie się po tym obszernym dziele.„Gdy Jezus wypowiedział te słowa, oto anioł Gabriel stanął przy nim i rzekł: Nie lękaj się, Jezu, bo miliony milionów tych, którzy zamieszkują niebo, strzegą twoich szat. Nie umrzesz, zanim nie wypełnią się wszystkie rzeczy i świat nie dojdzie do końca. Jezus upadł na twarz i powiedział: O wielki Panie Boże, jak wielkie jest Twoje miłosierdzie względem mnie. Cóż Ci oddam, Pa...

Co pozostaje żywego z pierwszych wieków Kościoła? Autor proponuje przyjrzeć się kilkudziesięciu postaciom Ojców Kościoła, naszych ojców we wierze, żyjących w pierwszych ośmiu wiekach ery chrześcijańskiej oraz ośmiu soborom powszechnym, wspólnym obydwu płucom Kościoła wschodniego i zachodniego, które miały miejsce w tymże czasie i na których określano główne prawdy wiary i zarys organizacyjny Kościoła; i w końcu odpowiada na pytanie, jak pierwsi chrześcijanie widzieli problem życia dzieci nienarodzonych

Czy od religii można się uzależnić? Czym różni się depresja od nocy duchowej? Czy w naszym postępowaniu częściej kierujemy się sumieniem, czy raczej niezdrowym poczuciem winy? Czy diabeł zsyła choroby? Jacek Prusak, jezuita, psycholog i psychoterapeuta przygląda się tym obszarom w naszym wnętrzu, gdzie sfery psychiczna i duchowa się ze sobą przenikają. Pokazuje motywacje naszej - nie zawsze zdrowej - religijności, zastanawia się nad emocjami, które towarzyszą nam w wierze bądź zwątpieniu, odkrywa przyczyny religijnych kryzysów, również wśród osób duchownych. Wreszcie uświadamia, jak wiele naszych wyobrażeń o Bogu, tak naprawdę nie mówi o Nim nic, za to wiele o nas samych. Zrozum siebie, by odkryć Boga, który w tobie mieszka. Wielu ludzi, mówiąc, że...

Wybór niniejszy obejmuje teksty wschodnie (greckie i syryjskie) i późniejsze nieco łacińskie na temat Eucharystii, które pokazują gminy tętniące życiem eucharystycznym i skupione wokół tego sakramentu. Stanowił on centrum i serce wspólnoty, element jednoczący Kościół, jego pokarm i napój duchowy. Prawda o Eucharystii była więc tak oczywista i bezdyskusyjnie przyjmowana, jako że sakrament ten należał do codziennego życia Kościoła, że brak w wśród pism starożytnego Kościoła większych traktatów na jej temat. Ale zachowały się bardzo liczne wzmianki, fragmenty homilii czy teksty liturgiczne, tchnące wiarą, które mogą stać się natchnieniem dla nas, ludzi XXI w.

Wyprawa do początków chrześcijaństwa Zwiedzanie Rzymu to nie tylko podziwianie zabytków, ale także podróżowanie po historii chrześcijaństwa. Obok monumentalnych, zachwycających bazylik w mieście znajdują się obiekty, które były świadkami życia Kościoła w pierwszych wiekach naszej ery. Niektórych miejsc w ogóle zaś już nie ma. Autorzy, znawcy świata starożytnego, opisują, jak mogły one wyglądać i jakie historie się z nimi wiązały. Przeczytaj i dowiedz się ponadto: - Jak rzymianie świętowali rocznice śmierci bliskich zmarłych? - Co tak naprawdę wiemy o pobycie św. Piotra w Wiecznym Mieście? - Z jakiego powodu chrześcijanie unikali ustalonych tekstów modlitw? - Czy rzeczywiście ginęli męczeńsko w Koloseum, jak to opisano w Quo vadis? W przewodnik...

Walter F. Otto, znakomity znawca tematu, oprowadza nas po świecie wierzeń starożytnych Greków i filozoficznych podstawach europejskiej kultury. Malując piórem portrety poszczególnych bóstw olimpijskich, jednocześnie zachęca do głębszej refleksji nad istotą relacji człowiek - bóstwo. Książka jest zaskakującą podróżą w świat greckiej myśli o transcendencji - idei, której panteon bóstw z opowieści mitologicznych jest namacalnym ucieleśnieniem. Sam autor objaśnia we wstępie: Jak wszystko, co greckie, także grecka idea boga jest dla nas czymś bliskim i niemal nieosiągalnie dalekim zarazem. Celem niniejszej książki było i jest przyczynienie się do przezwyciężenia uprzedzeń, które stoją na przeszkodzie pełnemu zrozumieniu owej idei oraz dopuszczeniu do g...

Jeśli ktoś spodziewa się nowinek o Marii Magdalenie, jako sekretnej żonie Jezusa, o historii rodu Merowingów i innych sensacji rozdmuchiwanych przez literaturę popularną, poczuje się mocno rozczarowany. To praca oparta wyłącznie na rzetelnych źródłach. Mimo rozwoju wiedzy, nadal niewiele wiemy o Marii Magdalenie. Czy bohaterka książki może być utożsamiana z innymi kobietami opisywanymi na kartach Nowego Testamentu – z nawróconą jawnogrzesznicą albo z siostrą Marii i Łazarza z Betanii? Razem z autorem po kolei rozwiewamy rozmaite wątpliwości. Paweł Lisicki, kierując naszą uwagę na Marię Magdalenę jako główną bohaterkę, umiejętnie zarysowuje tło historyczne – ukazując status i rolę społeczną kobiety na ziemiach izraelskich w pierwszym stuleciu na...

Nie ma bliższych sobie religii i nie ma trudniejszej historii. Najnowsza książka abp. Grzegorza Rysia, historyka mediewisty, to niezwykła próba ukazania stosunku chrześcijan do Żydów w starożytności i wiekach średnich, zatem w okresie budowania tożsamości zarówno Kościoła, jak i judaizmu rabinicznego. Wspólne relacje wyznawców obu religii od początku naznaczone były napięciem, które z biegiem lat pogłębiało się i obejmowało kolejne dziedziny życia, by osiągnąć apogeum w drugim tysiącleciu chrześcijaństwa. Wtedy to pojawiły się krucjaty, pogromy, wypędzenia i inkwizycja. Powstała rana, którą coraz trudniej było wyleczyć. Wyjątkowo odważna, poparta źródłami, analizą tekstów i wydarzeń, a jednocześnie przystępna opowieść o bolesnym pękni�...

Nadszedł czas odmienionego Kościoła • Czy na naszych oczach umiera chrześcijaństwo? • Co się stało z ideami, które przez wieki dawały siłę i dynamikę wyznawcom Chrystusa? • Czy żyjemy w przełomowym dla naszej wiary i religijności momencie historii? Tomáš Halík, jeden z najbardziej przenikliwych współczesnych teologów, zastanawia się nad przyszłością naszej wiary. Wydaje się, że wkroczyliśmy w jej popołudnie, kiedy znika świeżość i zaangażowanie charakterystyczne dla poranka. A może to jednak okazja i nadzieja na dokończenie trwającego całe życie procesu dojrzewania, którego nadejście może przynieść pogłębienie wiary, mądrość, zdolność do panowania nad emocjami i pokonywania egocentryzmu. Ta książka to prawdziwe opus magnum ks. Tom...

Pierwsze w Polsce wydanie oryginalnych tekstów soborów wraz z tłumaczeniem polskim. Obecny tom zawiera dokumenty soborów uznanych za powszechne w Kościele łacińskim począwszy od Soboru Konstantynopolitańskiegom IV (869) aż po Sobór w Vienne (1311-1312). Zajmowano się na nich przede wszystkim sprawą reformy Kościoła, którą starano się przeprowadzić drogą regulacji prawnych, oraz krucjatami. Odzwierciedlają się w tych tekstach wszystkie problemy ówczesnego Kościoła, od lichwy po wykonywanie kary śmierci. Wydanie zaopatrzone jest we wszystkie potrzebne indeksy: imion, dzieł cytowanych, kanonów synodalnych i soborowych, do których się odwoływano, nazw geograficznych oraz indeks rzeczowy odsyłający do najważniejszych poruszanych zagadnień. Książka ta stanowi...

Trzynasty tom serii „Synodi et Collectiones Legum” obejmuje 103 dekrety papieskie pochodzące ze zbioru Collectio Hispana. Ich znaczenie historyczne jest doniosłe, bowiem wespół z konstytucjami prawa rzymskiego oraz kanonami synodów leżą u podstaw prawodawstwa średniowiecznej Europy. Collectio Hispana była najbardziej autentycznym i znaczącym źródłem spośród wszystkich kolekcji przedkarolińskich. Swoim wpływem obejmowała nie tylko Półwysep Iberyjski, lecz także całą Galię. Stanowiła również podstawę dla rozmaitych dekretów i zbiorów prawa kanonicznego (w tym szczególnie Dekretu Gracjana z 1140 roku). Lektura niniejszego tomu nie tylko dostarczy wiedzy stricte historycznej, ale również pozwoli lepiej zrozumieć mechanizmy rządzące tworzeniem prawa we ws...

Dwunasty tom serii „Synodi et Collectiones Legum” powraca do prezentacji akt synodalnych, tym razem z lat 553-600 Okres ten był szczególnie ważny dla Hiszpanii. Odbył się wtedy ważny synod w Toledo (589), w czasie którego król Rekkared uroczyście odstąpił od arianizmu i przeszedł do Kościoła katolickiego, razem ze swoim ludem Wizygotów. Warto zwrócić uwagę na synod rzymski z 595 roku, w którym pod dyktando Grzegorza Wielkiego sformułowano kilka postanowień ważnych dla funkcjonowania Kościoła rzymskiego. W tej drugiej połowie VI wieku odbyło się również kilka synodów syryjskich, zwanych nestoriańskimi, gdyż chrześcijanie tameczni nie zgadzali się z potępieniem tak zwanych „trzech rozdziałów” w roku 553, czyli pism Teodora z Mopsuestii, Teororeta...

Tom szósty serii Synodów i Kolekcji Praw prezentuje synody Kościoła starożytnego z lat 431-504. Zastosowaną cezurę uzasadniają względy tematyczno-praktyczne. Po pierwsze, synody te nawiązują do ustaleń i recepcji Soborów Efeskiego i Chalcedońskiego, ich akceptacji lub odrzucenia przez wspólnoty lokalne w ramach kontrowersji pochalcedońskiej. Po drugie, pod koniec V oraz w pierwszych latach VI wieku odbyła się seria ważnych synodów symmachiańskich. W latach 431-451w pełni urzeczywistniła się świadomość soborowa, gdy biskupi szczególnie zaczęli podkreślać, że zachowują ustalenia z Nicei (325) oraz z Efezu (431), a sobory w Efezie i w Chalcedonie uwieńczyły proces jej kształtowania odwołaniem się do poprzednich synodów ekumenicznych. Lata 431-451 zdomino...

Tom obejmuje synody od Soboru Konstantynopolitańskiego I do Soboru w Efezie. W tym czasie Kościół przeżywał kontrowersję pelagiańską i nestoriańską. Tom rozpoczyna synod w Akwilei (381). Dalej pojawia się szereg synodów afrykańskich (Kartagina, Hippona) wraz z m.in.: Breviarium Hipponense biskupów Bizaceny przedstawione 13 sierpnia 397 roku w Kartaginie, zawierające dokumenty z synodu w Hipponie (393), na którym był obecny św. Augustyn, Canones in causa Apiarii - dokument po synodzie 25 i 30 maja 419 roku w Kartaginie oraz Regesta Ecclesiae Carthaginensis zawierający kanony uchwalone od 8 października 393 roku w Hipponie do 1 maja 418 roku w Kartaginie.

Pierwsze w Polsce wydanie oryginalnych tekstów soborów wraz z tłumaczeniem polskim. Obecny tom zawiera dokumenty soborów uznanych za powszechne w Kościele łacińskim począwszy od Soboru Konstantynopolitańskiegom IV (869) aż po Sobór w Vienne (1311-1312). Zajmowano się na nich przede wszystkim sprawą reformy Kościoła, którą starano się przeprowadzić drogą regulacji prawnych, oraz krucjatami. Odzwierciedlają się w tych tekstach wszystkie problemy ówczesnego Kościoła, od lichwy po wykonywanie kary śmierci. Wydanie zaopatrzone jest we wszystkie potrzebne indeksy: imion, dzieł cytowanych, kanonów synodalnych i soborowych, do których się odwoływano, nazw geograficznych oraz indeks rzeczowy odsyłający do najważniejszych poruszanych zagadnień. Książka ta stanowi...

Pierwsze w Polsce wydanie oryginalnych tekstów soborów wraz z tłumaczeniem polskim. Tom 3 Dokumentów Soborów Powszechnych obejmuje akta soborów w Konstancji (1414-1418) i olbrzymiego soboru w Bazylei-Ferrarze-Florencji-Rzymie (1431-1445). Na tych soborach podejmowano decyzje, które zaważyły na kształcie Kościoła i Europy. Na pierwszych z nich zdymisjonowano papieży Grzegorza XII, Jana XXIII oraz Benedykta XIII, wybrano zaś Marcina V, skazano na stos Jana Husa, ustalono dekret o wyższości soboru nad papieżem. Na drugim podpisano unię z Grekami, Ormianami, Koptami, Chaldejczykami i Maronitami, określono też warunki wyboru biskupów, przyjmowania do Kościoła Żydów i zarysowano program reformy kurii rzymskiej. Oba te sobory naznaczone były napięciem pomiędzy papiestw...

Konstytucje apostolskie powstały w Antiochii około 380 roku. Księgi I-VI pochodzą z Didaskaliów, które kompilator dostosowuje do wymogów swojego czasu. Księgi te kolejno omawiają chrześcijańskie zasady życia dotyczące: świeckich, biskupów i duchownych, stanu wdów, sierot, męczenników. Księga VI omawia herezje, a dwie ostatnie: inicjację chrześcijańską i sprawowanie Eucharystii. Księgi VII i VIII zawierają najstarsze zachowane teksty modlitw liturgicznych: Mszy Świętej, udzielania sakramentu chrztu oraz święceń biskupich. Powołuje się na nie Sobór Watykański II oraz najnowszy Katechizm Kościoła Katolickiego. Ponadto dzieło zawiera tekst Didache (księga VII, 1-32) Kanony apostolskie (księga VIII, 47), tzw. Kanony z apostolskiego synodu w Antiochii, Pra...