„Savyon Liebrecht” – książki

Tom opowiadań izraelskiej autorki – przedstawicielki istotnego w literaturze hebrajskiej nurtu pisania o Szoa z perspektywy „drugiego pokolenia”. Dominującym wątkiem jej utworów jest trauma Zagłady, która mimo upływu czasu kładzie się cieniem na życiu społeczeństwa Izraela, będąc źródłem lęków, obsesji i udręki ocalonych, a także ich rodzin. Savyon Liebrecht urodziła się w 1948 roku w Monachium jako Sabina Sosnowska, w rodzinie polskich Żydów ocalałych z Holokaustu, którzy w 1950 roku przeprowadzili się do Izraela. Ukończyła Wydział Filozofii na Uniwersytecie Telawiwskim, pracowała jako dziennikarka, a w 1986 roku zadebiutowała zbiorem opowiadań. W 1987 roku otrzymała Nagrodę im. Altermana, zaś w 2002 Nagrodę Literacką im. Amelii Rosselli przyznawaną przez miasto Rzym. W ostatnich latach pisze głównie sztuki teatralne, które wystawiane są również poza Izraelem, m.in. w Stanach Zjednoczonych, Anglii, Niemczech, Szwecji, Finlandii, a nawet w Chinach. Czterokrotnie otrzymała w Izraelu zaszczytny tytuł dramaturga roku. Jej sztuki teatralne i opowiadania przełożono na wiele języków. W 2012 roku nakładem Wydawnictwa Austeria ukazały się jej dramaty „Rzecz o banalności… i inne sztuki” w przekładzie Michała Sobelmana. W naszym domu milczało się o Holokauście. Do dziś nie wiem, ile braci i sióstr mieli moi rodzice. Nie znam ich imion i nie wiem, co stało się z nimi podczas wojny, nie wiem nawet, w których obozach koncentracyjnych przetrzymywano ojca, a było ich kilka. Ludzie, którzy badają dynamikę zachowań ludzi ocalałych z Zagłady, dzielą ich domy na dwa typy. W jednych obsesyjnie mówi się o Holokauście: nawet jeśli tematem rozmowy są sznurówki czy kawałek chleba, przywołują one wspomnienia z getta i obozu koncentracyjnego. W domach drugiego typu panuje kompletna cisza. Sądzę, że najbardziej twórczy artyści wychowali się w domach drugiego rodzaju, ponieważ to cisza w największym stopniu wyzwala kreatywność. Każde dziecko potrzebuje, by tłumaczyć mu otaczający świat, lecz dziecko wychowujące się w takim domu wyczuwa, że pytania nie są mile widziane. Zaczyna zatem wymyślać swoje własne odpowiedzi, ćwicząc w ten sposób wyobraźnię od najmłodszych lat. (Ze wstępu autorki)

Antologia sztuk Savyon Liebrecht zawiera:- wstęp autorstwa Michała Sobelmana, tłumacza,- sztuki: Po chińsku do ciebie mówię, Ruchele wychodzi za mąż, Pustynne jabłka, Sonia Muszkat, Rzecz o banalności miłości- esej Savyon Liebrecht Wpływ Holokaustu na moją pracę Spektakl telewizyjny Rzecz o banalności miłości w reżyserii Feliksa Falka o Hannie Arendt i Martinie Heideggerze został nagrodzony na Festiwalu "Dwa teatry" w Sopocie w 2012 roku. Sztuki autorki, opublikowane w niniejszym tomie, to impresje na temat jej duchowych przeżyć jako przedstawicielki drugiego pokolenia po Holokauście i pierwszego, które może mówić o sobie - Izraelczycy. Pamięć o Zagładzie oraz konflikt postaw między wierzącymi a ateistami są bliskie również polskiemu czytelnikowi. Duże znaczenie w twórczości Liebrecht mają kobiety, dążące do zrozumienia wpływu fatalnych wydarzeń historycznych na ich życie, oraz rodzin, w których dorastały. Ludzie, którzy badają dynamikę zachowań ludzi ocalałych z Zagłady, dzielą ich domy na dwa typy. W jednych obsesyjnie mówi się o Holokauście, niezależnie od tego, co jest tematem rozmowy - sznurówka czy kawałek chleba prowadzą wprost do wspomnień z getta i obozu koncentracyjnego. W domach drugiego typu panuje kompletna cisza. Sądzę, że najbardziej twórczy artyści wychowali się w domach drugiego rodzaju, ponieważ cisza jest tym, co najbardziej wyzwala kreatywność. – S. Liebrecht W ciągu minionych kilkunastu lat współczesna literatura hebrajska zdobyła sobie wyjątkową pozycję na polskim rynku wydawniczym. Utwory takich autorów jak Amos Oz, Aharon Apelfeld, A.B.Jehoshua, Dawid Grossman, Zeruyia Shalev czy Etgar Keret wydawane są w wielotysięcznych nakładach i znakomicie przyjmowane przez czytelników. Sztuki Hanocha Levina cieszą się olbrzymią popularnością i są wystawiane w wielu miastach w Polsce. W związku z powyższym wielkie zdumienie budzi fakt, iż dotychczas polski czytelnik i bywalec teatrów nie miał możliwości poznania twórczości Savyon Liebrecht, zapewne najwybitniejszej żyjącej izraelskiej dramatopisarki. – Prof. UW, dr hab. Shoshana Ronen, Kierownik Zakładu Hebraistki, Wydział Orientalistyczny W ostatnich latach, dzięki staraniom i znakomitym tłumaczeniom, m.in. dokonywanym przez Michała Sobelmana, polska publiczność teatralna oraz odbiorcy literatury mieli szanse zapoznać się z twórczością współczesnych pisarzy izraelskich, w tym tak świetnych jak Hanoch Levin. Savyon Liebrecht jest bardzo znaną - tak w Izraelu, jak i na świecie - autorką opowiadań, powieści oraz dramatów. Tłumaczone na wiele języków tak proza, jak i teksty dramatyczne znalazły uznanie nie tylko krytyki, ale też publiczności. Proponowane do wydania polskiego dramaty były z sukcesem wystawiane (m.in. w Niemczech, gdzie sztuka o Hannie Arendt i Martinie Heideggerze miała premierę wcześniej niż w Tel-Awiwie). Indywidualne spojrzenie Liebrecht jest niezwykle oryginalną perspektywą, grą intertekstualności, nawiązywaniem do różnych kodów i sposobów zapisu zarówno jednostkowych emocji, jak i pamięci kulturowej dotyczącej najważniejszych wydarzeń dwudziestego wieku. Autorka łączy w swoich dramatach przeszłość z teraźniejszością, analizując to, co minione. Podsuwa odbiorcy rozmaitość interpretacji - różnorodność spojrzeń z perspektywy współczesnej na obecną stale w naszym istnieniu pamięć o czasie dokonanym. Sądzę, iż publikacja dramatów Savyon Liebrecht stanie się ważnym znakiem obecności współczesnej kultury izraelskiej w polskiej przestrzeni publicznej, zaś jej sztuki będą z powodzeniem wystawiane w Polsce. – Dr Alina Molisak, Instytut Literatury Polskiej, Wydział Polonistyki UW