Indywidualizm i porządek ekonomiczny

Książka stanowi ostrzeżenie przed tyranią grożącą naszej cywilizacji. Autor ukazuje dokładnie źródło niebezpieczeństwa i radzi, jak można go uniknąć.

"Nadużycie rozumu" jest fascynującą książką z zakresu filozofii nauki i historii idei. Pokazuje, że nowożytny racjonalizm, który jest podstawą sukcesów nauki i techniki, występuje również w wynaturzonej postaci scjentyzmu, prowadzącego prostą drogą do zniewolenia człowieka, a jego kulminacją jest obłędny pomysł uszczęśliwienia całej ludzkości zwany socjalizmem. "Jak się okazuje, najtrudniejszym i być może najważniejszym zadaniem dla ludzkiego rozumu jest uświadomienie sobie własnych ograniczeń. Jest podstawową sprawą dla rozwoju intelektu, abyśmy jako jednostki pochylili głowy przed siłami i przestrzegali zasad, których co prawda nie jesteśmy w stanie do końca pojąć, ale od których zależy przyszłość a nawet przetrwanie naszej cywilizacji."...

Książka zawiera siedem esejów sławnego noblisty, napisanych w latach 1929-1937, nigdy dotąd niewydanych po polsku. Choć powstały ponad 70 lat temu, są nadal aktualne i cytowane.Zbiór tych siedmiu prac można uznać za podjętą po raz pierwszy próbę syntezy podstaw austriackiej makroekonomii austriackiej teorii pieniądza, kapitału, cykli koniunkturalnych oraz instytucji monetarnych. Prace te od czasów powojennych aż do dzisiaj wywierają ogromny wpływ na austriacką czy też kapitałową makroekonomię. Taki dorobek to nie lada osiągnięcie nawet na przestrzeni całego życia. Tym bardziej więc zdumiewa fakt, iż Hayek opublikował te prace w ciągu ośmiu lat (19291937) i to przed ukończeniem czterdziestego roku życia. (...) Ponowne opublikowanie tych prac w jednym tom...

Napisana ponad czterdzieści lat temu rozprawa o pieniądzach i wolności osobistej, która dziś inspiruje miłośników kryptowalut na całym świecie Pierwszy polski przekład pracy Friedricha Augusta von Hayeka opublikowanej pierwotnie w 1976 i 1978 (wersja poszerzona) roku przez londyński Institute of Economic Affairs. Autor przedstawia koncepcję zniesienia rządowego monopolu na emisję pieniądza oraz kreśli wizję spontanicznego ładu ekonomicznego, w którym wiele równoległych walut emitowanych przez prywatne, nastawione na zysk podmioty konkuruje o względy użytkowników. Dowodzi, że implementacja jego projektu mogłaby nie tylko stworzyć stabilny system walutowy, lecz także przyczynić się do zabezpieczenia ludzkiej wolności przed tyrańskimi zakusami rządów. Pol...

Kryzysy. Plagi. Pandemie. Czy w drugiej dekadzie XXI wieku można przewidzieć ich nadejście? Co nas czeka w przyszłości i czy mamy na to wpływ? Katastrofy są z natury trudne do przewidzenia. Ale kiedy nadchodzą, powinniśmy być lepiej przygotowani niż Rzymianie na wybuch Wezuwiusza czy średniowieczni Włosi na nadejście epidemii dżumy. W końcu nauka jest po naszej stronie. Dlaczego więc wciąż bywamy nieudolni i bezradni? Populistyczni rządzący słabo radzili sobie w obliczu pandemii koronawirusa. Niall Ferguson twierdzi, że działały głębsze patologie, widoczne już w naszych reakcjach na wcześniejsze katastrofy. Jedną z nich była rozrośnięta do niebotycznych rozmiarów biurokracja, która uniemożliwia szybkie reagowanie. Czerpiąc z wielu dyscyplin, w tym ekono...

Friedrich A. Hayek (1899-1992) – klasyk XX wieku w zakresie ekonomii i prawoznawstwa, łączył te dwie dziedziny w refleksji nad optymalnym porządkiem politycznym współczesnego państwa. Niniejsze trzytomowe dzieło ukazujące się w jednym woluminie jest jego pisanym przez wiele lat opus magnum, opublikowanym w 1979 roku. Zawiera to, za co uhonorowano go w 1974 roku Noblem dla ekonomistów: pogłębioną analizę współzależności zjawisk ekonomicznych, społecznych i instytucjonalnych. Hayek, urodzony w Wiedniu, od 1931 roku przebywał w Anglii, gdzie pozostał po przyłączeniu Austrii do nazistowskich Niemiec i gdzie przyjął obywatelstwo brytyjskie. Był zwolennikiem wolnego rynku i przeciwstawiał się silnemu w jego młodości nurtowi optującemu za interwencjonizmem pańs...

Jeden z najoryginalniejszych w XX wieku filozofów niemieckich, Hans Blumenberg (1920-1996), z pewnością nie został jak dotąd należycie doceniony w Polsce. Mimo kilku przekładów pozostaje myślicielem na wskroś elitarnym. Tymczasem jego koncepcje mają istotne znaczenie dla zrozumienia ideowych podstaw epoki nowożytnej, a w konsekwencji - naszej współczesności. Niniejsza stosunkowo wczesna książka (1958) była programowa dla późniejszych badań Blumenberga nad przejściem od średniowiecza do nowożytności, należy też dzisiaj do klasyki studiów nad miejscem metafory w myśleniu prowadzonych od Nietzschego przez Derridę po George'a Steinera. Znajdziemy w tym tomie zarys "metaforologii", nauki badającej metafory "absolutne", czyli wymykające się konceptualizacji w dan...

„Protagoras jest (prawdopodobnie) wczesnym dziełem starożytnego greckiego filozofa Platona (427-347 p.n.e.), dość niekonwencjonalnym na tle jego późniejszych dialogów. Oto Sokrates wdaje się w dyskusję o cnocie z sofistą Protagorasem i wcale nie góruje nad rozmówcą. Oryginalna dramaturgia tego starcia obejmuje tak spektakularne momenty jak gra na czas Sokratesa, który najwyraźniej traci wątek, i jak ostateczne zawieszenie dysputy do następnej okazji. Wszystko to nadaje dialogowi urok żywej i barwnej literatury zamiast rozpisanego na pytania i odpowiedzi suchego przeprowadzania z góry przyjętej tezy. Rozmowa odbyła się prawdopodobnie około 432 r. p.n.e., gdy Protagoras dobiegał sześćdziesiątki. Sokrates był młodszy od niego o pokolenie. Dialog Platona powsta�...

Henri Bergson (1859-1941) jest uważany za jednego z najwybitniejszych francuskich filozofów, jak Kartezjusz czy Comte z dawniejszych, jak Sartre czy Derrida z bardziej współczesnych. Co ciekawe - nie był Francuzem z pochodzenia, choć urodził się w Paryżu. Ojciec Bergsona był bowiem polskim chasydem aż do 1831 roku mieszkającym w Warszawie. Oczywiście polskich tropów w twórczości Bergsona nie znajdziemy, ale to taka interesująca ciekawostka dotycząca autora „Materii i pamięć”. A jakie są poglądy filozoficzne Bergsona: najkrócej ujmując określa się jego metafizykę jako intuicjonizm. Jest zatem Bergson przeciwnikiem empiryzmu i skrajnego racjonalizmu. Ale określa się także jego filozofię – jako filozofię życia przy czym życie rozumie Bergson jako ciąg...

W tych rozważaniach nad konstytucją weimarską Carl Schmitt (1888–1985), najsłynniejszy w XX wieku – i najbardziej kontrowersyjny z racji epizodu nazistowskiego – niemiecki filozof prawa i konstytucjonalista, demaskuje w rzeczywistości organiczne niedomogi demokracji jako takiej. Krytyka jest przenikliwa i dla demokratów bolesna. System demokracji parlamentarnej ze swoim formalizmem „legalności” może rodzić nader niemiłe konsekwencje: wyklucza prawo do oporu, potrafi legalnie zdelegalizować wszelką mniejszościową opozycję i przegłosować najbardziej niedorzeczne przepisy. Jest doraźny, uzależniony od aktualnej większości i od „woli ludu”, który podczas referendów reaguje spontanicznie. Legalność nie potrzebuje ani nawet nie chce żadnego „legitymizowa...

Ta książka o tak podstawowym tytule nie jest elementarnym wprowadzeniem, lecz próbą spojrzenia na starożytnych filozofów z perspektywy, która współczesnemu człowiekowi zdążyła umknąć. Pierre Hadot (1922–2010), wybitny francuski historyk, z wykształcenia także teolog i w młodości nawet przez pewien czas duchowny katolicki, przedstawia tu i uzasadnia swoją główną tezę: starożytna filozofia była nie tyle teorią, ile sposobem życia. Zadaniem filozofa nie jest budowa systemu, lecz „ćwiczenie duchowe”, które pozwoli wypracować odpowiednią postawę życiową. Hadot, specjalista od neoplatonizmu, bada starożytnych od Sokratesa po wczesne chrześcijaństwo. Powstaje dzięki temu frapujący obraz starożytności skupionej na poszukiwaniu mądrego życia, najle...

Czy chrześcijaństwo można jeszcze uważać za fundament Europy? Co powiedzieć o wszystkich skandalach chrześcijaństwa? Co jest prawdą, a co obiegową opinią daleką od faktów? Książka Manfreda Lütza w pasjonujący sposób odpowiada na te pytania, przybliżając czytelnikom dzieje chrześcijaństwa. Autor zaczyna od paradoksalnego na pierwszy rzut oka stwierdzenia, że ta wielka religia monoteistyczna jest właściwie nieznana w zachodnim świecie. Dzieje się tak nie z powodu braku wiedzy na jej temat, lecz przeciwnie, z powodu natłoku informacji, które często są tendencyjne czy wręcz fałszywe. Pochylając się na tymi kontrowersyjnymi i wciąż budzącymi duże emocje wydarzeniami na przestrzeni ponad 2000 lat istnienia chrześcijaństwa, Lütz krok po kroku, współpra...