Jedna chwila w dziejach wszechświata. Lemaitre i jego Kosmos

Czy matematyka jest poezją? Jak szukać sensu we wszechświecie? Gdzie leżą granice czasu, przestrzeni i prawdopodobieństwa? W swojej najnowszej książce Michał Heller zastanawia się nad trzema zasadniczymi zagadnieniami: czym jest nauka i czemu zawdzięcza ona swoje sukcesy? Jak teorie naukowe mają się do rzeczywistości? Jakie miejsce w naukowym obrazie świata zajmuje człowiek: twórca nauki i odkrywca praw przyrody? Przedmiotem refleksji i analiz wybitnego filozofa i kosmologa są procesy, dotyczące zarówno Wszechświata - rozumianego jako całość - oraz pewnych jego aspektów i zjawisk zachodzących w samej nauce. To, co znajduje się poza granicami, nie należy (jeszcze) do nauki, ale stanowi dla niej wyzwanie, obietnicę dalszych podbojów, ale i ryzyko p...

Jak oswoić przypadek? Czy jest on wyłomem w racjonalności, czy da się go jakoś ująć w matematyczne karby? Sformułujmy problem kontrastowo: czy światem rządzi Bóg, czy czysty przypadek? Komu można zadedykować Filozofię przypadku? Michał Heller przyznaje, że sam mógłby ją zadedykować Richardowi Dawkinsowi i Williamowi Dembskiemu, którzy spierają się o to, czy biologiczna ewolucja jest „ślepym zegarmistrzem”, czy raczej świadczy o „Inteligentnym Projekcie”. W biologicznej ewolucji przypadek odgrywa rolę nadrzędną - jest źródłem zmienności gatunków. Autor Filozofii przypadku proponuje szersze spojrzenie. Odwołując się do historii pojęcia przypadku i jego ewolucji wskazuje miejsce, jakie przypadki zajmują w strukturze całego Wszechświata. A miejsc...

Co kryje się pod pojęciem wieloświata? Czy nasz wszechświat jest tylko jednym z nieskończenie wielu? Gdzie kończy się nauka, a zaczyna twórcza fantazja? Pytanie o wielość (wszech)światów nie jest nowe, ale we współczesnej fizyce po­wróciło ze zdwojoną siłą. Od kosmologii przez mechanikę kwantową po teorię strun, uczeni coraz śmielej kreślą obraz rzeczywi­stości, w której oprócz naszego uniwersum istnieją także inne, równie realne wszech­światy. Czy jednak hipoteza wieloświata mieści się jeszcze w granicach nauk empi­rycznych? Idąc tropem fizyków i filozofów, a także matematyków i logików, Michał Heller przygląda się „kontrowersyjnemu, ale metafizycznie prowokującemu” poję­ciu, a właściwie różnym odmianom pojęcia wieloświata. Jak...

Fascynująca nauka na pięknych fotografiach Czym naprawdę jest zorza polarna albo tęcza? Skąd się biorą marznące deszcze? Jak działają promienie Roentgena i kuchenka mikrofalowa? Wszędzie fizyka pozwala zrozumieć rządzące fizyką prawa, wynikające z nich zjawiska oraz oparte na nich wynalazki – a przy tym odkryć, jaki mają wpływ na nasze codzienne życie. Autorzy tego popularnonaukowego albumu udowadniają, że – choć nie zdajemy sobie z tego sprawy – fizykę spotykamy na każdym kroku. Zamieszczone tu zdjęcia, niezależnie czy przedstawiają kroplę wody, wiązkę laserową czy pełnię Księżyca, obrazują poszczególne zjawiska fizyczne, a załączone do fotografii opisy wyjaśniają ich powstawanie. Czternaście rozdziałów zawiera zagadnienia z wybranych dz...

Czy twoje dane stają się bronią przeciwko tobie? Zobacz, jak tobą manipulują! Pozycja obowiązkowa dla każdego świadomego użytkownika internetu. W tym wybuchowym pamiętniku konsultantka polityczna i była pracownica Cambridge Analytica ujawnia niepokojącą prawdę o branży danych wartych wiele miliardów dolarów. Upublicznia w jaki sposób firmy bogacą się, korzystając z naszych danych osobowych oraz pokazuje, w jaki sposób Cambridge Analytica wykorzystała luki w przepisach dotyczących prywatności, aby pomóc wygrać wybory Donaldowi Trumpowi – i jak łatwo może się to powtórzyć w wyborach prezydenckich gdziekolwiek na świecie. „Gdy zdałem sobie sprawę, że coś jest nie tak z Facebookiem, najłatwiej byłoby mi powiedzieć: Jestem na emeryturze. Ktoś inny mo...

Nauka jest wspaniałym osiągnięciem ludzkości. Jak każdy wynalazek może być jednak niewłaściwie stosowana, zwłaszcza jeżeli nie do końca wiadomo do czego służy i jak działa. Elementarna wiedza o nauce, jej metodzie, strukturze, ambicjach, możliwościach i ograniczeniach, wydaje się być czymś nieodzownym dla współczesnego, wykształconego człowieka. Książka Filozofia nauki zrodziła się przede wszystkim z wieloletniej praktyki dydaktycznej ks. prof. Michała Hellera, który prowadził wykłady dla kilku pokoleń studentów, oraz jego doświadczeń na polu popularyzacji nauki. Oba te obszary działalności wiążą się z koniecznością usuwania fałszywych uprzedzeń oraz prostowania najczęstszych błędnych poglądów i teorii. Książka od lat jest nieocenioną...

„Wszystko dzieje się w przypowieściach, aby „patrzyli oczami, a nie widzieli, słuchali uszami, a nie rozumieli...” (Łk 4, 12). Czyżby Jezus naprawdę chciał, żeby słuchający nie widzieli i nie rozumieli? Oczywiście, nie. Z tych słów przebija jedynie głębokie rozczarowanie. Można słuchać i nie rozumieć, na przykład gdy słowo pada na skalistą ziemię, ale patrzeć i nie widzieć...? Oczy są świadkiem, który nie kłamie. Można je co najwyżej zamknąć, by nie widzieć, lub patrzeć w innym kierunku, by widzieć co innego. „Oczy widzące” to takie oczy, które mają odwagę widzieć to, na co patrzą. Trzeci tom kazań wybitnego uczonego, ks. prof. Michała Hellera, wygłoszonych podczas Mszy Świętej o 10.30 w parafii św. Maksymiliana w Tarnowie....

Większość ludzi kłamie. To smutny fakt, ale jeśli chodzi o dane statystyczne, to dowiedziono, że 97 procent mężczyzn i 96 procent kobiet posługuje się co najmniej trzema kłamstwami dziennie. Co więcej, w dowolnie wybranym roku dorosły kłamie średnio 589 razy, co obejmuje zarówno niewinne białe kłamstwa, półprawdy, jak i jawne, bezczelne łgarstwo. No dobra, ja też skłamałem, wszystkie powyższe dane są zmyślone?. Najważniejszym celem tej książki jest przedstawienie najczęściej spotykanych i najbardziej szkodliwych sposobów nadużywania i wypaczania danych. Niewykluczone, że sięgnąłeś po tę książkę właśnie po to, żeby się tego nauczyć, mam jednak nadzieję, że należysz do tych, którzy chcą się dowiedzieć, jak rozpoznawać, że są okłamy...

Światowej sławy astrofizyk i kolejna olśniewająca książka o złożoności życia i wszechświata. Sondy kosmiczne wyprawiają się coraz dalej, akceleratory rozbijają atomy, a radioteleskopy i teleskopy rejestrują promieniowanie wyemitowane przed miliardami lat… Nasze rozumienie Wszechświata i miejsca, jakie w nim zajmujemy, zmienia się w rewolucyjny sposób. Neil DeGrasse Tyson w intrygujący sposób przymierza najnowsze koncepcje astrofizyczne do odwiecznych pytań filozoficznych: „skąd się wzięliśmy?”, „czy jesteśmy sami?”, „skąd wiemy to, co wiemy?”. Autor – nawiązujący do wiedzy dawnych mędrców, od Eratostenesa po Galileusza, i objaśniający najważniejsze naukowe osiągnięcia teraźniejszości, takie jak odkrycie egzoplanet oraz identyfikowanie c...

Wybierz się w podróż po bezdrożach Wszechświata, poprzez czas i przestrzeń. Zajęci codziennymi sprawami, życiem rodzinnym i polityką, często zapominamy, gdzie właściwie toczy się nasze życie. W końcu Wszechświat to słowo tak pełne znaczeń, że często gubimy się w próbach jego zrozumienia. W książce Wyobraź sobie Wszechświat autor pomaga nam rozwiązać ten problem. Opowiadając o odkryciach, które zmieniły ludzką percepcję, proponuje spojrzeć na otaczający nas świat w różnych skalach: makro i mikro. Dzięki temu uświadamia nam nie tylko ogrom otaczającej nas kosmicznej przestrzeni i pomaga uzyskać odpowiednią perspektywę, ale też wskazuje na złożoność mikrowszechświata, z którego jesteśmy zbudowani. Wyobraź sobie Wszechświat to pochwała na...

Na co dzień jesteśmy spętani więzami czasu. Dzień goni za dniem, chwila goni za chwilą. Nawet krótki wypoczynek upycha się gdzieś między obowiązkami. A kazanie – wysłuchane lub może przeczytane – rozrywa ten napięty ciąg i kieruje myśl do obszarów, nad którymi czas nie ma takiej władzy. Temat czasu zawsze mnie fascynował – jako temat filozoficzny, egzystencjalny, głęboko teologiczny. Świadectwa tej fascynacji można znaleźć rozsiane we wszystkich poprzednich tomikach. Nawet w samych tytułach: 10.30 u Maksymiliana – to przecież wyraźnie wskazana godzina na zegarze; Zakład o życie wieczne – to rozgrywka między czasem a wiecznością; a Daj nam oczy widzące – prośba o wzrok tak przenikliwy, by mógł wznieść się ponad czas. Gdy rozerwą się wi...

Scenariusz Clarke’a i Kubricka do kultowego filmu Odyseja kosmiczna 2001 nominowano do Oscara. Na sawannach Afryki u zarania ludzkości pojawia się tajemniczy monolit. Mija czas… W XX wieku na Księżycu zostaje odkryty podobny artefakt, który emituje sygnał w głąb kosmosu. Ludzie postanawiają nawiązać kontakt z innymi inteligentnymi istotami i organizują wyprawę. Ku pierścieniom Saturna wyrusza statek kosmiczny Discovery, którego załoga nie zna jednak prawdziwego celu misji. Ten jest znany jedynie pokładowemu superkomputerowi HAL 2000. Wkrótce dochodzi on do wniosku, że ludzie przeszkadzają mu w realizacji zadania… To niesamowita opowieść o odwiecznym pragnieniu ludzkości dotyczącym eksplorowania wszechświata, ale też o reakcji wszechświata na ludzkość oraz...

Co kryje się pod pojęciem wieloświata? Czy nasz wszechświat jest tylko jednym z nieskończenie wielu? Gdzie kończy się nauka, a zaczyna twórcza fantazja? Pytanie o wielość (wszech)światów nie jest nowe, ale we współczesnej fizyce powróciło ze zdwojoną siłą. Od kosmologii przez mechanikę kwantową po teorię strun, uczeni coraz śmielej kreślą obraz rzeczywistości, w której oprócz naszego uniwersum istnieją także inne, równie realne wszechświaty. Czy jednak hipoteza wieloświata mieści się jeszcze w granicach nauk empirycznych? Idąc tropem fizyków i filozofów, a także matematyków i logików, Michał Heller przygląda się kontrowersyjnemu, ale metafizycznie prowokującemu pojęciu, a właściwie różnym odmianom pojęcia wieloświata. Jak zauważa,...

Eseje Michała Hellera na temat nauki, wznowione i po raz pierwszy zebrane w jednej książce: od Spotkań z nauką – naznaczonych zachwytem młodego naukowca, przez Jak być uczonym – przemyślenia mistrza, który nigdy nie przestał być uczniem, aż po Sztuczne oddychanie bezlitośnie wytykające błędy w konstrukcji naszego systemu edukacji. Nawet najbardziej logicznie myślącym ludziom zdarzają się okresy poplątanego myślenia. Zdobywanie wiedzy i uprawiane nauki mogą być sposobem na życie tylko wtedy, gdy są w stanie przyczynić się do rozplątywania myśli, to znaczy czynienia ich bardziej przejrzystymi. Ta książka zmusza do myślenia i zadawania pytań, które rodzą kolejne pytania.

Dlaczego jesteśmy ciekawi świata? Czym w ogóle jest ciekawość? Kiedy staje się ona intelektualnym grzechem, który prowadzi nas do poznawczego piekła? Czy nuda jest ceną, którą płacimy za to, że czasem bywamy zaciekawieni? Ciekawość nie jest oczywistym przedmiotem refleksji. Rzadko zastanawiamy się, skąd się bierze i jakie pełni funkcje. Przyjmujemy jej istnienie bez komentarza. Tymczasem świat bez ciekawości w ogóle nie przypominałby naszego świata. Jest to potężna siła psychiczna, która pozwala nam gromadzić wiedzę i zmieniać otaczającą nas rzeczywistość. Bez zrozumienia, czym jest ciekawość, nie sposób odpowiedzieć na pytanie, kim jest człowiek. TRZECH FILOZOFÓW – TRZY PERSPEKTYWY – JEDNO POJĘCIE

Książka ta spina dwie Kopernikowskie rocznice. W 1973 roku świat na­uki obchodził pięćsetną rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika. To wy­darzenie skłoniło mnie wówczas, by się bliżej zająć jego dziełem. Tym bardziej, że w tamtym okresie żywo interesowałem się filozofią nauki i już wtedy zdawałem sobie sprawę z tego, że filozofia nauki uprawiana w oderwaniu od historii nauki jest trochę sztuką dla sztuki. Dziś, po pięć­dziesięciu latach, świat znowu obchodzi, tym razem pięćset pięćdziesią­tą rocznicę urodzin Kopernika, trudno byłoby więc nie zajrzeć do moich elaboratów z dawnych lat. Właściwie przez cały okres między tymi rocz­nicami Kopernik był obecny w moich zainteresowaniach: filozofia na­uki, teoria względności i kosmologia relatyw...

O ile oczami wiary widzi się świat inaczej, niż oczami wiedzy naukowej, jak, w perspektywie teologicznej, sens człowieka wiąże się z sensem Wszechświata? Jaki jest związek teologii sensu z teologią stworzenia? Pytania o sens człowieka i sens Wszechświata są ze sobą ściśle związane. Właściwie stanowią one jedno Wielkie Pytanie. Człowiek jest genetycznie związany z Wszechświatem. Korzenie człowieka wyrastają z historii Wszechświata. Jeżeli Wszechświat ma sens, to sens ten prawdopodobnie obejmuje także człowieka, ponieważ człowiek jest częścią, więcej: elementem struktury Wszechświata. A czy mógłby istnieć człowiek obdarzony sensem w bezsensownym Wszechświecie? Polecamy wznowienie klasycznej książki słynnego filozofa i kosmologa, poprawione i poprz...

Jak oswoić przypadek? Czy jest on wyłomem w racjonalności, czy da się go jakoś ująć w matematyczne karby? Sformułujmy problem kontrastowo: czy światem rządzi Bóg, czy czysty przypadek? Komu można zadedykować Filozofię przypadku? Michał Heller przyznaje, że sam mógłby ją zadedykować Richardowi Dawkinsowi i Williamowi Dembskiemu, którzy spierają się o to, czy biologiczna ewolucja jest „ślepym zegarmistrzem”, czy raczej świadczy o „Inteligentnym Projekcie”. W biologicznej ewolucji przypadek odgrywa rolę nadrzędną – jest źródłem zmienności gatunków. Autor Filozofii przypadku proponuje szersze spojrzenie. Odwołując się do historii pojęcia przypadku i jego ewolucji wskazuje miejsce, jakie przypadki zajmują w strukturze całego Wszechświata. A mie...

Dlaczego tyle śmierci? Ludzkiego cierpienia? Dlaczego zło? Dlaczego Bóg dopuszcza to wszystko? Gdzie On w ogóle jest? – są to pytania obecne od początku chrześcijaństwa, ale wracają ze wzmożoną siłą za każdym razem, gdy w polu widzenia pojawia się jakiś kataklizm lub widmo cierpienia. Pytania typu „dlaczego?” jakoś zawsze były obecne, jeżeli nie jawnie, to przynajmniej ukryte w podtekście, ale zastanawiałem się także czego nas wojna może nauczyć. Bo że jest lekcją – bolesną! – nie ulega wątpliwości. Ten zbiorek rozważań jest objętościowo niewielki. Nie czekałem, aż uzbiera się ich więcej. Chciałem, by jak najprędzej trafiły do rąk czytelników. Człowiek ma silny instynkt samozachowawczy: nawet krytyczne sytuacje, gdy są rozciągnięte...

Co kryje się pod pojęciem wieloświata? Czy nasz wszechświat jest tylko jednym z nieskończenie wielu? Gdzie kończy się nauka, a zaczyna twórcza fantazja? Pytanie o wielość (wszech)światów nie jest nowe, ale we współczesnej fizyce po­wróciło ze zdwojoną siłą. Od kosmologii przez mechanikę kwantową po teorię strun, uczeni coraz śmielej kreślą obraz rzeczywi­stości, w której oprócz naszego uniwersum istnieją także inne, równie realne wszech­światy. Czy jednak hipoteza wieloświata mieści się jeszcze w granicach nauk empi­rycznych? Idąc tropem fizyków i filozofów, a także matematyków i logików, Michał Heller przygląda się „kontrowersyjnemu, ale metafizycznie prowokującemu” poję­ciu, a właściwie różnym odmianom pojęcia wieloświata. Jak...