Dawid kontra Goliat. Niemieckie specjalne środki bojowe w Powstaniu Warszawskim

W marcu 1953 roku świat był ogarnięty zimną wojną, a w Korei wciąż trwał konflikt między siłami komunistów a wojskami ONZ. W tym czasie kilkudziesięciu uczonych zgromadziło się w Bostonie, by podjąć próbę analizy zjawiska totalitaryzmu, pozostającego wtedy zagrożeniem dla całej ludzkości. Do rangi symbolu może urastać fakt, że rozpoczęcie konferencji przypadło na dzień po śmierci Józefa Stalina. W interdyscyplinarnym przedsięwzięciu wzięli udział specjaliści z zakresu historii, politologii, socjologii, psychologii, filozofii czy teologii. Wśród autorów referatów oraz osób uczestniczących w dyskusji znaleźli się między innymi Harold Lasswell, Alex Inkeles czy David Riesman, jak również urodzeni w Polsce Jerzy Gliksman i Adam Ulam. Głos zabrała...

Tymczasem wrzesień 1939 roku rozpoczął dramat nie tylko jeńców, lecz także ich bliskich. Przeżycie okupacji było wielkim wyzwaniem zwłaszcza dla tych rodzin, w których przed wojną kobiety poświęcały się prowadzeniu domu. Autorka postanowiła przyjrzeć się trudnym losom tych rodzin w latach II wojny światowej: warunkom, w jakich przyszło im żyć, ciężarom okupacyjnej codzienności i represjom, a także obieranym przez nie strategiom przetrwania. Stara się także odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób pokrewieństwo z zamordowanym oficerem lub funkcjonariuszem wpływało na wojenne losy. Ważnym wątkiem książki jest porównanie sytuacji krewnych ofiar katyńskich pod obiema okupacjami – niemiecką i sowiecką. Historie tych rodzin – rozdzielonych przez wojn�...

Książka Warszawskie dzieci ’44 pozwala spojrzeć z zupełnie nowej perspektywy na udział najmłodszych mieszkańców miasta w Powstaniu Warszawskim. To nie opowieść o bohaterskich walkach małych żołnierzy ani dyskusja o tym, czy wolno było im dać broń do ręki albo wysłać z butelką zapalającą na barykady. Po raz pierwszy ukazuje, jak dzieci uczyły się żyć w zupełnie nowej dla nich powstańczej rzeczywistości. Jak szybko musiały dorosnąć, by „wielka przygoda” nie zakończyła się śmiercią. Jak radziły sobie z przerażeniem, bólem, cierpieniem oraz koszmarnymi doświadczeniami, których były uczestnikami bądź świadkami. A także jak z traumą wyniesioną z powstańczej Warszawy musiały zmagać się do końca życia. Skłania do refleksji, jak doświad...

Jedenastoletni Bernard po raz pierwszy leciał samolotem. Dwuletnia Christine zostawiła w łóżku ukochaną przytulankę, żeby nic jej się nie stało podczas podróży. Stewardesa Amy Sweeney właśnie wróciła z urlopu wychowawczego i nie mogła się pogodzić z tym, że nie odprowadzi tego dnia córeczki do przedszkola. Zandra i Robert lecieli w podróż poślubną na Hawaje. Renée May, stewardesa, chciała zaskoczyć rodziców niespodziewaną wizytą. Zamierzała powiedzieć im, że jest w ciąży. 11 września 2001 roku terroryści porwali cztery samoloty, zamierzając rozbić je o najważniejsze budynki Stanów Zjednoczonych. Dwa boeingi uderzyły w wieże World Trade Center, jeden w Pentagon. Ostatni zamach został częściowo udaremniony przez bohaterskich pasażerów - samolo...

Kaszuby, podobnie jak Śląsk, są na tle pozornie monolitycznej tożsamościowo Polski regionem wyjątkowym. Przez lata traktowane z podejrzliwością – dla jednych zbyt polskie, dla drugich zbyt niemieckie. Rozpięte pomiędzy Wschodem a Zachodem, z własnym językiem, świadome odrębności, mocno zanurzone w historii, otoczone wspaniałą przyrodą. Dla Tomasza Słomczyńskiego Kaszuby od kilku lat są domem, ale także wyzwaniem. Uczy się języka, opisuje lokalne historie zbierane podczas wędrówek. Ta kaszubska wanoga daje mu możliwość spojrzenia z bardzo bliska, a spotkania z miejscowymi i przyjezdnymi stają się punktem wyjścia do opowieści o złożonej tożsamości Kaszubów, ich burzliwej przeszłości i współczesnych problemach. Powtarzane tu przez kolejne pokolenia...

Czy polscy chłopi byli niewolnikami? Odpowiedź jest więcej niż oczywista. O niewolnictwie wspominali nie tylko obrońcy ludności wiejskiej, ale i obcokrajowcy oburzeni polskimi stosunkami. Tak zresztą określał kmieci każdy, kto mówił o nich: chłopi pańszczyźniani, a w domyśle: niewolnicy pańszczyźniani. Dlatego pojawia się też inne pytanie. Czy w oczach polskiej elity chłopi byli w ogóle ludźmi? O tej najliczniejszej i najważniejszej części społeczeństwa pisano: bydło, psy, chodzące rzeczy. Dziś nadal mówi się o rzekomym przywiązaniu chłopów do ziemi, ich poddaństwie i dalece wyolbrzymionej krzywdzie. Kamil Janicki sprawnie rozprawia się z wizją sielankowej, dawnej polskiej wsi. Według niego radości prowincjonalnego życia były zarezerwowane tylko d...

W czasie II wojny światowej funkcjonowało na ziemiach polskich kilka obozów zagłady, których jedynym celem było wymordowanie ludności żydowskiej. Do dziś pokutuje przekonanie, że Żydzi się nie bronili, „szli jak barany na rzeź”. Tymczasem żydowski opór to mało znana karta tej wojny. We wszystkich tych obozach istniała konspiracja, która doprowadziła do zbrojnych wystąpień i buntów. Dzięki heroicznej postawie więźniów, walczących z minimalną ilością broni, często na noże i gołe pięści, dwa z nich uwieńczone zostały spektakularnym sukcesem. Również za sprawą kobiet – żydowskich bohaterek. Dzięki wnikliwym badaniom Michał Wójcik, autor nagradzanej i wysoko ocenianej Treblinki’43, przedstawia w swoim intrygującym stylu te mało znane fakty....

Z przedmowami Magdaleny Kozłowskiej i Karoliny Koprowskiej oraz zdjęciami Davida Seymoura Szmuel Lejb Sznajderman, klasyk literatury jidysz, dziennikarz, eseista, reporter, jako korespondent gazet „Hajnt” i „Nasz Przegląd” wyruszył do Hiszpanii, by relacjonować przebieg wojny domowej. Sznajderman podróżował po wschodniej części kraju, pozostającej pod kontrolą republikanów. Zależało mu na pokazaniu entuzjazmu dla socjalistycznej rewolucji wymierzonej przeciwko dyktaturze generała Franco. Pokazał jednak również strach i zmęczenie. Rozmawiał z bojownikami, politykami, a także z rolnikami, pracownikami fizycznymi, właścicielami winnic. Ważny fragment książki to relacja z klasztoru Montserrat nieopodal Barcelony, gdzie autor poszukiwał starych żydowskich ma...

Plan londyński odbudowy Warszawy stanowi cenne, choć do niedawna całkiem zapomniane świadectwo głębokiej refleksji nad restytucją zniszczonej stolicy Polski w kręgu bliskim rządowi polskiemu na uchodźstwie. Ta kompleksowa koncepcja urbanistyczna, utrzymana w typowym dla tej epoki duchu modernizmu, powstała na przełomie lat 1945 i 1946 w wyniku współpracy emigracyjnego Stowarzyszenia Architektów Rzeczypospolitej Polskiej z działającym w Londynie Komitetem Obywatelskim Odbudowy m.st. Warszawy. Z przyczyn finansowych nie doszło jednak wówczas do jej publikacji. Podstawą tego wydania jest jedyny znany egzemplarz tekstowej części tego projektu (bez ilustracji), który zachował się w zbiorach Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego. Zburzenie Warszawy było bezp...

Fotografie Filipa Halsmanna wiszą dziś we wszystkich największych galeriach świata. Autor portretów Alberta Einsteina, Salvadora Dalego, Marca Chagalla, Johna F. Kennedy`ego, Marylin Monroe i Alfreda Hitchcocka, twórca ponad 100 okładek dla magazynu „Life”, w 1958 został uznany przez „Popular Photography” za jednego z dziesięciu najlepszych fotografów świata. Nie zawsze jednak los sprzyjał Halsmannowi. Na całym jego życiu zaważyła śmierć ojca. 10 września 1928 roku Morduch Max Halsmann – 48-letni dentysta z Rygi – zginął podczas wspinaczki górskiej w Dolinie Ziller w Tyrolu. 22-letni wówczas Filip mówił, że to był wypadek, ale ponieważ był jedynym świadkiem śmierci ojca, jeszcze tego samego dnia został oskarżony o morderstwo. Podczas procesu w j...

Przejmujące wspomnienia Wandy Półtawskiej z obozu koncentracyjnego w Ravensbrück , gdzie autorka była więziona w latach 1941-1945. Opis poniżenia i cierpienia oraz nieludzkich eksperymentów medycznych, jakim wśród wielu kobiet była poddawana autorka, ma na pewno wartość dokumentalną, jako prawda o ciemnej stronie człowieczeństwa. Niezwykle istotną cechą tych wspomnień jest jednak pokazanie wielkiej godności kobiety, która w świecie nieludzkiego upodlenia potrafi poświęcić się za innych, zachować zasady oraz szukać drogi przebaczenia.

Książka rabina Leona Treppa to znakomite kompendium wiedzy o Żydach i judaizmie Autor przedstawia w zarysie dzieje swojego narodu, prezentując jego dorobek umysłowy i kulturalny. Omawia piśmiennictwo i literaturę żydowską, poczynając od starożytności (Biblia i Talmud) aż po czasy współczesne. Opisuje żydowskie święta i zwyczaje, wierzenia i symbole religijne. Znajdziemy tu także rozdziały poświęcone powstaniu i problemom współczesnego państwa Izrael, społeczności Żydów amerykańskich, nowoczesnym kierunkom w judaizmie, a także relacjom chrześcijańsko-żydowskim. Obecne wydanie, poprawione i uaktualnione, zawiera również informacje o żydowskiej mistyce (kabale) oraz debacie na temat Holokaustu. Napisana prostym i przystępnym językiem, książka ta zawier...