Księga Jukiela. Tom 2

„Oddawane właśnie do rąk czytelnika nowe tłumaczenie obejmuje zarówno wiersze, które wcześniej znalazły się w wyborze Kasprowicza, jak i utwory dotąd nieznane polskiemu odbiorcy. Największą część stanowią te, które Wilde opublikował w swym tomiku Poems z 1881 roku. Dodano jednak także utwory późniejsze – ostatni z 1889 roku. Tytuł Paradoksy i żółcienie odwołuje się z jednej strony do ulubionego i wręcz programowego koloru Wilde’a i całej epoki – żółci. Wiele jej odcieni, od ochry aż po złoto, przewija się w zebranych tu wierszach. Zamiłowanie do tej barwy powiązane było z pewnością z wprowadzeniem syntetycznych farb do malarstwa, które wywarło ogromny wpływ na estetykę literacką XIX wieku. Termin „paradoksy” nawiązuje natomiast do...

Chrestomatia współczesnych opowiadań japońskich to zbiór utworów najwybitniejszych pisarzy Kraju Kwitnącej Wiśni, tworzących na przełomie XIX i XX wieku. Ten wyjątkowo ważny dla Japonii okres modernizacji przyniósł pod wpływem cywilizacji zachodniej epokowe zmiany w kulturze. Japończycy z bezkrytycznym nieraz upodobaniem naśladowali wszystko, co pochodziło z Europy, z czasem zaczęli jednak nawiązywać do tradycji rodzimej. W efekcie, nowa literatura epoki Meiji i Taishō to oryginalny przełom zarówno w formie, jak i w treści: przede wszystkim nowy styl i tworzenie się języka komunikacji ogólnonarodowej oraz nowa koncepcja uczuć, na której piętno wywarł przejęty z Zachodu mit miłości romantycznej. Prezentowane w zbiorze utwory opowiadają, każdy na swój sp...

Pozycja Sokrates i inni święci poświęcona jest postawom starożytnych chrześcijan wobec rozumu i filozofii. Książka jest zachętą do przepracowania na nowo myśli Ojców Kościoła. Lekturze towarzyszy przekonanie, że pisarze sprzed osiemnastu wieków ciągle mają nam coś ważnego do powiedzenia. Ich sytuacja pod wieloma względami była podobna do naszej, również dlatego, że chrześcijaństwo w pierwszych wiekach nie stanowiło duchowego centrum kultury.

„Mikołaj I wpadł po szybkim przekartkowaniu czterech tomów w gniew, słyszano go mruczącego pod nosem: "Moja wina, to ja ułatwiłem temu łajdakowi przyjazd do Rosji". [...] Fama jednak głosi, że dał się później przemóc ciekawości i wyjątkowo nudne wieczory w pałacu wypełniał sobie i rodzinie czytaniem na głos wybranych rozdziałów. Dopiero po upływie siedemdziesięciu blisko lat, w roku 1910, cenzura carska zezwoliła na skrócone rosyjskie wydanie książki. Prawie jednobrzmiący skrót ujrzał światło dzienne nazajutrz po rewolucji, ale został błyskawicznie skonfiskowany, z powodów które są bardziej oczywiste dzisiaj niż mogły być wtedy”. Gustaw Herling-Grudziński

Księga Jukiela jest drugą częścią wielkiego cyklu poetyckich medytacji za­po­cząt­ko­wa­nych przez Księgę Pytań. We wstępie do tego tomu Poeta mówi: "Miejsce gdzie pisarz zadaje sobie pytania, to miejsce nie­obec­no­ści księ­gi; miejsce z przed-życia i miejsce spoza-śmierci. Znaj­du­je sie pomiędzy dzie­łem już za­koń­czo­nym, a tym które sie narodzi. Cóż wiec dziwnego, że po­sta­cie które tam spo­ty­ka­my wy­dają sie nam du­cha­mi?"

Ryszard Wagner ? jedna z najgłośniejszych postaci muzyki i dramatu muzycznego w XIX wieku ? był i nadal jest przedmiotem skrajnych opinii, od uwielbienia przez ostrą krytykę po czasowy niebyt za wykorzystywanie jego sztuki w czasach nazizmu. Opery i dramaty Wagnera wystawia się jednak na całym świecie, z czym nie idzie w parze znajomość jego pism i poglądów. Tymczasem akurat w tym zakresie dokonuje się swoista rewaloryzacja ocen Wagnera na podstawie nieznanych lub jeszcze ciągle zbyt słabo znanych pism z ostatniej dekady jego życia, które rzucają na niego nowe, odmienne i ciekawe światło.

Na moje dzieła można patrzeć jak na stacje mojego życia, są one wyrazem mego rozwoju wewnętrznego, albowiem zajmowanie się treściami nieświadomości kształtuje człowieka i określa jego przemianę. Może życie jest moim działaniem, moim duchowym wysiłkiem. Nie sposób ich rozdzielić.

Herosi ze starogermańskich opowieści zabijali potwory, pokonywali wrogów, zdobywali skarby i piękne kobiety. Żyli w świecie wielorękich olbrzymów, podstępnych karłów, gigantycznych węży, bezlitosnych wiedźm, widzących przyszłość wieszczów. Losem wszystkich tych niezwykłych istot rządziło przeznaczenie tkane przez Norny, prządki zdarzeń. Zapraszamy do mrocznego świata herosów germańskich. Artur Szrejter przedstawia wypełnione walką, magią i miłością życie najsławniejszego bohatera z rodu Wölsungów – Sigurda, zabójcy smoka Fafnira. Autor wszechstronnie omawia dzieje tego herosa i wykazuje, że jego postać stworzono w odległej epoce, po czym konsekwentnie ją przekształcano, aby ideowo odzwierciedlała następujące w ciągu wieków przemiany społ...

Zbiór formuł umieszczanych na staroegipskich papirusach wkładanych wraz ze zmarłymi do grobu zwykło się nazywać Księgą Umarłych. Sami Egipcjanie określali je mianem ?Księga wychodzenia za dnia?, co było wyrazem nadziei, że zapisane zaklęcia umożliwią im po śmierci wyjście z mroków grobowca i krainy umarłych na światło dzienne. Sens tekstów Księgi Umarłych ma fundamentalne znaczenie dla zrozumienia religii starożytnego Egiptu.

W latach dwudziestych XIX wieku Hegel osiada w Berlinie, gdzie wykłada swoją teorię sztuki. Wykłady szybko nabierają rozgłosu, a w dłuższej perspektywie przedstawione w nich idee uczynią z Hegla fundatora nowoczesnej estetyki filozoficznej. Znakomita transkrypcja Friedricha von Kehlera utrwala oryginalny wykład ontologii trzech form sztuki jako całościowych historycznych koncepcji świata – symbolicznej, klasycznej i romantycznej – zwieńczonych sztuką najwyższą, dramatem. Według Hegla, architektura i rzeźba, malarstwo i muzyka osiągają kulminację w poezji i „postaciach w działaniu”.

Bez wątpienia, Peirce nie oferuje w swoich pismach jasnego ujęcia koncepcji przekonania, a jego poglądy, ewoluujące w ciągu całego życia, nie wydają się prowadzić do wyraźnej konkluzji. Niemniej jednak pozostaje autorem inspirującym, który pozostawił trwałe osiągnięcia na gruncie logiki symbolicznej i semiotyki. – z Wprowadzenia

Można by pomyśleć, że w dobie triumfującego postmodernizmu problematyka egzystencjalna i dialogiczna pójdzie w zapomnienie. Nic bardziej mylnego. Otóż całokształt zagadnień związanych z ludzką egzystencją wciąż wzbudza filozoficzne i teologiczne zainteresowania. Świadczy o tym książka Justyny Rynkiewicz podejmująca temat zrozumienia fenomenu ludzkiej wolności i uprzedmiotowienia. Wolność bo-wiem nieprzerwanie jawi się jako kluczowa kategoria interpretująca kondycję człowieka, uprzedmiotowienie zaś podkreśla istotny moment międzyludzkich relacji, zwłaszcza tych, które mogą prowadzić do mentalnego zniewolenia.Autorka wplata swe dociekania nie tylko w kontekst antropologiczny, lecz i społeczny, nie stroniąc przy tym od refleksji ontologicznej. Dzięki temu...

Bóg przed Stworzeniem jest wszystkim; a po, ach po, czyżby był Niczym?wszystko jest niewidzialne. Widzialność jest pomiędzy Wszystkich i Niczym, w każdej cząstce odjętej Wszystkiemu.Stwarzając, Bóg postawił się poza sobą Samym, aby móc wniknąć w Siebie i Siebie unicestwić.Stworzywszy świat, Bóg był Wszystkim bez nieba i ziemi.Stworzywszy dzień i noc, Bóg był Wszystkim bez gwiazd.Stworzywszy zwierzęta i rośliny, Bóg był wszystkim bez ziemskiej flory i fauny.stworzywszy człowieka, Bóg był bez twarzy.Nikt nie widział Boga, ale etapy Jego śmierci dla każdego z nas są widzialne.

W Księdze rzeczy, a także i żywe istoty poruszają się we wszechświecie słowa, który jest ich światem. Właśnie w ten sposób świat jest w Księdze. Postrzeganie świata dokonuje się poprzez słowa i bardzo szybko zauważamy, że to postrzeganie jest tylko naszą własną przemianą w słowie, najpierw nieświadomą, potem akceptowaną. Stajemy się słowem, które nadaje rzeczywistość rzeczom, istotom. Pisanie to zawsze mierzenie się z tą rzeczywistością, aby ją uznać za swoją. Wszystko staje się w końcu rzeczywiste i my także stajemy się rzeczywiści.Z posłowia Michała Pawła Markowskiego: W Księdze wiara w Boga, a więc także w mowę i dzieje, zostaje odmówiona o tyle, o ile wiara nie ma słów dla samej siebie. Wierze brak słów. Dlatego jej domem jest Ksi...

To ostatnia z ksiąg Edmonda Jabesa. Gościnność to ostatnie z Jabesowskich słów­ kluczy. „Etyka gościnności – brzmi to wspaniale i zachęcająco. Ale nie powinniśmy dać się zmylić. Jabes jest jak najdalszy od miałkiego moralizowania, do którego przyzwyczaiła nas humanistyka ostatnich dwóch dekad. Nie ma u niego miejsca na te wszystkie strzeliste akty uznania i przyjęcia Innego, na niekończące się wezwania do tego, by odkryć Innego wokół siebie i w nas – które ostatecznie poprzestają na wprowadzeniu się w dobre samopoczucie i niebezpiecznym idealizowaniu owego tajemniczego ?Innego?. Gościnność, o której myśli w tej księdze Jabes, to kategoria szorstka, wręcz brutalna. Podążanie szlakiem gościnności nie ma w sobie nic miłego, ba, może zgoła nawet...

...Tu, w cienistych alejach pierwszego wieku dzieła, które już mnie odrzuca, jak nie płacić za niepowodzenie dzieła niewykonalnego, a przecież dopełnionego wewnątrz słowa; dzieła, którego niebawem nie będę już mógł — u jego kresu, albo u kresu siebie samego — zniszczyć, ani prowadzić dalej. Fragment

Czy na pytanie: "Kim jestem"? Odpowiem: "Pisarzem"? Ale powinienem to uściślić: pisarzem i Żydem; wszakże nie po to, aby obnosić się z moim judaizmem, ile raczej dlatego, aby zaznaczając swój dystans do niego, tym łatwiej wcisnąć się w powstałą lukę. Czy to jest bezsensowne?

Na zadane pytanie: "Czym jest dialog i w jaki sposób może nawiązać się między dwoma nieznajomymi"? - odpowiedział: "Naprzód jest przed-dialog, będący naszym powolnym albo gorączkowym przygotowaniem do dialogu. Nie wiemy, oczywiście, jak się potoczy, ani jaką przybierze formę, nie mogąc go wszakże wyrazić, z góry jesteśmy przekonani, że już się nawiązał: milczący dialog z nieobecnym rozmówcą. E.J.

Podjąć problem podziału przez pytanie: "Co należy do mnie?" Bilans życia, zatwierdzony przez śmierć. To co jest nie ma innego bytu niż ten, jaki nadaje mu podział. Dobro zapieczętowane, to dobro utracone. Dawać, ofiarować się po to, aby w zamian otrzymać od bliźniego dar o takim samym znaczeniu, byłby to, na pierwszy rzut oka, podział doskonały. Ale czyż Wszystko jest podzielne?

Dziecko nigdy nie jest spełnione. Porzuca nas w niespełnieniu, w którym umrzemy. Pozostaje nam część bieli, nie po to, aby nią zawładnąć, ale by się z nią pogodzić i by się w niej ulokować. - E.J.