„Janusz Degler” – książki

„Propozycja ta to z jednej strony swoista spłata długu człowiekowi, który ukazał przed teatrem polskim i światowym nowe drogi, inne niż dotychczas znane; z drugiej zaś odpowiedź na naglącą potrzebę stworzenia kanonicznego zbioru tekstów o jego spektaklach. Zbioru, który będzie zarówno ukazywał jego dokonania, jak też poświadczał charakter, typ i zasięg rezonansu, z jakim się spotkały; nie tylko uchwyci przekształcenia, jakim został poddany przez niego teatr, ale także ujawni to, co przyjęli widzowie tych spektakli. Dla oceny ogromnej roli Grotowskiego dla współczesnej kultury i sztuki taka propozycja jest nieoceniona.” – z recenzji wydawniczej Dobrochny Ratajczakowej „W książce najwięcej do powiedzenia ma Ludwik Flaszen, ten drugi w Teatrze Laboratorium. Blisko piętnaście komentarzy Flaszena do poszczególnych przedstawień Grotowskiego otworzy tę edycję. A potem nastąpią recenzje i omówienia, a także polemiki, pisane niejako na gorąco przez świadków zjawiska, gdzie pozycję kluczową odegrał bodaj nestor polskiej krytyki teatralnej, Tadeusz Kudliński. Dalej pójdą odpowiedzi i syntezy: od Broniewskiego do Kolankiewicza, z kluczową dla Teatru 13 Rzędów rozprawą Zbigniewa Raszewskiego. Najwięcej dowolności widać w sekwencji ostatniej tomu, która zbiera do ogniska studia i szkice badaczy najmłodszych, pisane po latach eseje i rozprawy: Majchrowskiego, Kornasia, Wójtowicz, Kanabrodzkiego. W tomie nie zabraknie również a jakże studiów Zbigniewa Osińskiego.” – z recenzji wydawniczej Jana Ciechowicza

Tom szkiców i artykułów najwybitniejszego dziś znawcy twórczości i życia Stanisława Ignacego Witkiewicza jest prawdziwym wydarzeniem. To suma ogromnej pracy, jaką prof. Janusz Degler włożył i wkłada nadal w odkrywanie Witkacego. To zbudowana z niejednorodnych elementów, ale niezwykle zmyślna architektonicznie quasi-biografia twórcy. Część pierwszą stanowi Kronika życia i twórczości Witkacego (1918-1939), obejmująca dojrzałe lata twórcy: bardzo solidny przyczynek do biografii Witkiewicza juniora. To z jednej strony drobiazgowy zapis codzienności Witkacego, opis budowany niejednokrotnie z cytatów z listów Witkacego, w których nieraz uzewnętrzniał się bardzo szczegółowo. Z drugiej zaś strony to zarys najistotniejszych wątków z życia autora Pożegnania jesieni. Wątki owe wydobywa i rozwija prof. Janusz Degler w niezwykle ciekawy sposób w zbiorze szkiców i artykułów pomieszczonych w części drugiej. Przynoszą one wnikliwy opis życia Witkacego-twórcy, Witkacego-filozofa, wreszcie, a może przede wszystkim Witkacego-męża. W części trzeciej autor tomu jeszcze dokładniej bierze pod lupę codzienność Stanisława Ignacego: prezentując korespondencję Witkacego z bliskimi twórcy osobami (m.in. Kornelem Makuszyńskim i Jerzym Eugeniuszem Płomieńskim), wysnuwa coraz to cieńsze, subtelniejsze nici z „kłębowiska zwanego Witkacym”. Bogate i szczegółowe komentarze prof. Janusza Deglera do listów przekonują, że nie ma w tej chwili równie kompetentnej i rzetelnej osoby, która mogłaby się zajmować spuścizną epistolograficzną Witkacego. Tom kończy Appendix, a w nim arcyciekawy szkic opisujący pobyt Witkacego w Piotrogrodzie, a więc wnikający w najmniej znaną kartę biografii twórcy, osnutą tajemnicą i domysłami, stawiający życie i dzieło Witkacego w nowym świetle, oparty na dokumentach z Centralnego Państwowego Archiwum Wojskowo-Historycznego w Moskwie. Tom opatrzony został Spisem opublikowanych listów Stanisława Ignacego Witkiewicza, bogato zilustrowany: wiele zdjęć publikowanych jest po raz pierwszy.