Hermeneutyka. Od sztuki interpretacji do teorii i filozofii rozumienia

Artykuły zamieszczone w Przewodniku po filozofii języka przedstawiają obecny stan badań nad najważniejszymi zagadnieniami poruszanymi we współczesnej analitycznej filozofii języka. W części poświęconej znaczeniu i odniesieniu omówione zostały podstawowe teorie znaczenia, koncepcje nazw własnych i deskrypcji określonych, kwestie związane z okazjonalnością wyrażeń, a także problem naturalizacji znaczenia i odniesienia. W części "Język i prawda" przedstawiono pojęcie analityczności oraz spór między realizmem i antyrealizmem semantycznym. W części poruszającej kwestię sądu logicznego zaprezentowano historię pojęcia sądu, warunki nakładane na to pojęcie, koncepcje strukturalną i funkcyjną oraz problem jedności sądu. W części poświęconej zagadnienio...

John Barton (ur. 1948), anglikański biblista z Oksfordu, podsumował w niniejszej książce długie lata swoich badań nad Biblią, przedstawiając fascynującą opowieść o historii kształtowania się tej Księgi, jaką dziś znamy, o jej recepcji i interpretacji. Oparł się w tym na dwóch założeniach: Po pierwsze, nie ma jednoznacznej relacji między Biblią a zasadami wiary przyjmowanymi przez oparte na niej religie. Nie sposób wyczytać z niej ich konkretnego kształtu, a na dodatek biblijne ekwiwokacje sprawiają im kłopot. Zarazem, wbrew przyjętemu mniemaniu, ani chrześcijaństwo, ani judaizm nie skupiają się w swojej praktyce na Piśmie jako jedynej, świętej księdze. Nie jest ono „konstytucją” dla żadnej z religii, lecz raczej opowieścią założycielską. Po...

Redaktorzy Tory, czyli pierwszych pięciu ksiąg Biblii, nie napisali kroniki historycznej. Spoglądali za siebie, często setki lat wstecz, i próbowali – korzystając ze zbiorowej pamięci, utrwalonej w przekazach ustnych, przechowywanej w pieśniach i modlitwach, zapisanej w regułach moralnych lub liturgicznych, a także na podstawie swoich wyobrażeń o przeszłości i otaczającym świecie – przekazać czytelnikom odpowiedzi na najbardziej nurtujące ich pytania. Tora. Rozmowa o pierwszych pięciu księgach Biblii jest zaproszeniem do wspólnego poszukiwania wraz z autorami ukrytych, niekiedy tajemniczych, ale niemal zawsze uniwersalnych i aktualnych przesłań zawartych w biblijnych tekstach.

Czy Dziady są toksycznym arcydziełem? Czy nadal stanowią opresyjną inicjację w polskość, jak uważał Czesław Miłosz, pisząc w Ziemi Urlo, że swą wizją Mickiewicz zapeklował Polaków w mesjańskim nacjonalizmie, który ma to do siebie, że pochłania każdego, kto mu się opiera?Jak uwolnić to, co w Dziadach uniwersalne, od nacisku polonocentrycznych matryc lekturowych i ich edukacyjnych nadużyć? Jak od Daj mi rząd dusz! przejść do Dajcie mi człowieka? Najnowsza historia sceniczna Dziadów podpowiada niejedną odpowiedź. Mniej interesować mnie będzie teatr jako medium literatury dramatycznej, bardziej teatr jako medium emocji zbiorowych. [] Warto opowiedzieć o scenicznym zdejmowaniu z arcydramatu interpretacyjnych klisz przez nieufnych reżyserów i reżyserki, o w...

Jerzy Trela czyta Imperium Ryszarda Kapuścińskiego. Fragmenty najciekawszych wywiadów z Ryszardem Kapuścińskim o Imperium. Esej kanadyjskiej pisarki Margaret Atwood. 22 fotografie Ryszarda Kapuścińskiego z podróży po ZSRR Wspomnienie Alakseia Dzikavickiego ze spaceru z Kapuścińskim po Pińsku.

Książka jest rozmową z ortodoksyjnym rabinem, Sachą Pecaricem, poświęconą Torze - najświętszej księdze judaizmu. Rabin Pecaric jest autorem pierwszego w historii przekładu Tory na język polski dokonanego według liczącej prawie dwa tysiące lat metody specyficznego tłumaczenia a jednocześnie wy-tłumaczenia Tory, czyli według metody targumu.

Islam wyznaje dzisiaj ponad miliard ludzi. Jest najbardziej dynamicznie rozwijającą się religią uniwersalną, obejmującą wszystkie aspekty życia wyznawców. W książce omówiono dogmaty islamu, podstawowe obowiązki muzułmanina, prawo i teologię. Scharakteryzowano podziały w islamie, a więc sunnizm i szyizm, religie druzów i Kurdów oraz sufizm, czyli muzułmańską mistykę. Na tym tle opisano przemiany, do jakich doszło w dzisiejszym świecie muzułmańskim, a zwłaszcza te, które leżą u podłoża polityzacji islamu: powstawanie fundamentalizmu i ekstremizmu. Poznanie istoty islamu pozwala nie tylko zrozumieć przyczyny takich wydarzeń jak tragedię 11 września 2001 roku, lecz również dowiedzieć się, czy naprawdę jesteśmy skazani na konfrontację z muzułmanami...

Najwspanialszy pomnik prawodawstwa starożytnej Mezopotamii... To zdanie mogłoby posłużyć za cały wywód. Oddaje ono wielkość, wspaniałość i wyjątkowość Praw Hammurabiego. Nazywanie ich „pomnikiem” ma również wymiar dosłowny, jako że zostały one doskonale zachowane w postaci tekstu pisma klinowego zamieszczonego na diorytowej steli stanowiącej naczelny eksponat Działu Sztuki Bliskiego Wschodu muzeum w Luwrze. Ten archeologiczny skarb odzyskany został dla ludzkości na przełomie grudnia 1901 i stycznia 1902 r., podczas prac archeologicznych francuskiej ekipy Jacques'a de Morgana w ruinach starożytnej Suzy. Nie jest to oczywiście jedyny zachowany zbiór praw pochodzących ze starożytnej Mezopotamii, ale Prawa Hammurabiego stanowią pośród nich wyjątek, jako...

Elementarz w podskokach, czyli czytanie w zabawie! W podskokach – bo adresowany do dzieci, a szczęśliwe i ciekawe świata dziecko nie chodzi, ale podskakuje. W podskokach – bo czytanie to bardzo złożony proces, który rozpoczyna się od... ruchu. Ruch zakotwicza myśl, ruch jest „pożywieniem” dla rozwijającego się mózgu małego dziecka. Nacisk na poruszanie się, wykonywanie ćwiczeń gimnastycznych, aktywności ruchowych, takich jak jeżdżenie na rowerze, skakanie przez skakankę, znajduje się w naszym elementarzu na pierwszej stronie omawianej litery. Zaproszenie do ćwiczeń i aktywności przed czytaniem ma uzmysłowić dorosłym, że czytanie z małymi dziećmi, może odbywać się tylko przy współudziale ruchu, bo jest to zgodne z fizjologią dziecka. W podskokach...

Książka autorki bloga Pani Monia, której zaufało prawie 40 tysięcy nauczycieli i rodziców. Wiek przedszkolny to najlepszy czas na to, by wspierać wszechstronny rozwój dziecka. A zabawa to naturalna forma działania, dzięki której przedszkolaki uczą się, poznają świat, radzą sobie z trudnościami i odkrywają swoje zainteresowania – przekonuje Monika Sobkowiak – autorka bloga Pani Monia, inspirującego nauczycieli w ich codziennej pracy. Autorka tej książki prezentuje zabawy i aktywności, które pozwolą wszechstronnie i harmonijnie wspierać przedszkolaki we wszystkich obszarach rozwoju: poznawczym, społeczno-emocjonalnym i psychomotorycznym. Zachęca do kształtowania u dzieci kompetencji przyszłości, takich jak: umiejętność analitycznego myślenia, kreatywnoś...

Andrzej Przyłębski, znawca filozofii niemieckiej, profesor w Instytucie Filozofii UAM w Poznaniu, niniejszą książką przybliża hermeneutyczne ujęcie moralności. Filozofia hermeneutyczna jest nie tylko sposobem uprawiania filozofii, ale też zespołem przeświadczeń czy poglądów, ukonstytuowanych w toku rozwoju tego kierunku filozoficznego w XX wieku. Autor pokazuje tu, jak wygląda etyka uprawiana z perspektywy hermeneutycznej. Hermeneutyka wysunęła na pierwszy plan filozofię praktyczną. Może się ona okazać cenną wskazówką w sytuacji oczywistego kryzysu etyki. Oznakami tego kryzysu są „powstające jak grzyby po deszczu rozmaite etyki zawodowe, usiłujące regulować coś, co ongiś regulowało zwykłe poczucie przyzwoitości, zakorzenione w świadomości etycznej k...

U Żadana koniec znanego świata okazuje się wstępem do naprawdę długiego koszmaru... Pasza – trzydziestopięcioletni nauczyciel, mruk, idealista – musi odebrać z internatu siostrzeńca i wrócić z nim do domu. Byłoby to może łatwe, gdyby nie wojna. Jakoś rok temu przywieźli ją ze sobą ci dziwni ludzie, od których czuć prochem, tytoniem i smarem. Mówią w tym samym języku, w którym mówi Pasza, ale też w państwowym, którego Pasza uczy. Najpierw widywano ich w telewizji, później na ulicach. Potem kraj został znienacka anulowany, a na jego miejsce podstawiono zrujnowane industrialne przedmieścia, opustoszałe wioski i miasto widmo, w którym grasują okupanci, płoną bloki i trwa kanonada. Z tej pułapki można się wymknąć tylko cudem lub za cenę ogromnego u...

Andrzej Przyłębski, znawca filozofii niemieckiej, profesor w Instytucie Filozofii UAM w Poznaniu, niniejszą książką przybliża hermeneutyczne ujęcie moralności. Filozofia hermeneutyczna jest nie tylko sposobem uprawiania filozofii, ale też zespołem przeświadczeń czy poglądów, ukonstytuowanych w toku rozwoju tego kierunku filozoficznego w XX wieku. Autor pokazuje tu, jak wygląda etyka uprawiana z perspektywy hermeneutycznej. Hermeneutyka wysunęła na pierwszy plan filozofię praktyczną. Może się ona okazać cenną wskazówką w sytuacji oczywistego kryzysu etyki. Oznakami tego kryzysu są „powstające jak grzyby po deszczu rozmaite etyki zawodowe, usiłujące regulować coś, co ongiś regulowało zwykłe poczucie przyzwoitości, zakorzenione w świadomości etycznej k...

Autor dedykuje książkę ludziom, zwłaszcza młodym, którzy szukają odpowiedzi na pytanie, czy i jaki ma sens bycie we wspólnocie historyczno-kulturowej. Którzy chcą wiedzieć, czy powinniśmy być dumni z własnej przeszłości, czy raczej poddać się pedagogice wstydu akcentującej ciemne strony polskiej historii? Czy mamy się czuć zażenowani, że tkwi w nas swego rodzaju mesjanizm patriotyzmu jako umiłowanie ojczyzny i wolności? Odwołując się do filozofii, tłumaczy, językiem prostym i zrozumiałam nawet dla nie obeznanego z pojęciami naukowymi czytelnika, że myśl hermeneutyczna ma szacunek dla dokonań minionych pokoleń i dla tradycji. Dokonuje refleksji nad wyznacznikami hermeneutycznej filozofii polityki, zwraca uwagę na kryzys, w jakim znajduje się europejska...