„Karl Jaspers” – książki

„Monografia Karla Jaspersa, Kant napisana została przez klasyka filozofii, ale też jednego z najwybitniejszych współczesnych znawców filozofii Kanta. Jej wyjątkowość polega na tym, że prezentuje poglądy ojca nowoczesnej filozofii, nie tylko niemieckiej; jest pracą z zakresu historii filozofii, których w swym dorobku Jaspers popełnił niewiele; większość jego dzieł jest bardzo obszerna, natomiast monografia o filozofie z Królewca zawiera kondensację opinii, sądów i własnych koncepcji autora. Rozprawa nie miała na celu popularyzację myśl Kantowskiej, adresowana jest do czytelników zaznajomionych z jego filozofią. Zawiera precyzyjną analizę i prezentację analityki transcendentalnej, swoistego serca Krytyki czystego rozumu. Autor wylicza też podstawowe nieporozumienia towarzyszące myśli Kantowskiej, od jej powstania aż po czasy mu współczesne. Czyni to z jego rozprawy pozycję bardzo istotną w literaturze Kantowskiej, a przekład prof. Mirosława Żelaznego zapełni istotną lukę w polskim piśmiennictwie filozoficznym”. Od redakcji

W Die grossen Philosophen, z którego pochodzi tekst Spinoza oddany do rąk czytelników, zamiarem Karla Jaspersa było przypomnienie postaci, które ?urzeczywistniały filozofowanie w swej własnej praktyce?, a przy tym ?oznaczają jak gdyby inkarnacje mocy ludzkich możliwości?. Przez szkicowanie ich biografii, referowanie poglądów na podstawie cytatów z ich dzieł pragnął zachęcić czytelników do samodzielnego przyswajania tekstów ?tych wielkich? filozofów, których wyboru dokonały same dzieje. Każdy z nich był jedyny w swoim rodzaju, a piętno jego istoty odcisnęło się w myśleniu niedającym się sprowadzić do żadnego podręcznikowego omówienia. Każdy z nich, podobnie jak i ich dzieła, miał też swoje ograniczenia, wcale nieumniejszające jego wielkości. Potwierdza ją trwałe miejsce w ?rzeszy wielkich?. Owa rzesza, czy też królestwo wielkich filozofów, tak jak każde ugrupowanie towarzyskie, społeczne i państwowe, ma swoją strukturę, a wielcy myśliciele i ich dokonania w naturalny sposób ukazują się w dziejach jako uczestnicy określonych kręgów myślowych. Jaspers grupuje swoich ?wielkich? zgodnie z regułami wewnętrznych związków ich filozofii, nie zawsze pokrywających się z faktyczną chronologią historyczną. Ich zasługą i miarą wielkości jest to, że zamiast dezorientować nasze egzystencje, pragną pomóc nam je ugruntować. W odpowiedzi na możliwość docierania do rdzenia filozofii, daną wyłącznie dzięki nim, powinniśmy się stać czujni i wsłuchując się w ich przesłanie, dojść do własnego rozumnego wglądu. ?W ich towarzystwie, najlepszym, jakie moglibyśmy znaleźć, dotrzemy do tego, czym sami możemy się stać. Wejście jest otwarte dla każdego?.

Karl Jaspers (1883-1969) to niemiecki filozof i psycholog, jeden z głównych przedstawicieli filozofii egzystencjalnej. W serii „Myśl o Kulturze” ukazała się jego książka Idea uniwersytetu. Kolejny w serii tom tego autora to napisany wkrótce po ujawnieniu nazistowskich zbrodni esej „Problem winy” (1946). Jaspers pierwszy rozważa w nim kwestie odpowiedzialności zbiorowej, winy, przebaczenia i oczyszczenia. „Problem winy jest więc tekstem programowym, który wychodzi od diagnozy niemieckiej winy, by uczynić ją dostępną rozumowaniu i w ten sposób przygotować czytelników do wykonania zadania metamorfozy indywidualnie, lecz na podstawie zasobu, jaki stanowi tożsamość zbiorowa. Rozum nakazuje przyjąć to zadanie, jakkolwiek byłoby trudne i bolesne, inaczej bowiem zguba stanie się nieuchronna. Rzecz jednak w tym, że rozum staje w tym wypadku do walki z potężnymi siłami, których zadaniem jest chronić winnych przed cierpieniem wywołanym świadomością własnej zawinionej bezrozumności”. – Marta Bucholc