„Christopher Duffy” – książki

Ten klasyczny już tekst jest pierwszym tak wszechstronnym omówieniem zjawiska wojny oblężniczej w jej najbardziej twórczym okresie. Christopher Duffy pokazuje wpływ twierdzy na zagadnienia organizacji wojskowej, strategii, geografii, prawa, architekturę, życie miejskie oraz symbolikę i wyobraźnię. Książka została bardzo bogato zilustrowana i będzie cennym przewodnikiem dla entuzjastów historii wojskowości i architektury, a także osób zajmujących się ogólnie średniowieczem. Sztuka oblężnicza stanowi cenną pozycję w bibliotece każdego, kto interesuje się zarysem wczesnego okresu wojny nowożytnej. Pełne znaczenie wydarzeń w wojnie oblężniczej wciąż musi zostać jeszcze ustalone przez historyków, ale możemy być pewni, że przy dokonywaniu tego będą korzystać z materiałów tak umiejętnie zebranych przez Christophera Duffy'ego – „Sixteenth Century Journal”.

Była to słynna armia, która jednak bywa niezrozumiana. Wychwalano ją za zrewolucjonizowanie sztuki wojennej i cieszyła się złą sławą z powodu brutalnej dyscypliny, lecz w jaki sposób funkcjonowała? Oto studium poświęcone najwspanialszej armii swoich czasów pióra najlepszego historyka wojen XVIII wieku. Pruska machina wojenna została poddana szczegółowej analizie, od najwyższego szczebla do najniższego, począwszy od mentalności junkrów, którzy nią dowodzili, a skończywszy na umundurowaniu żołnierzy. Przedstawiono taktykę, werbunek i finanse wojska. Nie jest to jedynie studium techniczne, ponieważ obserwujemy, jak regimenty wytrzymały próbę w postaci krwawych bitew wojny siedmioletniej i wielu lat zamknięcia w koszarach. Obraz groźnej armii ukształtowanej przez strach, a nie dowodzenie nie jest do końca prawdziwy, lecz żołnierze i obserwatorzy wszystkich stopni dobrze opisali udrękę, jaką była służba na rzecz surowego nadzorcy, którym był Fryderyk Wielki. Klasyczne studium poświęcone jednej z najsłynniejszych armii w dziejach zostało gruntownie poprawione i zaktualizowane po kolejnych dwudziestu latach badań i rozważań. Możemy się teraz dowiedzieć, jak komicznie wyglądająca kawaleria wzniosła się na wyżyny, niegdyś niezwyciężona piechota się wykrwawiła, a nieistotne lekkie oddziały stały się postrachem swoich wrogów. Powstała wielka armia z krwi i kości.

Niniejsza praca powstała pod wpływem wieloletniego zainteresowania i zbliżania się 200. rocznicy jednego z najbardziej nieprawdopodobnych wydarzeń historycznych, kiedy to armia rosyjska triumfalnie przemaszerowała przez Włochy, a następnie, ku powszechnemu zdumieniu, wywalczyła sobie drogę przez jedne z najwyżej położonych przełęczy Alp Szwajcarskich, nie zważając na szybko nadciągającą zimę, i stoczyła walkę z Soultem, Massną, Molitorem oraz innymi postaciami przyszłego napoleońskiego panteonu.

Wielkich dowódców można w historii policzyć na palcach jednej ręki, ale Fryderyk Wielki, król Prus, zajmuje wśród nich poczesne miejsce. Stary Fryc nie znajdował równych w taktycznej i strategicznej oryginalności, śmiałej i bezwzględnej determinacji oraz zdolności do inspirowania żołnierzy. Christopher Duffy, autor licznych prac na temat jego armii oraz wojsk jego przeciwników, relacjonuje w szczegółowym opisie życia Fryderyka militarny geniusz króla. Ta wybitna biografia przedstawia barwnie gorączkę bitew i osobisty rozwój największego króla Prus. "Po wojskowemu dziarska biografia Christophera Duffy'ego [...] napisana jest lekkim, nieformalnym stylem, ożywianym przez zaskakujące cytaty z epoki" - THES

Końcowe dekady XVII wieku oraz wiek XVIII słusznie zostały obwołane okresem klasycznym fortyfikacji artyleryjskich. Była to epoka, w której twierdze oraz kompleksy fortyfikacyjne kształtowały kalkulacje strategów i mężów stanu, a często również dyktowały bieg kampanii. Włoskie i holenderskie tradycje projektowania twierdz zostały wówczas doprowadzone do perfekcji, a pod koniec tego okresu Fryderyk Wielki oraz Montalembert utorowali drogę dla twierdz pierścieniowych oraz innych koncepcji, które miały zdominować sztukę fortyfikacyjną w XIX wieku. Ta epoka była okresem niemal nieustającej wojny. Christopher Duffy zgłębia wpływ twierdzy na wojny dynastyczne Burbonów, Habsburgów i Hohenzollernów, walkę o dominację w rejonie Morza Bałtyckiego, ostatnie krucjaty Zachodu przeciwko Turkom oraz na toczone w szczególnych warunkach kampanie w koloniach i wojnę o niepodległość USA. Sławni Vauban i Coehoorn zostają przedstawieni w kontekście miejsca i czasu, w jakich żyli; rozważa się ich działalność w roli tak oblegających, jak i budowniczych twierdz. Eric Dahlberg, Prospero Verboom oraz inni ważni praktycy wojny oblężniczej, zazwyczaj ignorowani przez historyków, teraz zostają obdarzeni uwagą, na jaką zasługują. Christopher Duffy twierdzi, że determinującym czynnikiem w wojnie oblężniczej w tym okresie była ciągłość kierowania państwem. Owo biurokratyczne wsparcie wiązało się z powstaniem profesji inżyniera wojskowego oraz wynikłą w efekcie separacją oficerów sił polowych od szczegółowego kierownictwa nad działaniami oblężniczymi. Odnajdujemy tu jeden z tych procesów, których obecność tłumaczy paradoks polegający na tym, że pod koniec wspomnianego okresu atakowanie i obrona twierdz - jednocześnie osiągając wysoki stopień wykonania technicznego - nie stanowiły już głównego ani kształtującego doświadczenia wojny. Autor Christopher Duffy studiował historię w oksfordzkim Balliol College. W 1961 roku dołączył do grona pracowników Royal Military Academy Sandhurst (Królewskiej Akademii Wojskowej w Sandhurst), a obecnie jest starszym wykładowcą Department of War Studies and International Affairs (Wydziału Badań nad Wojną oraz Spraw Międzynarodowych). Pełni funkcję głównego sekretarza British Commission for Military History (Brytyjskiej Komisji ds. Historii Militarnej) i wiceprzewodniczącego Military History Society of Ireland (Stowarzyszenia Historii Militarnej Irlandii), a także należy do Fortress Study Group (Grupy Badań nad Twierdzami) i Stichting Menno van Coehoorn (Fundacji im. Menno von Coehoorna). Jest autorem Siege Warfare: The Fortress in the Early Modern World 1494-1660, Routledge & Keegan Paul 1979 [polskie wydanie jako Wojna oblężnicza 1494-1660. Twierdze w nowożytnym świecie, Wyd. NapoleonV, Oświęcim 2017].