Każdy inny. Wspomnienia o Jasiu Stoberskim

"Świat żelaznych szmat" to wybór tekstów z ponad 50-letniej kariery tego wybitnego krytyka i publicysty Kałużyński pisze w nich o kinie (w książce znajdziecie m.in. recenzje "Okna na podwórze", "Przesłuchania" czy "Terminatora"), ale i nie ucieka od tematów, z którymi nie zwykliśmy go kojarzyć - religii, polityki, historii. Nie zabraknie także błyskotliwych polemik m.in. z Jerzym Turowiczem oraz Jerzym Płażewskim. Erudycja, błyskotliwy humor, inteligencja i nieprawdopodobnie wprost lekkie pióro - oto za co czytelnicy kochali teksty Zygmunta Kałużyńskiego.

Poruszające świadectwo, w którym okrucieństwo wojny zderza się z miłością. Dla Węgier, a szczególnie dla węgierskich Żydów, ostatni rok II wojny światowej był najtrudniejszy. Żydzi na Węgrzech od lat cierpieli z powodu różnych form dyskryminacji, ale od tego momentu rozpoczęła się ich masowa eksterminacja. Tivadar Soros, ojciec znanego wszystkim biznesmena i społecznika George’a Sorosa, opowiada o losach swojej rodziny podczas tego ostatniego roku wojny. Pogodne usposobienie, doświadczenia żołnierskie z I wojny światowej i wrodzony spryt sprawiły, że Tivadar i cała jego najbliższa rodzina – w tym 14-letni wówczas George – przeżyli. W tej spisanej w esperanto opowieści pasja życia miesza się z bliskością śmierci, codzienność z duchowością, a...

Napisany barwnie, szczerze i ujmująco pamiętnik Ireny Protassewicz, uzupełniony cytatami z jej korespondencji i zeznań dla Rządu RP z 1943 r. oraz wzbogacony obszernym komentarzem, powinien zaciekawić nie tylko naukowców, ale i szersze grono czytelników. Relacja rozpoczyna się od burzliwych lat wojen 1914–1921. Autorka wnikliwie opisuje życie i obyczaje ziemiaństwa polskiego na kresach północno--wschodnich w dwudziestoleciu międzywojennym oraz dramatyczny koniec tego „sielankowego” świata wraz z wkroczeniem Armii Czerwonej w 1939, a następnie życie pod okupacją sowiecką w latach 1939–1941 i zesłanie na Syberię. Żywe opisy przygód i ciężkich chwil sanitariuszki w Armii Andersa w ZSRR i na Bliskim Wschodzie oraz w polskim szpitalu wojennym w Szkocji stanowią...

Niniejsza książka została napisana przez zbiorowość. Nawet jeśli to ja wybierałem hasła do wyszukiwarki i następnie obrabiałem teksty, sam nie dodawałem od siebie żadnych nowych słów. Tom od początku powstawał w myśl założeń flarfu. W ujęciu tego nurtu status autora jest sprawą bardzo skomplikowaną. Autorem jest bowiem wyszukiwarka, a wiersze powstają z gotowych tekstów.To już moja druga książka z wierszami zrealizowana w poetyce uncreative writing promowanej przez Kennetha Goldsmitha, do której nie napisałem ani jednego słowa. Teksty do tego tomu dostarczyli Polacy i Polki, a ich składowe (pojedyncze słowa, wyrażenia) zostały znalezione przez algorytmy wyszukiwarki Google.

Opel załadowany po brzegi. W bagażniku czekają już torby z ubraniami na dwutygodniową podróż poślubną, aparaty fotograficzne i kawa w termosie z napisem „Thirsty”. Po kawalerskiej wyprawie przez „Polskę przydrożną” Piotr Marecki rusza w podróż z żoną Olą, by wspólnie świętować zawarcie małżeństwa. Pierwszy przystanek – Beskid Niski. Ekowesele, progresywne disco polo, całonocne maratony na atari i wiersze czytane dla przyrody. Kolejny – Huculszczyzna, drewniana chata w górach i ukraińskie bezdroża. Marecki z żoną rejestrują mijany krajobraz i zwracają uwagę na lokalną architekturę. Tarnopol, Strusów, Monasterzyska, Tyśmienica, Kołomyja, Szepit, Czerniowce, Zaleszczyki, Stryj. Podróż jest długa, drogi dziurawe. Ale ważne, że jadą razem...

Książka zawiera opis werbalny migawek, klipów z youtube’a, fragmentów programów i filmów fabularnych z minionej dekady w Polsce. Wyselekcjonowane zostały obrazy łatwo rozpoznawalne, często reprodukowane i kojarzące się z tym okresem (marsze, katastrofy, niszczenie symboli itd.). Po wybraniu fragmentów nagrań autor koncepcji Piotr Marecki zwrócił się do profesjonalnej audiodeskryptorki, czyli specjalistki zajmującej się przekładem treści wizualnych dla potrzeb osób z niepełnosprawnością wzroku. Regina Mynarska przygotowała opisy, kierując się zasadami tworzenia tekstów uniwersalnych, czyli takich które w zamierzeniu powinny być zrozumiałe i czytelne dla odbiorców na całym świecie niezależnie od wykształcenia i znajomości kontekstu. Tak przygotowane tek...

Początek piekielnie gorącego lata 2019. 15 dni spędzonych w drodze, 4872 kilometry na liczniku. Setki miasteczek, wsi, wiosek i przysiółków. Drogi, ale częściej bezdroża. Wykładowca UJ i bywalec literackich knajp pewnego dnia znika z Krakowa. Omijając duże miasta, zabytki, kościoły, muzea, jedzie przez krainy kebabów, pizzerii i nieczynnych barów. Przemierza Polskę powiatową, gubiąc się na leśnych żwirówkach i polnych szutrówkach. Z premedytacją nie używa GPS-u, przez co błądzi i nierzadko wraca do miejscowości, w których już był. Zapisuje, co widzi, relacjonuje spotkania z mieszkańcami. Fotografuje przydrożne atrakcje: szyldy, małą gastronomię, geesy, cepeeny, ogródkowe instalacje z opon samochodowych. O tej Polsce opowiada w rozmowach telefonicznych...

Monografia na temat brytyjskiego komputera 8-bitowego ZX Spectrum została napisana z perspektywy demosceny, czyli użytkowników i twórców, którzy skupiają się na możliwościach platformy. Demoscena ZX Spectrum rozwinęła się głównie w Rosji, Polsce, Czechach i Słowacji, stąd zaprezentowany w książce punkt widzenia nie obejmuje oficjalnej historii komputera, ale narrację lokalną. Autorzy zastosowali metodę etnograficzną oraz badania nad platformami i archeologię mediów. Piotr Marecki – kulturoznawca, prowadzi UBU lab na Uniwersytecie Jagiellońskim. Yerzmyey – demoscener, twórca muzyki chiptune, artysta lo-fi. Robert „Hellboj” Straka – matematyk, programista, współtwórca dem; pracuje w Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie.

Obecnie gry komputerowe produkowane w Polsce stanowią jedną z najbardziej na świecie rozpoznawalnych marek. Jak jednak wyglądały początki rodzimego gamedevu? Czy wszyscy twórcy gier się do nich dziś przyznają? Jaki był wpływ demosceny na gry? I co autorzy gier z lat 80. oraz 90. robią dzisiaj? Po świecie komputerów 8 bitowych, giełd, piractwa, czasopism o grach, początkach biznesu rozrywkowego oprowadzają w niewygodnej dla wszystkich i pełnej prawdy rozmowie Tomasz TDC Cieślewicz i Piotr Marecki. Z tej geekowskiej narracji wynika także, że gry i demoscena to część dziedzictwa kulturowego, a „Robbo” i inne tytuły należy wreszcie postawić tam gdzie ich miejsce: obok filmów Wajdy i powieści Tokarczuk. „Za dużo prawdy. Nie polecam” – Paweł „Pirx” K...

Cenzobot to bot zrealizowany na platformie Twitter. Program tweetuje fragmenty tekstów z prawdziwych recenzji cenzorskich z okresu komunizmu. Obecnie dokumenty te znajdują się w Archiwum Akt Nowych. Twitter uznawany jest za jedną z najbardziej cenzurujących współczesnych platform cyfrowych. Dlatego to medium społecznościowe wydało się idealnym narzędziem do publikacji autentycznych wypowiedzi cenzorów i cenzorek. Pomysł na tweetowanie cenzury powstał po czystce botów na Twitterze w lutym 2018 roku. Każdy tweet (na wzór recenzji cenzorskich) składa się ze streszczenia, oceny i decyzji. Program działa regularnie od czerwca 2018 roku. Automat co 30 minut publikuje nowy tweet. Teksty zgromadzone w książce stanowią wybór z ponad 20 tysięcy tweetów. Do realizacji bota...

Wywiad-rzeka o „kosmosie Żuławskiego” – rozmowa o uniwersum sztuki utkanym z setek przeczytanych książek, obejrzanych filmów i wysłuchanych oper, a także o traumatycznych doświadczeniach życiowych, które ukształtowały filmowy i pisarski warsztat artysty. Sam Peckinpah obok Fiodora Dostojewskiego, Sergiej Eisenstein obok Kena Russella, XIX-wieczna proza obok sztuki komiksu – to wszystko staje się inspiracją do stworzenia dzieła poruszającego najbardziej dotkliwe problemy – w sferze indywidualnej i społecznej. Dramatyczne opowieści o filmie w czasach PRL-u. O dwukrotnym przymusie opuszczenia Polski i o cenzurze. O kobietach... Małgorzacie Braunek, Romy Schneider, Isabelle Adjani, Valérie Kaprisky, Iwonie Petry, Sophie Marceau. O robieniu języka lewicowego w lew...

1. Amazon Mechanical Turk to amerykańska platforma crowdsourcingowa, dzięki której różne organizacje outsourcują pracę. Jej użytkownicy nazywani są Mechanicznymi Turkami. 2. Na AMT zachodzi stosunek pracy między zamawiającym (requester) a pracownikiem (worker). 3. Mechaniczne Turki wykonują HIT-y (Human Intelligence Task), czyli niskopłatne zadania, których nie da się zrealizować automatycznie. 4. Mechaniczny Turek to ucieleśnienie klęski człowieka, który najpierw budował maszyny, aby wykorzystywać je do własnych celów, a ostatecznie sam stał się ich wyrobnikiem. 5. Zleconym HIT-em było w niniejszym przypadku napisanie wierszy współczesnych w języku polskim. Za wiersze te płacono w dolarach amerykańskich. Na Amazon Mechanical Turk nie można płacić w złot...

Andrzej Barański tworzy kino o niekonwencjonalnej dramaturgii. Reżyser programowo unika sensacyjnych wątków i zaskakującej intrygi. Kładzie nacisk na to, co dzieje się między zdarzeniami i z pietyzmem traktuje każdy szczegół. Jak sam mówi, jego filmy należy mierzyć w centymetrach, nie metrach. Barański najczęściej opowiada historie prostych ludzi, fascynują go prowincja i codzienność oraz mikrokosmosy niewielkich społeczności.O potędze polskiego kina nierzadko decydował jego związek z literaturą. Po 1989 roku, kiedy wielu reżyserów sięgało po scenariusze oryginalne, Barański jako jeden z nielicznych pozostał wierny pisarzom. I to właśnie oni są bohaterami wywiadu rzeki Piotra Mareckiego: Czycz, Wojciechowski, Stoberski, Stańczakowa, Siemiński, Kuncewicz...

Autorem tej książki jest miasto, a konkretnie Kraków w sezonie grzewczym 2016/2017. Mówi ona o zabrudzeniu języka, analogicznym do zanieczyszczenia powietrza, które występuje w Krakowie od października do marca. Producentami tekstów są zarówno nowi mieszkańcy miasta (studenci i studentki pierwszego roku), osoby żyjące w nim od pokoleń, jak i postaci z awangardowego środowiska artystycznego. Poszczególne partie książki powstały w wyniku zastosowania różnych technik pisarskich, w tym uwzględniających zbiorowego nadawcę. Obejmują one: ankiety przeprowadzone wśród losowo wybranych użytkowników telefonów stacjonarnych, zapisy sesji obserwowania smogu (tzw. smogwatching), niezapowiedzianą klasówkę w krakowskiej uczelni, smogowe śledztwo przeprowadzone w mediach...