Maska i oko razważania o tragedii i polityce

Jacques Rancière jest filozofem dobrze znanym i chętnie czytanym, ale cały czas pozostaje w Polsce nieodkryty jako wyjątkowa postać francuskiego życia intelektualnego drugiej połowy XX wieku. Zobaczyć to, co polityczne jest próbą wprowadzenia do projektu filozoficznego Rancière’a zarówno z perspektywy istotnych, chociaż często niedocenianych naukowych źródeł, jak i licznych politycznych uwikłań. Na kartach kolejnych rozdziałów poznajemy autora Dzielenia postrzegalnego jako ucznia i krytyka Louisa Althussera w paryskiej École Normale Supérieure, działacza radykalnej lewicy podczas gorącej wiosny 1968 roku i jednocześnie politycznego przeciwnika Francuskiej Partii Komunistycznej oraz jako skrupulatnego i stale wątpiącego interpretatora filozoficznej klasyki. Zo...

Początek XX wieku. Lwów. Tygiel kultur. Nowa obyczajowość i amerykańska maszyna hazardowa do wygrywania milionów. Tajemniczy przybysze oraz niekończąca się Gra, w której stawką są losy świata i ludzkości. Czy uda się zapanować nad puszczoną właśnie w ruch machiną historii? Jak mówi pewna tajemnicza inskrypcja: „Żadna rzecz nie bierze się znikąd i nie ginie bez śladu”, autor zaś dodaje: „Jeśli nie będzie Gry, wszystko stanie. Wszyscy ludzie się rozproszą, światło zgaśnie. Zatrzymają się pociągi i samochody, ustaną wojny, upadną miasta, nikt nie będzie potrzebował pieniędzy”. Petro Jacenko zabiera czytelników w pełną przygód podróż retro, dla której tłem jest wielka historia XX wieku oraz zdarzenia przywodzące na myśl Mistrza i Małg...

Wyjątkowo oryginalny myśliciel z wyboru, obywatel świata z konieczności: Vilém Flusser (1920–1991). Urodził się w Pradze jako czeski Żyd, w 1939 roku musiał emigrować i trafił aż do São Paulo. Tam też w latach 60. XX wieku zaczął późną karierę akademicką, a od lat 70. wykładał w Europie, do której powrócił i gdzie zginął w wypadku samochodowym, jak na ironię w ojczystych Czechach. Był filozofem komunikacji, zajmował się mediami, a książeczka o fotografii (1983) przysporzyła mu światowej sławy. Jego namysł nad epoką postindustrialną i „postalfabetyczną”, ciekawe systematyzacje dziejów człowieka i cywilizacji są bardzo aktualne – i ich aktualności wystarczy zapewne jeszcze na długo. Flusser stara się odpowiedzieć na nasze niepokoje o ku...

Znakomicie opowiedziana historia polskiego wizjonera ukraińskiej państwowości! Tania Malarczuk, jeden z najciekawszych głosów współczesnej literatury ukraińskiej, pisarka niestroniąca od trudnych tematów, debiutuje nad Wisłą książką na wskroś przesiąkniętą motywami polskimi. Zapomnienie – uhonorowane tytułem Książki Roku BBC Ukraine 2016 – jest rozpisaną na dwie historie i rozciągniętą na przestrzeni lat opowieścią o ukraińskiej państwowości, jej niełatwym kształtowaniu się i jeszcze trudniejszych próbach jej obrony. Centralną postacią jest tu Wiaczesław Lipiński – z pochodzenia Polak, z wyboru Ukrainiec, twórca nowoczesnego konserwatyzmu ukraińskiego i zagorzały przeciwnik myśli nacjonalistycznej. Śledząc losy tego niezwykle ciekawego fi...

Cięcia to zbiór wspomnień pracowników i pracownic przedsiębiorstw, które zostały sprywatyzowane w latach 90. XX wieku i stały się własnością międzynarodowych korporacji. Tworzą one wielowątkową opowieść o socjalistycznej i kapitalistycznej modernizacji, o prywatyzacji i restrukturyzacji, a także o kształtowaniu się świadomości na temat tych procesów i zmieniającej się w czasie ich ocenie. Książka Leyk i Wawrzyniak jest fascynująca i bardzo potrzebna. Jest najlepszym, jaki znam w literaturze socjologicznej, zapisem społecznego doświadczenia polskiej transformacji i przedsięwzięciem o znaczeniu porównywalnym z Prywatyzując Polskę Elizabeth Dunn. Adam Leszczyński. Przede wszystkim jest to książka ciekawa. Czytelnika wciąga różnorodność przemawiaj�...

Lukier - spektakularne budynki, modne pracownie, głośni architekci. Mięso - architektura, z którą obcujemy na co dzień, tysiące budynków, placów i pomników, w polskich miastach i miasteczkach. Lukier przyciąga, dużo się o nim mówi i pisze, a jeszcze więcej fotografuje, ale to tylko wierzchnia warstwa. Co jest pod spodem? Jaki jest stan posiadania polskiej architektury niemal po ćwierć wieku po upadku komunizmu? Przed jakimi wyzwaniami stoimy? Co się udało, a co jest naszą porażką?

Jeden z najważniejszych dogmatów nowoczesności sprowadza się do wiary, że naturalnym stanem ludzkich wspólnot politycznych jest pokój. To złudzenie. Starożytni Grecy patrzyli na rzeczywistość bardziej trzeźwo. Wiedzieli, że normę stanowi wojna. Nigdy nie jest ona tak odległa, by nie mogła się wydarzyć. Niemal zawsze nawiedza życie zbiorowe w tej lub innej formie – jeżeli nie otwartego konfliktu, to w postaci gorących sporów, które już za chwilę mogą przeobrazić się w otwartą przemoc. W garnku, w którym ludzie pichcą własną historię, niemal zawsze bulgoce. Momenty oddechu należą do rzadkości. Co gorsze, wiele wskazuje na to, że to sama natura człowieka – naraz wspaniała, groźna i niezmienna – sprawia, że ludziom prędko przejada się dobrobyt...

„Moja praca przypomina operację ‒ mówi kurator T. ‒ w której chirurg zaszywa świeżo otwartą ranę, nie usunąwszy nowotworu”. W biurokratycznej machinie tytułowy bohater jest tylko bezimiennym trybem, rozgoryczonym pracownikiem opieki społecznej, który w ramach urzędniczej służby uczestniczy w życiu swoich podopiecznych, postaci często tragicznych, niekiedy odstręczających, a bywa, że i komicznych. Oscylujący między chłodnym obiektywizmem a fantasmagorią kurator przygląda się człowiekowi z jego eskapistycznymi odruchami, a także społeczeństwu, nazbyt chętnie dzielącemu jednostki na „lepsze” i „gorsze”, „zdrowe” i „niepełnowartościowe”. Niemniej nawet tam, w bezdusznym urzędzie i w rzeczywistości zdominowanej przez pragmatyczność i...

Obóz dla uchodźców, gdzieś na krańcach Europy. Dwaj bohaterowie - Europejczyk i Syryjczyk - opowiadają o tym miejscu z odmiennych perspektyw. Szukają tam dla siebie ratunku, każdy na swój sposób. Wokół rozbrzmiewają anonimowe głosy wykluczonych, mieszkańców, a nawet polityków. Mieszają się czasy, języki i konwencje. Azyl to szukanie formy zdolnej nazwać rozpad naszego świata. Paweł Mościcki, ur. 1981, pracuje w Instytucie Badań Literackich PAN, redaktor pisma "Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej". Do tej pory publikował eseje, m.in. "Migawki z tradycji uciśnionych" (2017), "Chaplin. Przewidywanie teraźniejszości" (2017), "Lekcje futbolu" (2019). "Azyl" jest jego debiutem prozatorskim.

Augusto Del Noce należał do znawców XIX- i XX-wiecznej historii włoskiej filozofii. W swoich tekstach starał się pokazać, jak doniosłe były skutki intelektualnych sporów toczonych na Półwyspie Apenińskim nie tylko dla Włoch, ale i całej zachodniej Europy. Doświadczywszy wstrząsów 1968 roku, Del Noce skonfrontował się z myślą Antonia Gramsciego – niegdysiejszego intelektualnego lidera włoskiego komunizmu. Zmarły w 1937 roku w następstwie faszystowskich represji Gramsci należy współcześnie do najczęściej przywoływanych marksistów, zarówno przez apologetów, jak i krytyków. Odwołaniom towarzyszy jednak zwykle tylko pobieżna lektura jego dzieł. W zebranych w książce tekstach Del Noce przeprowadza wnikliwą analizę pism Gramsciego, formułując czasem...

Rozważania moralne jednego z najważniejszych filozofów niemieckich Fryderyka Nietzschego (1844-1900) Jak pisze Z. Kuderowicz: immoralizm Nietzschego ustaiwenie siebie poza dobrem i złem oznaczało podważenie wszystkich altruistycznych ideałów i zakwestionowanie dotychczasowych hierarchii wartości, w których przyznaje się dobru moralnemu miejsce poczesne. Immoralizmzawiera postulat krytyki wszelkich wartości, moralnych, podważenie przydatności pojęcia dobra i wartościowania moralnego Nie chodzi zatem o nowe określenie moralnego dobra, lecz o usunięcie w ogóle kryteriów moralnych z całego wartościowania. Przy czym jak zaznacza Kuderowicz immoralizm nie oznacza rezygnacji z wszelkich zasad oceny. Pod znakiem immorazlizmu zmierza Nietzsche do wypracowania nowych własnych...

Andrzej Leder: „Zacznę od radości. Radość spływa na pasjonata filozofii czytającego prawdziwą filozofię. «Jak to możliwe?» - zadaje sobie pytanie. Jak to możliwe, że te myśli układające się w słowa czynią to, co niemożliwe a właśnie czynienie niemożliwego zwraca nas w stronę tej szczególnej radości – filozoficznej. Więc tak czyta się eseje Graczyka. O wiele trudniej o nich pisać jak w kryształkach odbijają się w nich wielkie fragmenty historycznej filozofii, a znowu odnoszenie się do odblasków tych całości, odzwierciedlanie ich po raz kolejny tak, by oddać ich szczególny blask, nie jest łatwe. Problem w tym, że wbrew twierdzeniu zawartemu we Wstępie, czyli rozprawie o warstwach ochronnych, eseje Graczyka nie są na podobieństwo przywoływanych...

Publikacja poświęcona twórczości Marka Chlandy zawiera teksty analizujące poszczególne idee oraz wątki obecne zarówno w jego pracach składających się na wystawę „Studium posłuszeństwa”, jak i innych realizacjach artysty powstających od lat 70-tych do dziś. Marek Chlanda nigdy nie należał do artystów tworzących jednoznacznie polityczne czy krytyczne prace. Nie angażował się również w polityczne ruchy. Jego zdystansowana i pełna ironii perspektywa wobec otaczającej go rzeczywistości, zarówno społeczno-politycznej jak i tej dotyczącej świata sztuki, nie pozostawała jednak bez wpływu na poszczególne realizacje. Ta osobność nastręcza także problemy z klasyfikacją realizacji Chlandy wedle tradycyjnych gatunków. Rysunki, rzeźby, obiekty – prace Mark...

Esej nagrodzony główną nagrodą w III edycji Konkursu o Nagrodę im. Barbary Skargi. Rozprawa o sztuce, o której sam Autor mówi: "Schiller pisał, że sztuka jest pięknym kłamstwem, a centralna hipoteza eseju Przyszłość pewnej przenośni głosi, że kłamstwo to rozumieć można jako przeniesienie, w sensie zapożyczonym od psychoanalizy. Narzędziem tego przeniesienia sztuki są przenośnie, w których zakochuje się użytkowniczka/użytkownik sztuki" Spis treści: 1. Incipit tragoedia 2. Mit 3. Technika 4. Realizm i abstrakcja 5. Maszynowość przeciw technice 6. Performance 7. Modernizm i postmodernizm 8. Minotaur 9. Kolonia karna, czyli inwersja mitu 10. Gonitwa za wiatrem 11. Dramat psychoanalityczny 12. Visio beatifica 13. Przeniesienie 14. Trzy odmiany przeniesienia

Esej nagrodzony główną nagrodą w III edycji Konkursu o Nagrodę im. Barbary Skargi. Rozprawa o sztuce, o której sam Autor mówi: "Schiller pisał, że sztuka jest pięknym kłamstwem, a centralna hipoteza eseju Przyszłość pewnej przenośni głosi, że kłamstwo to rozumieć można jako przeniesienie, w sensie zapożyczonym od psychoanalizy. Narzędziem tego przeniesienia sztuki są przenośnie, w których zakochuje się użytkowniczka/użytkownik sztuki"