„Przemysław Dominas” – książki

Linia kolejowa Kłodzko – Kudowa Zdrój jest położona w wyjątkowo atrakcyjnym terenie górskim. Jej wysokie walory turystyczne współtworzy nie tylko architektura krajobrazu w formie krętego szlaku kolejowego, gdzie liczne serpentyny przecinają góry i wąwozy, lecz także oryginalna architektura kolejowa z dworcami z przełomu XIX i XX wieku, zachowanymi do współczesności. Bardzo atrakcyjny szlak kolejowy z tunelami, mostami i wiaduktami, reprezentującymi sztukę XIX-wiecznej inżynierii, poprowadzony jest przez trzy znane kłodzkie uzdrowiska: Polanicę, Duszniki i Kudowę Zdrój. Książka Przemysława Dominasa Kolej Kłodzko – Kudowa Zdrój opisuje tę linię z uwzględnieniem aspektów: historycznego, architektonicznego i eksploatacyjnego. Autor rozpoczyna od przedstawienia pierwszych działań prowadzących do budowy kolei, a kończy na wydarzeniach z 2013 roku, kiedy rozpoczęto kapitalny remont torowiska i podjęte zostały starania zmierzające do wznowienia przewozów pasażerskich na szlaku. Oddzielnie omawia problem połączenia Kudowy z Nachodem, przybliżając okoliczności towarzyszące krótkiemu istnieniu transgranicznego łącznika pomiędzy tymi miejscowościami. Następnie kolej zostaje ukazana od strony technicznej i eksploatacyjnej. Czytelnik pozna wydarzenia związane z budową oraz parametry szlaku kolejowego, poszczególnych mostów, tuneli, a także uzyska informacje na temat rodzaju pociągów kursujących na linii. Osobno autor przedstawia problem funkcjonowania poszczególnych stacji. Charakterystyka architektury najważniejszych obiektów stacyjnych pozwoli czytelnikowi w pełni docenić wysoką wartość opisywanych miejsc. Odkryjmy ponad stuletnią historię powstawania i funkcjonowania linii Kłodzko – Kudowa Zdrój! Książka została wzbogacona licznymi ilustracjami, archiwalnymi planami sytuacyjnymi stacji, mapami, rozkładami jazdy oraz fotografiami współczesnymi dokumentującymi stan obiektów w latach 2004–2013.

Linia kolejowa Świdnica – Jedlina Zdrój zwana koleją doliny Bystrzycy (Weistritzthalbahn) stanowi wyjątkowe dzieło sztuki inżynieryjnej początku XX wieku. W latach 1902-1904 na stokach Gór Sowich i Wałbrzyskich zrealizowano szlak, który wymagał użycia licznych przepraw mostowych. Ich forma oraz wykonanie wyróżniają się na tle innych linii kolejowych Śląska. Imponująco prezentują się również obiekty architektoniczne. Ceglane dworce częściowo wykonane w konstrukcji szkieletowej, zdobione bogatą snycerką, doskonale oddają ducha modnej wówczas secesji. Książka powstała w oparciu o niepublikowane dotąd materiały źródłowe archiwów niemieckich i polskich oraz przedwojenną prasę. Napisana została przez doktora historii, specjalizującego się w problematyce kolejowej przełomu XIX i XX wieku. Pozycję wzbogacają liczne ilustracje, przedwojenne pocztówki, plany techniczne obiektów mostowych oraz kolorowe zdjęcia współczesne.

Kolej Wałbrzych – Kłodzko należy do najbardziej atrakcyjnych górskich szlaków kolejowych w Polsce. O jej wyjątkowości przesądza malowniczy krajobraz tej części Sudetów, dziesięć dużych obiektów mostowych oraz trzy tunele z najdłuższym w kraju górskim tunelem w Wałbrzychu (1,6 km). Zastosowane rozwiązania inżynieryjne czynią linię ważnym dziełem sztuki budownictwa kolejowego końca XIX i początku XX w. Książka jest II wydaniem monografii prezentowanej kolei, wnikliwie przedstawia historię jej budowy, parametry techniczne obiektów inżynieryjnych oraz stacje i ich architekturę. Omawia funkcjonowanie kolei od chwili jej powstania w 1880 r. aż do współczesności. Pozycja napisana w oparciu o materiały z niemieckich i polskich archiwów, została wzbogacona ponad trzystoma unikatowymi zdjęciami oraz rozkładami jazdy pociągów od 1880 do 2018 roku.

Książka Kolej Transandyjska - Callao - Lima - La Oroya, dzieło polskiego inżyniera Ernesta Malinowskiego autorstwa Przemysława Dominasa jest opowieścią o jednej z najbardziej zaawansowanych, w momencie budowy, technicznie i najwyżej położonych kolei na świecie. W publikacji została opisana historia budowy tej kolei, zaprojektowanej przez polskiego inżyniera Ernesta Malinowskiego. Na linii zastosowano unikatowe rozwiązania trasowania szlaku w postaci zakosów (zygzaków), umożliwiających wznoszenie szlaku wzdłuż stromych ścian skalnych Andów, w terenie, gdzie brakowało miejsca na poprowadzenie torowiska w łuku. Wybudowano ponad 60 tuneli kolejowych, z których tunel szczytowy Galera jest najwyżej położonym tunelem na świecie (4774 m n.p.m.) oraz zrealizowano kilkanaście dużych mostów, z których most Verrugas po wybudowaniu był najwyższym tego typu obiektem na świecie (76 m wysokości). Wybrany do opisania odcinek linii Callao - Lima - La Oroya o długości 222 km jest najtrudniejszym technicznie odcinkiem kolei w Peru - w 2019 roku peruwiański rząd stworzył wniosek o wpisanie go na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Książka jest efektem wyjazdu autora do Peru i przeprowadzenia kwerendy źródłowej w instytucjach archiwalnych w Limie oraz wykonania inwentaryzacji terenowej szlaku kolejowego, polegającej na dokonaniu dokumentacji fotograficznej wybranych najważniejszych obiektów inżynierskich i architektonicznych oraz rozwiązań technicznych (np. zakosy). Publikacja jest wzbogacona o mapę, ukazującą przebieg szlaku kolejowego i rozmieszczenie głównych obiektów linii, a ponadto zawiera sporo ilustracji archiwalnych. Współwydawcą książki jest Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA.

Historia budowy sieci kolejowej, dane techniczne mostów i tuneli, architektura dworców, archiwalne ilustracje, mapy, rozkłady jazdy, barwna wkładka przedstawiająca współczesny stan linii kolejowych.

Książka Tunele kolejowe w Polsce w obecnych granicach, wybudowane do 1945 roku prezentuje historię budowy i eksploatacji tuneli kolejowych na terenie obecnej Polski. Zagadnienia dotyczące budowy 25 tuneli (z czego siedemnaście powstało w Prusach, sześć w Galicji, jeden w Królestwie Polskim i jeden w odrodzonej Polsce) przedstawiono na tle problematyki XIX-wiecznego budownictwa tunelowego w regionie alpejskim. W książce opisano zarówno budowę dwóch najtrudniejszych tuneli w Rydułtowach oraz w Łupkowie, które powstawały odpowiednio pięć i sześć lat, jak i demontaż tunelu w Wałbrzychu pod górą Brzezinka w latach 30. XX wieku. Przedstawiono również budowę najdłuższego górskiego tunelu w Polsce (1605 m) pod Małym Wołowcem w Wałbrzychu, gdzie zastosowano nowoczesne szwajcarskie wiertarki hydrauliczne systemu Brandta. Opisano także tunele powstałe na kolei szerokotorowej w Uniejowie-Rędzinach koło Miechowa, jak i wąskotorowy tunel w Szklarach koło Rzeszowa. Obok tuneli budowanych metodami górniczymi zaprezentowane zostały również tunele miejskie, budowane metodami odkrywkowymi, w Bielsku-Białej, Toruniu i tunel kolei średnicowej w Warszawie. Książka powstała głównie na podstawie materiałów źródłowych zdeponowanych między innymi w archiwach w Berlinie, Warszawie i Wiedniu. Tekst uzupełniają liczne ilustracje i plany sytuacyjne omawianych obiektów.

Książka Mosty kolejowe na Śląsku do 1945 roku umożliwia poznanie bogatych dziejów najważniejszych obiektów mostowych oraz prześledzenie rozwoju mostowej myśli inżynieryjnej stosowanej na Śląsku Pruskim przez ponad 100 lat funkcjonowania kolei. Od epoki wielkich kamiennych mostów sklepionych przez okres dominacji konstrukcji stalowych po stosowanie technologii żelbetowej… O wyjątkowości śląskich obiektów mostowych przesądza nie tylko użycie zaawansowanych w ówczesnej Europie technologii. Zachowane na tym terenie rzadkie zabytkowe egzemplarze nie istnieją już dzisiaj w innych częściach kontynentu. Wystarczy wymienić konstrukcje wspornikowe Gerbera w mostach nad Osobłogą w Racławicach Śląskich oraz nad zaporą wodną w Pilchowicach, gdzie zastosowano szczególnie długie dźwigary kratownicowe osiągające 119 m. Oprócz dziejów i parametrów mostów i wiaduktów w książce uwzględniono także krótkie życiorysy najważniejszych budowniczych oraz wskazano główne przedsiębiorstwa budowlane uczestniczące w ich powstawaniu. Bogatą ikonografię przedwojenną i współczesną uzupełniają liczne plany sytuacyjne ukazujące parametry obiektów.

Obserwowany w ostatnich latach renesans kolei w Polsce wyraźnie widoczny jest również na Dolnym Śląsku. Na intensywny wzrost przewozów pasażerskich w regionie w sposób szczególny wpłynęło powołanie w 2007 roku przewoźnika Koleje Dolnośląskie. Obchodzona w tym roku 10 rocznica działalności Kolei Dolnośląskich skłania do refleksji nad powstaniem i funkcjonowaniem spółki, której aktywność w naturalny sposób łączy się z ciekawymi dziejami kolei w regionie. W granicach obecnej Polski początek tym dziejom dało uruchomienie 22 maja 1842 roku odcinka Wrocław – Oława. W prezentowanej książce ważne dla funkcjonowania kolei wydarzenia zostały ukazane wraz z przedstawieniem infrastruktury kolejowej regionu. O jej wyjątkowości decyduje fakt rozległej sieci łączącej zarówno ważne miasta, jak i wkraczającej w atrakcyjne krajobrazowo Sudety. Wybudowane z dużym rozmachem mosty, tunele i dworce kolejowe często stanowią dziś zabytki w skali europejskiej, dlatego wciąż budzą podziw i zainteresowanie pasażerów.

Kolej podsudecka na ponad 200-kilometrowym szlaku tworzy wyjątkową możliwość zobaczenia zarówno głównych pasm Sudeckich, jak i zwiedzenia wielu Śląskich miast pochodzenia średniowiecznego o bogatym dziedzictwie kulturowym i materialnym. Książka opisuje dzieje powstania i funkcjonowania linii kolejowej powstałej dwuetapowo: w latach 1844‒1858 pomiędzy Legnicą, Świdnicą i Ząbkowicami Śląskimi i w latach 1874‒1876 pomiędzy Ząbkowicami Śląskimi, Nysą i Kędzierzynem-Koźle, a także architekturę kolejową o zróżnicowanych formach stylu rodzimego i nurtu przemysłowego. Część krajoznawcza książki ukazuje zabytki w miejscowościach na drodze przebiegu linii, np. Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy czy mury obronne Paczkowa. Prezentuje i omawia także panoramy najważniejszych pasm Sudetów widzianych podczas podróży pomiędzy Legnicą i Kędzierzynem-Koźle. Tekst wzbogacają liczne ilustracje historyczne i współczesne, mapy oraz rozkłady jazdy. Do książki dołączony jest bezpłatny dodatek – arkusz z panorami Sudetów wzdłuż przebiegu Kolei podsudeckiej.

Oddajemy w Państwa ręce książkę przedstawiającą historię budowy i eksploatacji linii kolejowej Kłodzko – Lądek Zdrój – Stronie Śląskie przebiegającej przez atrakcyjny turystycznie górski teren ziemi kłodzkiej, na szlaku prowadzącym do znanego uzdrowiska Lądka Zdroju. Dr hab. Przemysław Dominas ? badacz dziejów komunikacji i transportu w Niemczech ? w przystępny i ciekawy sposób opisuje potencjał gospodarczy regionu pod koniec XIX wieku. Zamieszczone w książce liczne zdjęcia z okresu budowy linii (koniec XIX w.), lat międzywojennych oraz czasów najnowszych uzupełniają tekst, a także ukazują, jak interesujący jest to krajobraz pod względem architektonicznym. Na fotografiach zostały utrwalone zabytkowe drewniane dworce o konstrukcji szkieletowej oraz mosty i wiadukty będące budowlaną wizytówką ówczesnej epoki. Autor wykorzystał w publikacji wiele nieznanych dotąd materiałów archiwalnych, informacje z ówczesnych periodyków o postępach w budowie i uroczystościach organizowanych z okazji uruchomienia linii. Po zaprzestaniu przewozów pasażerskich w 2004 roku liczne obiekty kolejowe przestały pełnić swoje pierwotne funkcje. W książce znajdą Państwo szczegółowe informacje dotyczące losów poszczególnych stacji w ostatnich dziesięcioleciach. Aby przybliżyć Czytelnikom przebieg linii Kłodzko – Lądek Zdrój – Stronie Śląskie, rozdziały zostały uzupełnione archiwalnymi planami wiaduktów, przepustów i mostów, mapami oraz rozkładami jazdy.