Dom Maynarda

Czytelnik lubujący się w pięknie wydanych egzemplarzach na pewno będzie usatysfakcjonowany - książka gustownie prezentuje się na półce biblioteczki, i to jest jej jedyna zaleta.

Nie jest to ani powieść grozy, ani klimatyczna powieść wojenna, a zbiór bezsensownych metafor i mało znanych ciekawostek z amerykańskiej popkultury XX wieku. Treść książki skupia się wokół rozwlekłych opisów przedzierania się głównego bohatera przez zaspy śnieżne i rozmów z wiewiórkami, tylko lokalizacja się zmienia. Jeżeli w połowie książki zaczniecie się zastanawiać, czy jest sens się dalej męczyć z nadzieją na wartką akcję, to nie liczcie na to. Potencjał książki został koncertowo niewykorzystany, a zachęcający opis na odwrocie książki mija się z rzeczywistością.

W mojej czytelniczej karierze jest to jedna z najbardziej rozczarowujących pozycji. Daję dodatkową gwiazdkę za wykorzystane w tym wydaniu ilustracje.

Głównym bohaterem jest Austin Fletcher, który tłucze się pociągiem przez ukryte pod śniegiem Main, zmierzając do miasteczka Balden, w którym stoi jego nowy dom. Nowy dla niego, bo sama chata ma już swoje lata. Odziedziczył ją po zmarłym kumplu Maynardzie, z którym walczył ramię w ramię z chłopcami z Wietkongu. Maynard zginął od pocisków wroga, a Austin wrócił do Ameryki z wypełnionym ciuchami workiem przewieszonym na ramieniu i zespołem stresu pourazowego w głowie...

Dom Maynarda zaczyna się jak klasyczny horror z lat '70 i '80. Herman Raucher w pierwszych rozdziałach buduje niesamowity klimat, na który składa się śnieżna sceneria, nieoczekiwanie przerwana podróż pociągiem i wielogodzinna wędrówka głównego bohatera przez śnieżycę. Wędrówka, której omal nie przypłacił życiem. Również tytułowy dom robi wrażenie. Ukryty pod śniegiem, zbudowany na kompletnym odludziu, bez prądu, otoczony lasami, ze sławojką na podwórku, ale za to wyposażony w zapasy jedzenia i nafty, jest właściwie miejscem, w którym można przeżyć bardzo długo nie martwiąc się pustym żołądkiem ani suchością w pysku. W dodatku nasz główny bohater poznaje historię i legendy związane ze swoim domem i okolicami. Pojawia się tam opowieść o czarownicy powieszonej na pobliskim drzewie i relacje poprzednich mieszkańców zapisane na desce, z których jasno wynika, że dom nie był dla nich oazą miłych i dobrych wrażeń. Mówiąc krótko: atmosfera grozy, aż kipi z tego miejsca, a potencjał jest ogromny...

I co z tego wynika? No właśnie, w tym problem, że nic. Czytając Dom Maynarda, odniosłem wrażenie, że cały zgromadzony na pierwszych - mniej więcej - stu pięćdziesięciu stronach potencjał zostaje zmarnowany, zaprzepaszczony i całkowicie niewykorzystany. Herman Raucher na jakimś etapie swojej pracy pogubił się i zamiast horroru napisał dramat postwojenny o facecie przetrąconym przez wspomnienia i doświadczenia jakie przeżył w Wietnamie. Przetrąconym psychicznie, co oczywiście wzbudza współczucie, ale nie jest w literaturze, czy szerzej - w sztuce, niczym nowym. Chociaż prawdziwy wysyp książek i filmów z Wietnamem w tle miał miejsce w latach '80, w momencie, kiedy Raucher pisał Dom Maynarda, czyli pod koniec lat '70, temat nie był już nowy. W 1975 ukazała się powieść Stevena Phillipa Smitha Amerykańscy chłopcy, a trzy lata później wyszedł film Łowca jeleni ze znakomitą kreacją Roberta De Niro. Różnica jest taka, że Herman Raucher, postanowił stworzyć powieść grozy, a nie dramat społeczny i właśnie tu - w moim przekonaniu - mu nie wyszło. Po naprawdę świetnym początku, cały ten klimat rozlazł się niczym stary materiał. Autor zafundował mi masę nudnych i nic nie wnoszących do historii scen. Zabrakło też pomysłu na wykorzystanie potencjału głównego bohatera. Ten snuje się po swoim domu, gospodarstwie i okolicy, ale właściwie do niczego to nie prowadzi. Wątek z czarownicą, kompletnie niewykorzystany, klimat miejsca - zaprzepaszczony. Ostatnie dwieście stron (może trochę mniej, choć to i tak dziwnie brzmi, jeśli weźmiemy pod uwagę, że cała powieść ma niespełna 350), to właściwie konsekwentna równia pochyła, po której jazda niemiłosiernie mnie wynudziła.

Fabuła przez większość powieści faktycznie jest pieruńsko nudna, a grozy wiele nie uświadczyłem, jednak, mimo wszystko, moją uwagę zwrócił bardzo przyjemny w odbiorze język jakim posługuje się Autor. Ta książka, jeśli chodzi o styl, jest naprawdę całkiem nieźle napisana, tylko co z tego jeśli groza w tym horrorze jest niemalże bezobjawowa? Herman Raucher nie zdołał mnie wystraszyć, a początkowe zaciekawienie, szybko zaczęło topnieć niczym śnieg w czasie odwilży. Szkoda, bo liczyłem na dobrą zabawę. Oczywiście, wydawnictwo Vesper, jak zwykle zadbało o to, aby książka była pięknie wydana. Mamy tu bardzo klimatyczne rysunki Macieja Kamudy, świetną okładkę i twardą oprawę, tylko co z tego, jeśli treść nie do końca przypadła mi do gustu?

I chyba z tym pytaniem, skądinąd retorycznym, zostawię Was, bo właściwie nie mam nic więcej do dodania. Nie napiszę też jednoznacznie: polecam/nie polecam. Przeczytawszy tę recenzję, każdy z Was wyciągnie własne wnioski, albo oleje te moje wypociny i postanowi sprawdzić Dom Maynarda na własnej... skórze? To chyba nie jest dobre słowo, ale wiecie o co chodzi. Tak czy inaczej życzę Wam udanej lektury. I niekoniecznie musi to być lektura dzieła Hermana Rauchera.

Wydawało się Wam, że o samotnych domach na mroźnym odludziu wiecie już wszystko? I w tym momencie przychodzi Wydawnictwo Vesper z pierwszym polskim wydaniem "Domu Maynarda" Hermana Rauchera. Tadam! Oto ciekawostka rodem z lat 80. ⠀

⠀

Zima na przełomie 1972 i 1973 roku. Austin Fletcher, weteran wojny w Wietnamie wybiera się na głęboką prowincję stanu Maine. Poległy na polu walki przyjaciel - Maynard, zostawił mu w spadku swój dom. Z szacunku dla towarzysza broni chce chociaż zobaczyć posiadłość. W obliczu zamieci śnieżnej i odizolowanej lokalizacji nieruchomości, zadanie to okazuje się nie być łatwe. Dzięki pomocy miejscowego - Jacka Meekera, bohaterowi udaje się w końcu dotrzeć na miejsce. Po drodze mężczyzna raczy Austina legendami związanymi z jego nowym domem, który rzekomo jest nawiedzony, a w czasach procesów czarownic na pobliskim drzewie powieszono wiedźmę. ⠀

Jak się okazuje, stan chatki pozostawia wiele do życzenia, a zamieszkiwanie w niej będzie wiązało się z dużym nakładem pracy. Mimo wszystko, wiedziony chyba jakimś wewnętrznym impulsem bohater postanawia w niej zamieszkać. Wkrótce poznaje innych mieszkańców okolicy - niedźwiedzia, sarnę, a także dwoje zagadkowych, psotnych stworzeń. Przypomina sobie, że Maynard swojego czasu opowiadał mu o tych wielkookich łobuzach, ale wówczas (co całkiem zrozumiałe) nie wziął słów przyjaciela na poważnie. W końcu kto by wierzył w miniłaki?⠀

⠀

Książka była dla mnie pozytywnym zaskoczeniem. Nie spodziewałam się tak udanej powieści, napisanej z polotem i dużym poczuciem humoru. Dodatkowym plus stanowi rozwinięta warstwa psychologiczna utworu i sporo dziwacznych scen i dialogów, wprowadzających specyficzną, nieco schizofreniczną atmosferę. Jeśli dodać do tego zaskakujące, baśniowe elementy i szczyptę zakazanej, międzypokoleniowej damsko-męskiej fascynacji... otrzymamy przepis na całkiem oryginalną powieść. ⠀

To historia o tym, jak huk granatów rozbrzmiewa w głowie jeszcze długo po zejściu z frontu. O podróży po swój american dream, na przekór echom wietnamskich pocisków. Powieść, o poszukiwaniu własnej tożsamości, albo wręcz przeciwnie, o zatracaniu swojego "ja". O pisaniu swojej historii na czystej kartce, bez długopisu.

Dodam jeszcze, że na końcu czeka nas zaskakujący twist fabularny, otwierający szerokie pole do interpretacji dzieła. Moim zdaniem warto. Serdecznie polecam.

Jest to moje pierwsze spotkanie z tym autorem, ale już wiem, że nie ostatnie. Herman, zdecydowanie jest mistrzem w swoim fachu, gdyż umiejętnie tka tą złowrogą atmosferę, która budzi w czytelniku ciągły lęk. Sam jego język jest bardzo wysublimowany, co mi osobiście bardzo przypadło do gustu, więc na pewno sięgnę po jego inną książkę.

Ogólnie rzecz biorąc "Dom Maynarda" to szalona psychologiczna opowieść o horrorze "nawiedzonego domu" która jest przedziwna ale i miejscami nieco zabawna. Pojawia się tu kilka takich niedopowiedzianych rzeczy, ale i też sporo metafor, które czytelnik musi sam rozgryźć.

Książka wiec, ma zdecydowanie głębsze znaczenie niż mogłaby nam się to wydawać i dlatego też tak mnie ona zachwyciła. Ciężko mi jednak cokolwiek o niej napisać, bo chyba nigdy wcześniej nie spotkałam się z taką literaturą.

Zdecydowanie pobudzała moje wszystkie zmysły i pozostawiła mnie z takim mętlikiem w głowie, że długo jeszcze będę o niej rozmyślać.