„Jurgen Habermas” – książki

Jürgen Habermas (rocznik 1920), jeden z najwybitniejszych filozofów przełomu stuleci i przedstawicieli teorii krytycznej, nigdy nie uchylał się od roli intelektualisty zabierającego głos w kluczowych kwestiach współczesności. Zamieszczone w tomie teksty często są owocem bieżących sporów dotyczących jakości publicznej debaty, fasadowości demokracji, patologii wolnego rynku. Ale niemiecki myśliciel powraca również do idei wielkich filozofów XX wieku, Martina Bubera, Hanny Arendt, Martina Heideggera, by na nowo przemyśleć ich dziedzictwo i pokazać aktualność ich myśli. Zamiast politycznych roszczeń sięgających w rejony fantazji mamy dziś do czynienia z polityką zgiętą wpół. Uginamy się wobec wymagań rynków finansowych i siedząc cicho, potwierdzamy rzekomą bezsilność polityki, która każe płacić koszty kryzysu masie podatników, nie zaś spekulującym inwestorom. - fragment książki

Książka bazuje na wykładach jakie miał autor na Uniwersytecie we Frankfurcie, w University of Pennsylwania w Filadelfii oraz University of California w Berkeley.

Przedstawiona w tej pracy analiza ma w zamierzeniu być wprowadzeniem do teorii działania komunikacyjnego wyjaśniającym normatywne podstawy krytycznej teorii społeczeństwa. Teoria działania komunikacyjnego ma stanowić alternatywę dla nie dającej się już utrzymać filozofii dziejów, z której nie mogła się wyzwolić dawniejsza teoria krytyczna: teoria działania komunikacyjnego dostarcza stosownych ram, w których ponownie mogą zostać podjęte interdyscyplinarnie zakrojone badania nad selektywnym wzorcem kapitalistycznej modernizacji.

Między naturalizmem a religią to w dorobku Habermasa książka wyjątkowa. Dotyczy bowiem religii, tematu, którego autor dotąd nie podejmował. W serii tekstów zebranych w tym tomie filozof próbuje rozpoznać miejsce religii we współczesności, jej nowe funkcje, nieznane wcześniej uwikłania w inne sfery życia społecznego. Zgodnie z diagnozą Habermasa, światopogląd religijny i świecki coraz bardziej się dziś od siebie oddalają. Prowadzi go to do postawienia pytania o rolę i miejsce religii w liberalnym, demokratycznym państwie prawa. A także o związek między religią i filozofią. Fragment Wprowadzenia

Teoria polityki i prawa, rozdarta dzisiaj między faktycznością i obowiązywaniem, rozpada się na odrębne dyscypliny, które nie mają już sobie prawie nic do powiedzenia. Napięcie między podejściem normatywistycznym, któremu stale grozi utrata kontaktu z rzeczywistością społeczną, a podejściem obiektywistycznym, które wycisza wszelkie aspekty normatywne, można postrzegać jako przestrogę przed przywiązaniem się do spojrzenia ukierunkowanego na jedną dyscyplinę i zachętę do otwartości na różne stanowiska metodologiczne (uczestnik vs. obserwator), na różne cele teoretyczne (wyjaśnienie wyławiające sens i analiza pojęciowa vs. opis i wyjaśnienie empiryczne), wreszcie otwartości na różne perspektywy wynikające z ról (sędzia, polityk, prawodawca, klient, obywatel państwa). Habermas porusza się swobodnie po tym szerokim polu badawczym.