„Ivan Colović” – książki

Przedstawiona książka to autorski wybór dokonany specjalnie dla Wydawnictwa Czarnego z dorobku Ivana Čolovicia z lat 1997–2004 „Ivan Čolović, wybitny serbski intelektualista, w znakomitym tomie esejów pisze nie tylko o dramacie serbskiego postkomunizmu, gdzie marksizm-leninizm zastąpiła koszmarna mieszanka populizmu z nacjonalizmem etnicznym wzbogaconym o religię narodową. Na przykładzie serbskim szkicuje obraz zagrożenia wspólnego nam wszystkim: Serbom i Rosjanom, Chorwatom i Słowakom, Węgrom i Rumunom, Polakom i Albańczykom. Nie jest to więc choroba jedynie serbska. Wirus zarazy antydemokratycznej tkwi we wszystkich naszych organizmach duchowych. Dlatego tę książkę powinien przeczytać każdy polski inteligent, który chce żyć w wolnej Polsce i w demokratycznej Europie”. – Adam Michnik

Agon historii i wieczności uwolniony przez klęskę, która od czasów średniowiecza do dziś chce być zwycięska, staje się przedmiotem przenikliwej eksploracji Ivana Čolovicia. Książka wieńcząca jego wieloletnie zmagania z kosowskim fantomem otrzymała wielce znamienny tytuł Śmierć na Kosowym Polu. Historia mitu kosowskiego. Zaglądamy w głąb psyche ludzi, środowisk i narodów naznaczonych mitem kosowskim, niezależnie od tego, czy są jego wyznawcami, czy też adwersarzami. Samo poznanie historii mitu podważa nieuchronność jego trwania w powtarzających się i niezmiennie fatalistycznych inkarnacjach. Od chwili ukazania się tej książki nic w życiu mitu kosowskiego nie jest takie, jakie było. Čolović rzuca wyzwanie wiecznemu trwaniu mitu politycznego, który to, co historyczne, przemieniał w bieg ziemskich zdarzeń po zamkniętych kręgach. Śmierć otrzymuje swoją historię. Psyche przegląda się w zwierciadle. Obie boginie wieczności skonfrontowane zostają z ziemską rzeczywistością i spojrzeniem z dystansu. Zdetronizowane przez nie fakty i obce spojrzenia nabierają na nowo esencjonalności. Narcyz dowiaduje się, jak widzą go inni, pojmuje, że kartki wydarte przez niego z księgi żywota przetrwały, a to, co opowiedział po swojemu, podlega krytycznej analizie. „Śmierć na Kosowym Polu zajmuje szczególne miejsce w dziele badacza Ivana Čolovicia i w jego obywatelskiej postawie. Mamy do czynienia z książką zaangażowanego intelektualisty, który z podziwu godną naukową determinacją wypowiedział walkę terrorowi kultury w służbie dyktatorów i ideologicznych demagogów, terrorowi odpowiedzialnemu za tworzenie i upowszechnianie destrukcyjnej mitopolityki”. – Krzysztof Czyżewski