Daleko, ale od czego? Joseph Roth i tradycja Żydów wschodnioeuropejskich

Świat w migawkach. Nowa książka jednego z mistrzów europejskiej literatury Nasza współczesność, jej wady i cnoty pod piórem włoskiego mistrza z Triestu. Przez 17 lat, od 1999 roku po 2016 Claudio Magris, wybitny prozaik, eseista, krytyk literacki i tłumacz, dokumentował codzienność, tworząc krótkie zapiski – migawki – odnośnie małych i dużych wydarzeń z życia publicznego i prywatnego, polityki, sztuki, podróży, własnych przeżyć, sposobów mówienia, ekspresji i zachowania. Z tych błyskotliwych tekstów, porównywalnych do najlepszych felietonów Umberta Eco, wyłania się mała komedia ludzka, fresk naszych nerwic i tików kreślony bez moralizowania, czasem z czułością, a czasem z ironią.

W bogatej twórczości Claudio Magrisa istnieje nurt prozy pozornie tylko pomniejszej, krótkich opowiadań-monologów (Głosy) lub niewielkich, jednowątkowych powieści (Inne morze), w których, w mistrzowskim skrócie, pojawiają się wszystkie motywy jego książek: morze, Triest, kontynentalna ucieczka przed spontanicznością w świat sztywnych reguł, pokusa nihilizmu i wielkie tak mówione życiu. Po latach powraca on do tego nurtu w pięciu opowiadaniach zebranych w tomie Zakrzywiony czas w Krems. Ich przewodnimi tematami są Triest, czas i starość. Spieszę od razu uspokoić czytelników, że nie otrzymają przygnębiającego obrazu słabnącego ciała ani depresyjno-melancholijnej refleksji nad przemijaniem. Przeciwnie, w bohaterach-narratorach kryje się jakaś zadziwiając...

Teksty zebrane w książce O demokracji, pamięci i Europie Środkowej, w większości niepublikowane wcześniej po polsku, obejmują półwiecze eseistyki Claudia Magrisa. Znajdziemy w nich najważniejsze dla włoskiego pisarza zagadnienia pytania o zasadę tworzenia i funkcjonowania prawa, o znaczenie laickości, rozważania o bolesnych zadaniach pamięci, o tożsamości i pograniczu. Oczywiście nie mogło również zabraknąć habsburskiego mitu.Świat opisywany i obserwowany przez autora to świat w kryzysie jednostki, podmiotu, państwa. Eseje czytane dzisiaj stają się zatem głosem w dyskusji o współczesności wyważonym, otwartym na dialog, pozbawionym nostalgii a także próbą poszukiwania wspólnych wartości, wyrastającą z tęsknoty, ale pozbawioną złudnej nadziei.Z cha...

Pracując nad Pasażami – dziełem, z którego miał wyłonić się wielowymiarowy portret dziewiętnastowiecznego Paryża – Walter Benjamin notował: „Pisać historię znaczy nadawać oblicze datom”. Jak wyglądało oblicze roku 1920 w Wiedniu i w Berlinie? W felietonach zebranych w niniejszym tomie Joseph Roth podsuwa kilka możliwych odpowiedzi. Z pewnej perspektywy musiała to być twarz paskudna i zniszczona – nieuszminkowana, lecz prawdziwa. Była to zapewne zmasakrowana twarz weterana dopiero co zakończonej Wielkiej Wojny, która pochłonęła tyle ludzkich istnień, doprowadziła do upadku dwa cesarstwa i zrodziła szereg nowych państw, w tym dwie nękane głodem i biedą republiki, austriacką i niemiecką. Inne oblicze tego roku to twarz paradoksalna, która od razu...

Historia habsburskiego mitu jest historią kultury przeżywającej ze szczególną intensywnością kryzys i epokową transformację całej cywilizacji, z pewnością nie tylko austriackiej, która w imię miłości do porządku odkrywa chaos świata. „Mit habsburski jest przede wszystkim historią owej miłości do porządku i zatrzymuje się, być może z przesadną dyskrecją, na progu odkrycia chaosu. (...) Usiłowałem uchwycić mit, czyli sposoby i formy, za pomocą których dana cywilizacja próbuje sprowadzić wielorakość rzeczywistego świata do jedności, chaos do porządku, fragmentaryczną przypadkowość egzystencji do esencji, historyczno­-polityczne sprzeczności do harmonii zdolnej połączyć je, jeśli nie rozstrzygnąć. Miałem przede wszystkim zamiar opisać morfo...

Dunkierka mogła się stać jedną z największych alianckich klęsk militarnych drugiej wojny światowej, jednak wbrew wszystkiemu armia brytyjska została pomyślnie ewakuowana z kontynentalnej Europy. Kiedy wojska niemieckie uderzyły w 1940 roku na Holandię, Luksemburg i Belgię, szybko przełamały obronę sprzymierzonych, a Brytyjski Korpus Ekspedycyjny znalazł się w odwrocie, który miał coraz bardziej chaotyczny charakter. Pod koniec maja ponad 400 tysięcy alianckich żołnierzy znalazło się w okrążeniu w okolicach portu w Dunkierce. Nieprzyjaciel znajdował się w odległości zaledwie kilkunastu kilometrów od miasta. Dwudziestego szóstego maja 1940 roku brytyjska admiralicja rozpoczęła operację „Dynamo”, kierując do Dunkierki niemal wszystkie dostępne jednostk...

Pierwszy z cyklu kryminałów, których bohaterem jest komisarz Gereon Rath. Akcja powieści toczy się w Berlinie w późnych latach dwudziestych. Bohater zostaje przeniesiony z Kolonii do Berlina po tym, jak podczas pełnienia służby omyłkowo zastrzelił niewinną osobę. Rath, który wcześniej pracował w policji kryminalnej, ma teraz zająć się sprawami obyczajowymi, co odczuwa jako oczywistą degradację. Kiedy z berlińskiego kanału wyłowione zostają zwłoki, komisarz postanawia zająć się sprawą i po godzinach prowadzi własne śledztwo. Nie podejrzewa, że wkrótce będzie zmuszony prowadzić dochodzenie… przeciwko samemu sobie. Na podstawie powieści powstał serial Babylon Berlin, entuzjastycznie przyjęty również przez polskich widzów.

Człowiek pragnie czegoś większego. Odczuwa głód wielkiej miłości, nieskończonego ukojenia, głód Boga. Jeśli nie zostanie on zaspokojony, człowiek na dłuższą metę nie może żyć, bo nie znajduje odpowiedzi na to, co najbardziej istotne. Nieznane oblicze Benedykta XVI Joseph Ratzinger już jako prefekt Kongregacji ds. Nauki Wiary przez wiele lat głosił kazania dla parafian Pentling, niewielkiej miejscowości w jego rodzinnej Bawarii. Możemy w nich odnaleźć wszystkie najważniejsze tematy teologii przyszłego papieża osadzone w konkrecie życia codziennego. Widzimy księdza Ratzingera, który w niemal intymnej atmosferze mówi o tym, czym są wolność, kościelna wspólnota i jak zaspokajać w sobie głód Boga. Jednego z najwybitniejszych teologów przełomu tysiącle...

Stając się sobą to autobiografia Irvina D. Yaloma, emerytowanego profesora psychiatrii kalifornijskiego Uniwersytetu Stanforda. Słynny psychoterapeuta o ogromnym doświadczeniu zawodowym i talencie pisarskim bierze na warsztat swoje życie. Yalom dzieli się z nami historią swojego dzieciństwa, dojrzewania i innymi osobistymi doświadczeniami, które ukształtowały go jako człowieka. Dar opisywania i dostrzegania złożonych relacji międzyludzkich przez Yaloma pozwala nam zrozumieć proces formowania się i rozwoju osoby. To nie jest zwykła autobiografia, to zaproszenie do refleksji, kim jesteśmy i co nas ukształtowało. Irvin David Yalom (ur. 1931), amerykański psychiatra i psychoterapeuta, obecnie prowadzi prywatną praktykę w Kalifornii. Był jednym z pionierów psychoter...

Jürgen Habermas (rocznik 1920), jeden z najwybitniejszych filozofów przełomu stuleci i przedstawicieli teorii krytycznej, nigdy nie uchylał się od roli intelektualisty zabierającego głos w kluczowych kwestiach współczesności. Zamieszczone w tomie teksty często są owocem bieżących sporów dotyczących jakości publicznej debaty, fasadowości demokracji, patologii wolnego rynku. Ale niemiecki myśliciel powraca również do idei wielkich filozofów XX wieku, Martina Bubera, Hanny Arendt, Martina Heideggera, by na nowo przemyśleć ich dziedzictwo i pokazać aktualność ich myśli. Zamiast politycznych roszczeń sięgających w rejony fantazji mamy dziś do czynienia z polityką zgiętą wpół. Uginamy się wobec wymagań rynków finansowych i siedząc cicho, potwierdzamy rzek...

Kolekcjoner pasjonat poświęca całe życie na zbieraniu militariów, chcąc utworzyć Muzeum Wojny. Wierzy, że można umieścić śmiercionośne maszyny i zło w jednym miejscu, dopóki za murami nie pozostanie jedynie dobro i pokój. Kolekcja rozrasta się, a wojennych obiektów wciąż przybywa. Działania kolekcjonera, przekształcają się w dłuższe dochodzenie. Pasjonat szuka inskrypcji pozostawionych przez więźniów jedynego krematorium nazistowskiego istniejącego na terenie Włoch – Risiera di San Sabba. Wkrótce mężczyzna ginie w tajemniczym pożarze. Czy wszystkie ważne notatki i militaria poszły z dymem? Czy Muzeum Wojny zostanie ukończone? Po śmierci kolekcjonera jego dziełem ma zająć się Luisa Brooks – córka Żydówki i czarnoskórego żołnierza am...

Wprawdzie Waffen SS stało się legendą i jest uważane za elitarne jednostki bojowe II wojny światowej, istnieje niewiele relacji przedstawiających inne oblicze tych budzących lęk oddziałów. Erich Stahl był zawodowym dziennikarzem przydzielonym do relacjonowania działań niektórych najsłynniejszych jednostek – 1. Dywizji „Leibstandarte Adolf Hitler”, 5. Dywizji Grenadierów Pancernych SS „Wiking”, zagranicznych ochotników walczących w Waffen SS na północnym odcinku frontu wschodniego pod Narwą. Pełnił w nich służbę i przeżywał wszystkie trudy, niedostatki i dramatyczne emocje człowieka, stającego z bronią w ręku przeciwko czołgom wroga. Erich Stahl przedstawia relację bacznego, krytycznego świadka brutalnych realiów wojny na wschodzie, połączoną...

Historia habsburskiego mitu jest historią kultury przeżywającej ze szczególną intensywnością kryzys i epokową transformację całej cywilizacji, z pewnością nie tylko austriackiej, która w imię miłości do porządku odkrywa chaos świata. „Mit habsburski jest przede wszystkim historią owej miłości do porządku i zatrzymuje się, być może z przesadną dyskrecją, na progu odkrycia chaosu. (...) Usiłowałem uchwycić mit, czyli sposoby i formy, za pomocą których dana cywilizacja próbuje sprowadzić wielorakość rzeczywistego świata do jedności, chaos do porządku, fragmentaryczną przypadkowość egzystencji do esencji, historyczno­-polityczne sprzeczności do harmonii zdolnej połączyć je, jeśli nie rozstrzygnąć. Miałem przede wszystkim zamiar opisać morfo...

Świat w migawkach. Nowa książka jednego z mistrzów europejskiej literatury Nasza współczesność, jej wady i cnoty pod piórem włoskiego mistrza z Triestu. Przez 17 lat, od 1999 roku po 2016 Claudio Magris, wybitny prozaik, eseista, krytyk literacki i tłumacz, dokumentował codzienność, tworząc krótkie zapiski – migawki – odnośnie małych i dużych wydarzeń z życia publicznego i prywatnego, polityki, sztuki, podróży, własnych przeżyć, sposobów mówienia, ekspresji i zachowania. Z tych błyskotliwych tekstów, porównywalnych do najlepszych felietonów Umberta Eco, wyłania się mała komedia ludzka, fresk naszych nerwic i tików kreślony bez moralizowania, czasem z czułością, a czasem z ironią.

W bogatej twórczości Claudio Magrisa istnieje nurt prozy pozornie tylko pomniejszej, krótkich opowiadań-monologów (Głosy) lub niewielkich, jednowątkowych powieści (Inne morze), w których, w mistrzowskim skrócie, pojawiają się wszystkie motywy jego książek: morze, Triest, kontynentalna ucieczka przed spontanicznością w świat sztywnych reguł, pokusa nihilizmu i wielkie tak mówione życiu. Po latach powraca on do tego nurtu w pięciu opowiadaniach zebranych w tomie Zakrzywiony czas w Krems. Ich przewodnimi tematami są Triest, czas i starość. Spieszę od razu uspokoić czytelników, że nie otrzymają przygnębiającego obrazu słabnącego ciała ani depresyjno-melancholijnej refleksji nad przemijaniem. Przeciwnie, w bohaterach-narratorach kryje się jakaś zadziwiając...

Teksty zebrane w książce O demokracji, pamięci i Europie Środkowej, w większości niepublikowane wcześniej po polsku, obejmują półwiecze eseistyki Claudia Magrisa. Znajdziemy w nich najważniejsze dla włoskiego pisarza zagadnienia pytania o zasadę tworzenia i funkcjonowania prawa, o znaczenie laickości, rozważania o bolesnych zadaniach pamięci, o tożsamości i pograniczu. Oczywiście nie mogło również zabraknąć habsburskiego mitu.Świat opisywany i obserwowany przez autora to świat w kryzysie jednostki, podmiotu, państwa. Eseje czytane dzisiaj stają się zatem głosem w dyskusji o współczesności wyważonym, otwartym na dialog, pozbawionym nostalgii a także próbą poszukiwania wspólnych wartości, wyrastającą z tęsknoty, ale pozbawioną złudnej nadziei.Z cha...

Kolekcjoner pasjonat poświęca całe życie na zbieraniu militariów, chcąc utworzyć Muzeum Wojny. Wierzy, że można umieścić śmiercionośne maszyny i zło w jednym miejscu, dopóki za murami nie pozostanie jedynie dobro i pokój. Kolekcja rozrasta się, a wojennych obiektów wciąż przybywa. Działania kolekcjonera, przekształcają się w dłuższe dochodzenie. Pasjonat szuka inskrypcji pozostawionych przez więźniów jedynego krematorium nazistowskiego istniejącego na terenie Włoch – Risiera di San Sabba. Wkrótce mężczyzna ginie w tajemniczym pożarze. Czy wszystkie ważne notatki i militaria poszły z dymem? Czy Muzeum Wojny zostanie ukończone? Po śmierci kolekcjonera jego dziełem ma zająć się Luisa Brooks – córka Żydówki i czarnoskórego żołnierza am...