„Renata Lis” – książki

Intymna, intelektualna i interwencyjna książka, po którą powinna sięgnąć każda lesbijka w Polsce. Moja ukochana i ja to poruszająca historia miłości. Od szaleńczego zakochania, które sprawia, że żyjemy poza czasem, w stanie permanentnego uniesienia. Przez intensywnie rozwijającą się relację, która daje wrażenie poznawania świata z zupełnie odmiennej perspektywy. Wreszcie – tworzenie domu, obrastanie w tylko sobie znane rytuały, oswajanie samych siebie z budowaniem nowego, wspólnego życia. Idylliczny obraz jest jednak weryfikowany przez rzeczywistość. Renata Lis, pisarka po pięćdziesiątce, przez ponad połowę życia jest w związku z kobietą. Wprost i bez zbędnego romantyzowania ukazuje, jak zmieniały się społeczno-kulturowe realia bycia lesbijką w Polsce, z jakimi trudnościami muszą mierzyć się pary homoseksualne w naszym kraju, ale pisze też o codzienności, kotach i życiu z depresją. Autorka nominowanego do Nagrody Nike eseju Lesbos szczerze przygląda się również swojemu dorastaniu w centrum patriarchalnej i często homofobicznej społeczności w okresie PRL-u, a także chorobie i śmierci matki. Ta intymna autobiograficzna opowieść skłania do refleksji o wpływie warunków społecznych na indywidualne wybory, pokazując, że życie wielu z nas mogłoby potoczyć się zupełnie inaczej, gdyby nie doświadczenie wykluczenia i nierówności.

Lesbos to wyspa wolności. Autorka buduje ze słów przestrzeń, w której o miłości kobiet można mówić w sposób w pełni niepodległy. Jej książka jest arką w czasie potopu i projektem na lepsze czasy. Posługując się swoją parabiograficzną metodą – ćwiczoną na Flaubercie i Buninie – Lis łączy życie i sztukę w sposób właściwy tylko jej. Na Lesbos spotykają się więc: Sofia Parnok, rosyjska poetka Srebrnego Wieku zwana rosyjską Safo; Anna Kowalska, wieloletnia partnerka Marii Dąbrowskiej i autorka powieści Safona, oraz Jeanette Winterson – brytyjska autorka, która w pewnym momencie swego twórczego życia Safoną świadomie się stała. Książka ma też inne bohaterki – choćby Virginię Woolf, Hildę Doolittle, Adrienne Rich czy realnie istniejącą wyspę Lesbos, którą odwiedziła autorka – ale w centrum nieodmiennie pozostaje Safo, której miłosne pieśni niosą w swoim wiecznym nurcie także opowieść Renaty Lis. Renata Lis (ur. 1970) – autorka dwóch książek parabiograficznych: Ręka Flauberta (2013) i W lodach Prowansji, Bunin na wygnaniu (2015). Za pierwszą otrzymała m.in. nominację do Nagrody Literackiej Nike, nominację do Warszawskiej Nagrody Literackiej oraz wyróżnienie w konkursie o Nagrodę Literacką im. Józefa Mackiewicza. Za drugą – Nagrodę Literacką Skrzydła Dedala, nominacje do Nagród Literackich Gdynia i Gryfia oraz miejsce w finale Nagrody Literackiej Nike. Przełożyła z rosyjskiego zbiór próz Iwana Bunina Późna godzina, Opowiadania emigracyjne i Nieszczęsne dni (dziennik z lat 1918–1919), esej Leonida Bieżyna Anton Czechow, Drogę na wyspę katorżników oraz bajkę Siergieja Kozłowa Jeżyk we mgle. Tłumaczyła też Jeana Baudrillarda (za przekład jego eseju Ameryka otrzymała wyróżnienie Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich). Publikowała m.in. w „Gazecie Wyborczej”, „Rzeczpospolitej”, „Zadrze” i „Charakterach”. Mieszka w Warszawie.

W lodach Prowansji to pierwsza w Polsce książka o życiu Iwana Bunina – pisarza, wokół którego narosło mnóstwo nieporozumień. Jego miłość do Galiny Kuzniecowej i późniejszy związek Kuzniecowej z Margaritą Stiepun; co się stało z pieniędzmi z Nagrody Nobla; prawdziwy stosunek Bunina do Rosji po drugiej wojnie światowej; nagonka na niego prowadzona przez agenturę sowiecką we Francji i Stanach Zjednoczonych – to tylko niektóre z wielu tematów poruszonych w tej fascynującej książce. Nie jest ona biografią w klasycznym sensie, to raczej pełna przygód i odkryć podróż przez życie Bunina na wygnaniu, którą autorka – wyposażona, oprócz wiedzy literaturoznawczej, także we wrażliwość i pamięć historyczną – odbyła w roku 2013 i 2014, w czasie wojny rosyjsko-ukraińskiej. Jest początek lat 40., Niemcy zajmują Francję, a Bunin obserwuje to z Grasse na Riwierze. Za sobą ma wszystko, co kiedyś dawało mu siłę: starą Rosję; miłość; sukces literacki. Odkrywamy jego dawne i obecne tajemnice: autorka sugestywnie przedstawia rozwijany wewnątrz małżeństwa z Wierą Muromcewą romans Bunina z poetką Galiną Kuzniecową, która w końcu opuściła go dla kobiety; towarzyszy mu w podróży do Szwecji po Nagrodę Nobla; pokazuje go, jak rozebrany do naga i głodny pracuje nad prozą miłosną z tomu Ciemne aleje, klnie jak matros i rzuca się z nożem rzeźnickim na André Gide'a. W tej wielowarstwowej opowieści często słychać głos samych bohaterów – przede wszystkim za sprawą dzienników Kuzniecowej, Muromcewej i Bunina, których obszerne fragmenty można tu przeczytać po raz pierwszy. Renata Lis (ur. 1970) – pisarka, tłumaczka. Za książkę Ręka Flauberta (2011) otrzymała m.in. nominację do Nagrody Literackiej NIKE, nagrody Warszawskiej Premiery Literackiej Października i Książki Lata Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, nominację do Nagrody Literackiej m.st. Warszawy oraz wyróżnienie w konkursie o Nagrodę Literacką im. Józefa Mackiewicza. Ułożyła i przetłumaczyła z rosyjskiego zbiór próz Iwana Bunina pt. Późna godzina. Opowiadania emigracyjne i Nieszczęsne dni (dziennik z lat 1918–1919) (2013). Z Jarosławem Markiem Rymkiewiczem przygotowała nowe tłumaczenia Trzech baśni Flauberta (przełożyła Legendę o świętym Julianie Szpitalniku i Herodiadę) (2009). Za przekład eseju Ameryka Jeana Baudrillarda otrzymała wyróżnienie Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich (1998). Mieszka w Warszawie.

Ręka Flauberta to książka o mężczyźnie, który urodził się w Normandii w roku 1821 i po pewnym czasie, w tajemniczych okolicznościach, zajął się rzemiosłem skrajnie niebezpiecznym i trudnym: został pisarzem. Korzystając z listów i dzienników Flauberta (w ogromnej większości niewydanych po polsku), a także z najnowszych ustaleń jego francuskich biografów i własnych podróży, autorka prowadzi nas przez meandry jego losu: przez jego śmierci, miłości, miejsca, książki. Z jej opowieści wyłania się poruszający, współczesny portret pisarza na tle końca świata ? zarówno własnego świata Flauberta, jak nowoczesnego świata cywilizacji europejskiej. Portret ten kreśli literaturoznawczyni, która odrzuca akademickie rygory na rzecz lektury zdeprofesjonalizowanej i dzikiej, niezainteresowanej wpisywaniem literatury w kontekst modnych pojęć, pytającej za to bez najmniejszego skrępowania o życie pisarza i jego związki z dziełem. Autorka patrzy przy tym na Flauberta z unikalnej perspektywy urodzonej ćwierć wieku po wojnie mieszkanki Europy Wschodniej, której z przyczyn historycznych i egzystencjalnych bliżej jest do Moskwy niż do Paryża i która nie ulega pokusie frankofilii, niekiedy zwracając się nawet przeciw Francji i Francuzom, choć nie przeciw Flaubertowi. Ręka Flauberta ? wielowarstwowa i znakomicie napisana ? przynosi też odpowiedzi na szereg szczegółowych pytań: kto naprawdę powiedział ?Pani Bovary to ja?; czy Flaubert wierzył w Boga; na czym polega oryginalność jego stylu; czy to prawda, że ryczał jak niedźwiedź; jak wyglądało jego spotkanie z egipską kurtyzaną Kucziuk-Hanem; dlaczego chciał zostać Rosjaninem; czy miłością jego życia była angielska guwernantka i dlaczego twierdził, że nie ma żadnej biografii. Renata Lis (ur. 1970) ? ukończyła polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim i Szkołę Nauk Społecznych przy Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk. Za przekład eseju Ameryka Jeana Baudrillarda otrzymała wyróżnienie Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich (1998). Z Jarosławem Markiem Rymkiewiczem przygotowała nowe tłumaczenia Trzech baśni Gustave?a Flauberta (przełożyła Legendę o świętym Julianie Szpitalniku i Herodiadę), które ukazały się w serii Wielcy pisarze w nowych przekładach razem z jej opowieścią o domu Flauberta w Croisset (2009). Mieszka w Warszawie.

Ręka Flauberta to książka o mężczyźnie, który urodził się w Normandii w roku 1821 i po pewnym czasie, w tajemniczych okolicznościach, zajął się rzemiosłem skrajnie niebezpiecznym i trudnym: został pisarzem. Korzystając z listów i dzienników Flauberta (w ogromnej większości niewydanych po polsku), a także z najnowszych ustaleń jego francuskich biografów i własnych podróży, autorka prowadzi nas przez meandry jego losu: przez jego śmierci, miłości, miejsca, książki. Z jej opowieści wyłania się poruszający, współczesny portret pisarza na tle końca świata – zarówno własnego świata Flauberta, jak i nowoczesnego świata cywilizacji europejskiej. Portret ten kreśli literaturoznawczyni, która odrzuca akademickie rygory na rzecz lektury zdeprofesjonalizowanej i dzikiej, niezainteresowanej wpisywaniem literatury w kontekst modnych pojęć, pytającej za to bez najmniejszego skrępowania o życie pisarza i jego związki z dziełem. Autorka patrzy przy tym na Flauberta z unikalnej perspektywy urodzonej ćwierć wieku po wojnie mieszkanki Europy Wschodniej, której z przyczyn historycznych i egzystencjalnych bliżej jest do Moskwy niż do Paryża i która nie ulega pokusie frankofilii, niekiedy zwracając się nawet przeciw Francji i Francuzom, choć nie przeciw Flaubertowi. Ręka Flauberta – wielowarstwowa i znakomicie napisana – przynosi też odpowiedzi na szereg szczegółowych pytań: kto naprawdę powiedział „Pani Bovary to ja”; czy Flaubert wierzył w Boga; na czym polega oryginalność jego stylu; czy to prawda, że ryczał jak niedźwiedź; jak wyglądało jego spotkanie z egipską kurtyzaną Kucziuk-Hanem; dlaczego chciał zostać Rosjaninem; czy miłością jego życia była angielska guwernantka i dlaczego twierdził, że nie ma żadnej biografii. Renata Lis (ur. 1970) – ukończyła polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim i Szkołę Nauk Społecznych przy Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk. Za przekład eseju Ameryka Jeana Baudrillarda otrzymała wyróżnienie Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich (1998). Z Jarosławem Markiem Rymkiewiczem przygotowała nowe tłumaczenia Trzech baśni Gustave’a Flauberta (przełożyła Legendę o świętym Julianie Szpitalniku i Herodiadę), które ukazały się w serii Wielcy pisarze w nowych przekładach razem z jej opowieścią o domu Flauberta w Croisset (2009). Mieszka w Warszawie.