„Tomasz Sobieraj” – książki

Są tacy, którzy dla muzyki gotowi są zabić. Na terenie parku-muzeum w Żelazowej Woli dochodzi do zbrodni. Podczas codziennego obchodu terenu ochroniarz Emil Marchewka znajduje ciało młodego pianisty, który tego dnia koncertował w dworku Chopinów. Zmarły trzyma w ręku kartkę z tajemniczym szyfrem. Aspirant Ireneusz Fatalny wraz ze swoim pomocnikiem Edwardem Nurzałą rozpoczyna dochodzenie w sprawie tragicznej śmierci. Niespodziewanie nawet dla samego siebie z alternatywnym śledztwem rusza również ochroniarz Marchewka, wspomagany przez uroczą bibliotekarkę Kasię Mannę. Wydaje się jasne, że najważniejszym motywem zbrodni jest owiany tajemnicą, zaginiony siedemnasty polonez autorstwa Fryderyka Chopina. Ale kto byłby na tyle szalony lub zdesperowany, by dla niego zabić? Wkrótce okaże się, że podejrzanych miłośników muzyki poważnej jest więcej, niż można by się spodziewać

Bolesław Prus był nie tylko wybitnym pisarzem, ale i oryginalnym myślicielem. To drugie jego oblicze nabiera nieoczekiwanego wydźwięku współcześnie, w sytuacji, w której świat zmaga się z wieloma problemami, począwszy od społeczno-politycznych, poprzez ekonomiczne, na kryzysie klimatycznym skończywszy. Poglądy Prusa widziane przez pryzmat nowszych języków badawczych mogą niekiedy zaskakiwać, bo - choć pisarz był myślicielem antropocenu - poddawał krytyce różne przejawy ludzkiego panowania nad światem i postulował harmonijne - oparte na relacjach bliskich symbiotyczności - współistnienie człowieka z naturą. Miał rozległe ambicje poznawcze, zmierzał do stworzenia wizji uniwersum, która obejmowałaby całość rzeczywistości, od atomu do kosmosu. Diagnozując dynamikę kultury nowoczesnej swoich czasów, podejmował istotne kwestie: natury, techniki, antropo- i biocentryzmu, opracowywał - zorientowany na praktykę - program społeczny, proponował oryginalne rozumienie polityki i jej mechanizmów. O tych wszystkich problemach traktuje niniejsza książka, odkrywająca no-we aspekty światopoglądu Prusa. Sobieraj (...) rzetelnie i z badawczym taktem, przedstawił dylematy światopoglądowe autora Lalki, stosując strategię - co uznaję za niezbywalną wartość całej książki - która nie zawłaszcza metodologicznie idei Prusa; badacz sięga po kategorię antropcenu, aby poprzez nią ukazać pracę myśli pisarza w jej swoistych napięciach, w osobliwych splotach przeciwieństw czy ograniczeniach, a szerzej, bo przecież nie tylko o samego Prusa w niej chodzi, by uchwycić antynomie umysłu nowoczesnego. (...) W sieci natury i kultury. Bolesław Prus wobec dylematów światopoglądowych swojej epoki to monografia odkrywcza, ważna i inspirująca, która wpisuje się w ideę badań nowej humanistyki. – Z recenzji dr. hab. Ireneusza Gielaty, prof. UŚ Tomasz Sobieraj - historyk literatury, profesor zwyczajny na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej UAM w Poznaniu. Autor prawie 150 pozycji bibliograficznych. Opublikował dziewięć książek autorskich, wśród nich: Między konwencją a innowacją. Szkice o polskim drama-cie i teatrze drugiej połowy XIX i początku XX wieku (2018), Artysta, sztuka i społeczeństwo. Spory i polemiki wokół Confiteor Stanisława Przybyszewskiego (2019), liczne rozprawy i artykuły na łamach m.in. Pamiętnika Literackiego, Kwartalnika Filozoficznego Porównań, Tekstów Drugich. Opracował edycję krytyczną Emancypantek Bolesława Prusa. Ostatnio bada związki literatury okresu pozytywizmu z ówczesną myślą naukową i filozofią.

Europejski dramat i teatr przeżywały pod koniec XIX i na początku XX wieku okres burzliwych przemian, reagując na impulsy życia społecznego i propozycje reformatorów sceny. Krystalizowały się wtedy nowe formy dramatyczne i projekty teatralne, które w myśl ich twórców miały się wyzwolić spod wpływów przestarzałych konwencji i stać się wyrazem artyzmu i prawdy. W Polsce zjawisko to również się przejawiało. Rodzima dramaturgia i teatr rozwijały się w sieci różnorodnych uwarunkowań, oscylując między biegunami konwencji i innowacji. Ideowe i artystyczne inspiracje czerpano z zewnątrz, przy czym nierzadko łączono je z propozycjami własnymi. W prezentowanej książce czytelnik znajdzie kilka szczegółowych przybliżeń polskiego dramatu i teatru, a także krytyki teatralnej. Omówiono tutaj zarówno literackie walory, jak i sceniczne realizacje kilku głośnych w swym czasie utworów, które reprezentatywnie odwzorowywały meandry rozwoju rodzimej dramaturgii i teatru. Bohaterami książki są dzieła m.in. Stefana Żeromskiego, Wincentego Rapackiego, Zygmunta Kaweckiego oraz największego spośród polskich artystów teatru – Stanisława Wyspiańskiego.

Książka Tomasza Sobieraja, poznańskiego historyka literatury, to próba nowych przybliżeń lekturowych odsłaniających kilka istotnych płaszczyzn twórczości Stanisława Brzozowskiego, najwybitniejszego krytyka okresu Młodej Polski, pisarza, którego potencjał intelektualny i skala zainteresowań budzą do dziś ogromne zainteresowanie, wywołując ciągle żywy rezonans. Autor książki starał się ukazać meandry skomplikowanej i burzliwej ewolucji myślowej Brzozowskiego, wydobywając z niej problemy kluczowe i dla samego krytyka, i dla całej epoki, w jakiej żył i tworzył. Autor Legendy Młodej Polski jawi się w tej książce jako postać wybitna, intelektualista całkowicie niezależny, trawiony wewnętrzną pasją poznawczą. Autor uwzględnił takie zagadnienia problemowe, jak: metakrytyczna refleksja Brzozowskiego, zagadnienie bytu, prawdy i poznania, stosunek do darwinizmu, filozofia teatru i sztuki aktorskiej, wreszcie dialog z tradycją kulturową późnego polskiego Oświecenia. Strategię poznawczą T. Sobieraja – prywatnie zafascynowanego Brzozowskim – dałoby się scharakteryzować jako przykład studiów kulturowych.

Gdy pewnej nocy podkomisarz warszawskiej policji rzecznej Zenon Niepozorny wypływa na rutynową obserwację Wisły, nie spodziewa się, że w okolicy mostu Poniatowskiego natrafi na… wiekowy statek z kioskiem na rufie. Sprawa robi się jeszcze bardziej tajemnicza, gdy rankiem, kiedy przybywa na miejsce z brygadą antyterrorystów – po krypie nie ma śladu. Skąd się wzięła? Po co ktoś ją tam postawił? Czy dziwny statek zjawi się znowu? Z każdą stroną akcja coraz bardziej się komplikuje. Rozstrzygnięcie tej zagadki to znakomite zadanie dla Niepozornego oraz Anny Wścibskiej, młodej dziennikarki lokalnej gazety, która mu towarzyszy. Wydarzenia na Wiśle obserwują i komentują również diabły, strzygi i inni przedstawiciele świata nadprzyrodzonego. Jak mógł, wytężał wzrok, starając się przeniknąć zdradliwą mgłę. Wtem przed dziobem zamajaczył filar mostu. Policjant gwałtownie wyłożył ster. – Cholera, to chyba było gdzieś tu… ale… Co do diabła?! Przecież tu nic nie ma… Jak to możliwe? Może trzeba podpłynąć jeszcze bliżej brzegu – mruczał do siebie zbity z tropu podkomisarz. – Co to znowu za wygłupy? – Minął jedną podporę, drugą podporę, zawrócił… Tymczasem ponton z antyterrorystami wyskoczył nagle zza rufy i na maksymalnej prędkości pomknął w stronę brzegu. Tam zwinął się w ciasnym zakręcie i ruszył ostro wzdłuż mostu, mijając filary efektownym slalomem. Po kilku minutach iście cyrkowych manewrów był znowu przy policyjnej motorówce. Podkomisarz Niepozorny bezradnie rozłożył ręce. Dowódca drużyny pokiwał tylko głową i dał znak do odwrotu. Tomasz Sobieraj jest człowiekiem lubiącym patrzeć na świat z dystansu, choćby przez okno biura jednej z firm budowlanych, w której na co dzień pracuje. We wcześniejszym okresie życia swe skłonności do refleksji przejawiał, komponując piosenki i pisząc teksty. Obecnie jego twórczość odpłynęła w stronę form literackich. Jedną z jego licznych pasji jest wędkarstwo. Właśnie podczas nocy spędzonej przy ognisku nad Wisłą zrodził się pomysł na debiutancką powieść pt. „Kiosk na środku rzeki”. W przyszłości zamierza wydać kolejne utwory, których, jak twierdzi, ma pełną szufladę.