Jante to miasteczko, w którym życie reguluje jedenaście opresyjnych zasad określających miejsce jednostki w społeczności. Prawo Jante jest w Skandynawii powszechnie znane, chociaż mało kto pamięta, że po raz pierwszy pojawiło się w 1933 roku w powieści Aksela Sandemosego Uciekinier przecina swój ślad.
Filip Springer wyrusza na Północ, żeby znaleźć miejsce, które odcisnęło piętno na kolejnych pokoleniach Skandynawów. Ale gdzie jest Jante? Czy w duńskim Nykøbing Mors, pierwowzorze miasteczka z powieści? A może w zagubionej pośród norweskich fiordów samotni pisarza?
A gdyby okazało się, że Jante nie ma nic wspólnego z geografią i tkwi w każdym z nas?
Książka Springera to opowieść o niemożliwej ucieczce od systemu, który nam narzucono, i o ponurym obliczu najszczęśliwszych krajów świata. Ale to także opowieść o świecie rozpiętym między prawdą a fikcją. By go poznać, Springer przekracza nie tylko granice krajów, ale i gatunków literackich.
„Nie sądź, że jesteś kimś – Nie sądź, że nam dorównujesz – Nie sądź, że jesteś mądrzejszy od nas – Nie wyobrażaj sobie, że jesteś lepszy od nas – Nie sądź, że wiesz więcej niż my – Nie sądź, że jesteś kimś więcej niż my – Nie sądź, że się do czegoś nadajesz – Nie wolno ci się z nas śmiać – Nie sądź, że komuś na tobie zależy – Nie sądź, że możesz nas czegoś nauczyć – Myślisz, że nic o tobie nie wiemy? – Nie myśl, że uciekniesz”.
Autor | Filip Springer |
Wydawnictwo | Czarne |
Rok wydania | 2019 |
Oprawa | twarda |
Liczba stron | 264 |
Format | 13.5 x 21.5 cm |
Numer ISBN | 978-83-8049-891-4 |
Kod paskowy (EAN) | 9788380498914 |
Waga | 472 g |
Wymiary | 135 x 215 x 25 mm |
Data premiery | 2019.08.19 |
Data pojawienia się | 2019.07.25 |
Dostępna liczba sztuk | |
---|---|
Dostępność całkowita | 34 szt. |
Dostępność w naszym magazynie | 3 szt. (realizacja już jutro) |
Dostępność w punktach Bonito |
---|
ul. Jagiellońska 4 (przecznica ul. Wolności) | Zamów i odbierz 2024.04.22 |
ul. Dmowskiego 12 (obok stacji Gdańsk Wrzeszcz) | Zamów i odbierz 2024.04.22 |
ul. Staromiejska 6 (50 m od Rynku) | Zamów i odbierz 2024.04.22 |
ul. Piotrkowska 193 (200 m od Politechniki Łódzkiej) | Zamów i odbierz 2024.04.22 |
al. Komisji Edukacji Narodowej 51 (skrzyżowanie z ul. Płaskowickiej) | Zamów i odbierz 2024.04.22 |
al. Komisji Edukacji Narodowej 88 (Ursynów - metro Stokłosy) | Zamów i odbierz 2024.04.22 |
al. Niepodległości 54 (przy stacji metro Wierzbno) | Zamów i odbierz 2024.04.22 |
ul. Chmielna 4 (50 metrów od ul. Nowy Świat) | Zamów i odbierz 2024.04.22 |
ul. Czapelska 48 (200 m od ronda Wiatraczna) | Zamów i odbierz 2024.04.22 |
ul. Kondratowicza 37 (blisko Szpitala Bródnowskiego) | Zamów i odbierz 2024.04.22 |
ul. Pańska 96 (300 m od ronda Daszyńskiego) | Zamów i odbierz 2024.04.22 |
ul. Powstańców Śląskich 3 (obok restauracji McDonald's) | Zamów i odbierz 2024.04.22 |
ul. Stawki 8 (450 m od CH Arkadia) | Zamów i odbierz 2024.04.22 |
ul. Wspólna 27 (przecznica Marszałkowskiej) | Zamów i odbierz 2024.04.22 |
ul. Żeromskiego 1 (przy stacji metra Słodowiec) | Zamów i odbierz 2024.04.22 |
al. Armii Krajowej 12 (Budynek Centrum AB) | Zamów i odbierz 2024.04.22 |
ul. Jedności Narodowej 122 (blisko Parku Słowiańskiego) | Zamów i odbierz 2024.04.22 |
ul. Plac Grunwaldzki 25 (w budynku Grunwaldzki Center) | Zamów i odbierz 2024.04.22 |
ul. Ruska 2 (przy Placu Solnym) | Zamów i odbierz 2024.04.22 |
Darmowa dostawa już od 299,00 zł
To jedna z tych książek, której zależy na pokazaniu Duńczyków w szerszym kontekście niż powszechnie znane rankingi. To historia o poszukiwaniu skandynawskiej tożsamości. O prawie, które po pierwszym przeczytaniu mrozi kategorycznością. Nie chce się wierzyć, że coś tak nieżyczliwego może funkcjonować w państwie przytulności.
Żeby zrozumieć prawo Jante Filip Sprineger musi poznać historię Aksela Sandemose, autora „Uciekinier przecina swój ślad”. Książki której akcja dzieje się w Jante, a losy głównego bohatera formują nieoficjalny kodeks ludzi Północy. Autor wyrusza w podróż do pierwowzoru Jante – Nykøbing Mors. Miejsca, w którym prawo Jante nie jest wyłącznie literacką fikcją. Springer opowiada o ludziach z różnych części kraju, a jednak wszyscy mówią o sobie, że pochodzą z Jante.
„Dwunaste: nie myśl, że uciekniesz” najwięcej treści niesie między wierszami. Tam Springer pisze o ucieczce przed czymś co uwiera, a jednocześnie daje bezpieczeństwo. Natura zmusza Duńczyków do budowania mostów. Konstrukcji, które z założenia łączą, ale pozwalają też uciec.
Postrzeganie Skandynawów przez pryzmat Jante to stereotyp. Jante to metafora opresji. Konieczności dostosowania się do ogółu. To rodzaj uniwersalnego kodeksu przed którym nie ma ucieczki.
Sięgając po tę książkę przepadniecie bez wieści. Reportaż łączy się z fikcją. Połączenie historii, która mogłyby się wydarzyć z faktami jakie na temat Jante autor odkrył. Do tego dochodzą fragmenty wywiadów, kawałki biografii i informacji z gazet. To wszystko składa się na obraz, którego celem nie jest udowodnienie postawionej we wstępnie tezy. Springer doszedł w tym tekście dużo dalej. Napisał opowieść, w której Dania może być w każdym miejscu na świecie.
Pojęcie duńskiego faszyzmu w książce Filipa Springera „Dwunaste: nie myśl, że uciekniesz” jest opisane w sposób fascynujący. Autor dotyka tego niespotykanego medialnie tematu, wprowadzając atmosferę tajemniczości, a zarazem kierując nas powoli w ciemny, pusty świat wyspy Mors.
Słysząc samo pojęcie, jakim jest brak gościnności, ogólnie wśród Skandynawów, można odnieść wrażenie, że jest to oksymoron. Kraje te postrzegane są przecież jako zielone wyspy, jeżeli chodzi o standardy życia na mapie świata. A jednak! Opisując w swojej książce tzw. „Prawo Jante” (pochodzące z książki Aksela Sandemosego pt. „Uciekinier przecina swój ślad”) Springerowi udaje się skleić parę solidnych argumentów potwierdzających tezę opisaną w „dekalogu” Jante.
Czym jednak jest ten brzmiący enigmatycznie zestaw zasad pierwotnie panujących na wyspie Jante? Według ich autora - Aksela Sandemose są to przesłanki mówiące o tym, że Skandynawowie czują głęboką potrzebę zwalczania wśród siebie odmienności, szczególnie w małym społeczeństwach. Same prawa pisarz ujawnia przed nami powoli, nie spiesząc się.
Książka podzielona jest na 3 osobne historie: wyprawę Filipa Springera na Nykobing Mors oraz poszukiwania autora Jante, fragmenty biograficzne o historii mostów w Danii (wątki architektoniczne są obecne w każdej z książek Springera) oraz wątek wymyślonego, znajdującego się na terenie wyspy w czasach tworzenia Uciekiniera Sandemosego - bohatera. Żaden z tych wątków się nie dłuży, są one podzielone idealnie na krótkie fragmenty – wspólnie pozwalające nam poczuć klimat duńskich fiordów. To czy autor odnalazł to, czego szukał, zostaję przestawione w sposób, który daje możliwość czytelnikowi na osobistą refleksję. Sami możemy zdecydować czy Duńczycy tak naprawdę nie przesadzili z pojęciem wspólnoty i czy ich ideały nie zamieniły się w niebezpieczne dla emigrantów przyzwyczajenia?
Książka bardzo mi się podobała, uważam, że jest wyjątkowo dobrze napisanym reportażem. Zainteresowany tematem długo zastanawiałem się jak napisać tę recenzję, aby nie zawierała zbyt mało ani także zbyt wiele informacji. Pomocna okazała się rozmowa z Filipem Springerem przeprowadzona w podcaście „Imponderabilia” przez Karola Paciorka. Zachęcam serdecznie to wysłuchania tego wywiadu po lekturze. Jest to rozmowa, dzięki której pomocne może okazać się rozszyfrowanie niektórych użytych metafor. Ciekawym aspektem jest przełożenie prawa na realia dzisiejszej Danii - w skrócie #FuckJante. Zachęcam serdecznie do lektury.
Rysiek, lat 18
źródło: szkolnyklubrecenzenta.pl