Dzika sprawiedliwość. Moralne życie zwierząt

W Bogu urojonym Dawkins nie pisze (przynajmniej nie bezpośrednio) o biologii. „Bohaterem” jego książki jest religia i relacje między nauką a religią. Dawkins z całą mocą swojej wiedzy, talentu i intelektu wprost i bezpośrednio odrzuca religię i wszelkie jej roszczenia. Zaczyna od tego, że ukazuje fałsz założeń logicznych wierzeń religijnych, a potem – między innymi – pisze o ewolucyjnych korzeniach teizmu. Dawkins nie oszczędza bogów we wszelkich ich postaciach – kieruje ostrze swej krytyki zarówno przeciw cierpiącemu na obsesję seksualną krwawemu tyranowi Starego Testamentu, jak i przeciw znacznie łagodniejszemu (acz wciąż nielogicznemu) „Boskiemu Zegarmistrzowi”, „odkryciu” oświeceniowych myślicieli. Rozpoczyna swą krytykę od logicznej wi...

Jak to się stało, że spośród dziesiątków tysięcy gatunków jedynie my opanowaliśmy niebywałą zdolność mówienia? W swojej fascynującej książce światowej sławy antropolog i psycholog ewolucyjny Robin Dunbar rozwija autorską wizję powstania języka – tego najpotężniejszego narzędzia komunikacji, jakim dysponują ludzie. To również opowieść o tym, jak zdrady, kłamstwa i oszustwa – a także silna presja na to, by to wszystko ograniczyć, uczyniły nas ludźmi. „W tej książce nie tylko uważnie przyjrzę się temu, co robimy z językiem, lecz także postaram się znaleźć odpowiedzi na bardziej fundamentalne pytania dlaczego mamy język, skąd on się wziął i jak dawno powstał. Będzie to zaczarowana podróż pełna przeskoków z jednego nieoczekiw...

Robert Trivers to żywa legenda w świecie biologii i nauk społecznych, człowiek, którego magazyn „Time” uznał za jednego z największych naukowców i myślicieli dwudziestego wieku. Jest twórcą pojęcia altruizmu odwzajemnionego, teorii inwestycji rodzicielskich oraz konfliktu wewnątrz genomu. Jego odkrycia nie tylko zrewolucjonizowały genetykę i biologię ewolucyjną, lecz także wpłynęły na wiele innych dyscyplin, od medycyny i nauk społecznych po historię, ekonomię i studia nad literaturą. Trivers opowiada o swym niezwykłym, pełnym przygód życiu. W niepowtarzalnym stylu, z zuchwałym poczuciem humoru i przenikliwością komentuje wiele tematów, od amerykańskiego rasizmu, przez historię psychiatrii po zabójstwo Petera Tosha, muzycznego spadkobiercy Boba Marle...

Max Weber (1864–1920) uznawany jest powszechnie za najważniejszego klasyka socjologii, bodaj nikt łącznie z Augustem Comtem, Herbertem Spencerem, Emilem Durkheimem czy Karolem Marksem nie wpłynął w tak zasadniczy sposób na rozwój tej dziedziny wiedzy. W zasadzie cała prawie współczesna socjologia czerpie po dziś dzień z jego prac, a zajmował się bardzo szerokim spektrum wiedzy socjologicznej od metodologii tej nauki poprzez socjologię religii, której podwaliny stworzył w dziele Etyka protestancka i duch kapitalizmu, której znaczny fragment zamieściliśmy w niniejszych Szkicach socjologii religii, władzy w dziele Polityka jako zawód i powołanie, ekonomii i prawa. Z jego niezmiernie obfitej i różnorodnej twórczości zamieszczamy w niniejszym tomie, oprócz fragme...

Uznawana za najwybitniejszą intelektualistkę żydowską XX wieku Hannah Arendt (1906–1975) rozważa „kondycję ludzką” z perspektywy współczesnych doświadczeń i niepokojów. Świadek epoki, urodzona w Niemczech, emigrantka od 1933 roku, autorka rozpraw o totalitaryzmie, napisała tym razem „pozytywny” traktat o człowieku ujętym od strony narodzin i początku, a nie, jak w egzystencjalizmie, śmierci i kresu, oraz od strony vita activa przeciwstawionej vita contemplativa. Człowiek wypełnia życie pracą i działaniem, których ewolucję od starożytności i dzisiejsze zagrożenia Arendt śledzi z niezwykłą erudycją i oryginalnością. Analizuje historyczne przemiany takich pojęć, jak praca, prywatność, wolność i pod tym względem tworzy prawdziwe kompendium wie...

Przetrwanie najsilniejszych, czy przetrwanie najmilszych? Od zarania dziejów człowiek zastanawiał się nad zagadką altruizmu, ale dopiero dzięki Darwinowi pytanie to stało się palącym problemem. Poczynając od bezinteresownej mrówki, poprzez żądlącą pszczołę aż do człowieka oddającego swoje życie za życie obcej mu osoby, ewolucja wykształciła cechę "dobroci", która z teoretycznego punktu widzenia nigdy nie powinna ujrzeć światła dziennego. "Cena altruizmu", będąca dziełem osadzonym na kanwie szeroko zakrojonej opowieści opisującej 150 lat naukowych prób wyjaśnienia moralności, po raz pierwszy opisuje poruszającą historię ekscentrycznego amerykańskiego geniusza George’a Price’a (1922–1975), który starał się znaleźć rozwiązanie tej najwięks...

Zdawałoby się, że dostęp do wiedzy jest dziś nieograniczony i łatwy. Jednak czasy, w których żyjemy, przynoszą więcej pytań niż odpowiedzi – z gąszczu komentarzy i linków trudno wyłuskać rzetelne informacje, samozwańczy eksperci prześcigają się w dobrych radach, a „najnowsze badania” stały się zaklęciem sankcjonującym każdą teorię. Czujemy, że wiedza coraz bardziej nas zawodzi, jednocześnie nie wiedząc, kiedy możemy zaufać naukowej prawdzie. Dziennikarz naukowy Łukasz Lamża brawurowo prowadzi nas przez krainę szarlatanerii, meandry pseudonauki i szczyty teorii spiskowych. Wiedza i dociekliwość autora oraz próba zrozumienia oponentów składają się na fascynujący alfabet pseudonauki, a zmierzenie się z najbardziej gorącymi zagadnieniami to ś...

Jeszcze nikt w ten sposób nie napisał o ludziach, którzy rozpętali najbrutalniejszą wojnę wszech czasów. Druga wojna światowa, jak żadna inna, była wojną Niemców. Trzecia Rzesza rzuciła na szalę wszystkie swoje rezerwy moralne i fizyczne. Siedemdziesiąt lat później – choć powstało mnóstwo książek na ten temat – nadal nie wiemy, o co walczyli Niemcy i jak znosili wysiłek wojenny aż do gorzkiego dla nich końca. Wybuch wojny w 1939 roku naród niemiecki przyjął z głęboką niechęcią, lecz bez jego zaangażowania nie byłoby możliwe jej kontynuowanie przez sześć następnych lat. A zatem jaka była ta wojna dla Niemców? Jak jej zmienne koleje wpływały na zmianę ich opinii i oczekiwań? I kiedy po raz pierwszy Niemcy zdali sobie, że prowadzą wojnę ludo...

Claire pamięta tamten dzień doskonale – pojechała z psami za miasto, żeby pospacerować. Ale Daisy nie chciała wysiąść z auta. Labradorka, zazwyczaj spokojna i trzymająca dystans, kilka razy szturchnęła Claire nosem w pierś. Podczas spaceru Claire nie mogła przestać o tym myśleć. Na wszelki wypadek poszła jednak do lekarza: kolejne badania wykazały, że miała głębokiego, trudnego do zdiagnozowania raka piersi. Dobrze wiedziała, że zanim zauważyłaby na tyle niepokojące objawy, żeby wybrać się do lekarza, byłoby za późno. Claire postanowiła wykorzystać zdolności swojej labradorki. Dzięki swojemu wykształceniu (studiowała biologię i psychologię) i ogromnej miłości do psów, Claire zrozumiała, że psy takie jak Daisy mogą uratować o wiele więcej...

„Zawsze wobec każdego stanu, w jakim znalazło się nasze zbiorowisko, pytanie: jaka jest nasza w tym rola, jak mogliśmy zwycięstwo powiększyć, klęski uniknąć – będzie ważniejsze od zagadnienia: o ile ten wróg jest łotrem, przestępcą i o ile „plami” swoją historię” – Aleksander Bocheński. „Dzieje głupoty… pozostają jednym z najciekawszych i najbardziej inspirujących dzieł polskiego pisarstwa politycznego. Nie tylko jako głos w sporze o historyczne wybory, ale i jako oparta na solidnych podstawach próba stworzenia teoretycznych ram dla strategii politycznej państwa słabego, położonego między mocarstwami – Jan Sadkiewicz.

Przekład z języka angielskiego Barbara Gadomska Furie Hitlera to historia „moralnie straconego pokolenia” kobiet, które urodziły się w Niemczech po pierwszej wojnie światowej – w kraju targanym niepokojami i zmagającym się z poczuciem klęski. Kobiet, które w młodości dały się porwać nacjonalistycznym ideom ruchu narodowosocjalistycznego, niosącym Niemcom polityczne przebudzenie, które popchnęło ich na wschód w poszukiwaniu nowego Lebensraum. Dla wielu tych kobiet – pielęgniarek, nauczycielek, sekretarek, żon i kochanek – rozszerzające się imperium stało się czymś na kształt „Dzikiego Wschodu”, niebezpiecznego, ale stwarzającego nowe szanse: na kariery i małżeństwa. Wyruszając na front, nie wyobrażały sobie jednak, czego będą świadkami i w...

Czy zwierzęta odczuwają empatię wobec siebie, traktują się fair, współpracują i pomagają sobie nawzajem w kłopotach? Krótko rzecz ujmując, czy zwierzęta przejawiają moralność? Marc Bekoff i Jessica Pierce jednoznacznie odpowiadają: tak. Łącząc wieloletnie doświadczenie i badania z zakresu poznania z przekonującymi i poruszającymi anegdotami, autorzy pokazują, że zwierzęta posiadają szeroki repertuar zachowań moralnych, w tym rzetelność, empatię, zaufanie i wzajemność. U podstaw tych zachowań leży złożony wachlarz emocji wspieranych przez wysoki stopień inteligencji i zaskakującą elastyczność zachowań. Okazuje się, że zwierzęta są niewiarygodnie biegłymi istotami społecznymi, działającymi według zawiłych reguł współdziałania, mającyc...