Monaten

Wysoka łączliwość. Szkice o poezji współczesnej to długo wyczekiwana, debiutancka książka krytycznoliteracka Pawła Kaczmarskiego, która stanowi wybór z tekstów opublikowanych w latach 2010-2018. W znakomitej większości są to teksty z zakresu krytyki polskiej poezji. „Dołączyłem do nich też mały wybór tekstów metakrytycznych (a może lepiej: polemicznych i okołokrytycznych), dotyczących kondycji i funkcji krytyki literackiej dziś. Jest więc poniższa książka opowieścią o tym, co działo się w polskiej poezji w – powiedzmy w przybliżeniu – drugiej dekadzie XXI wieku” – zapowiada autor. Dopowiedzmy: w znacznej mierze jest to opowieść o tym, co działo się w polskiej poezji pod względem jej tzw. zaangażowania. W Wysokiej łączliwości znajdują...

Poezja Sławomira Hornika opiera się na związku liter i alfabetu ? motywów, które rzadko pojawiają się we współczesnej literaturze. Poeta wykorzystuje wszystkie wymiary słowa i pisma: wartości brzmieniowe i wizualne oraz wieloznaczność, by zarówno tropić tajemnice istnienia, jak i je sugestywnie kreować. Medytacja nad słowem i pismem ? skrytymi w nich mocami tworzenia i niszczenia ? może być jednym z kluczy do odczytania jego wierszy. Ale z pewnością nie jedynym.Magdalena Rabizo-Birek

Wrocławski krytyk zebrał tu teksty, które ukazały się wcześniej jako osobne szkice bądź recenzje towarzyszące premierom kolejnych omawianych książek. Dlatego zamiast gruntownych uogólnień książka oddaje głos poszczególnym autorom, ich poetykom i strategiom. Bohaterami zbioru są więc m.in. Tomasz Bąk, Kamila Janiak, Kira Pietrek, Kamil Brewiński, Piotr Przybyła, Ilona Witkowska, Dawid Mateusz oraz wielu innych, wśród których najważniejsze miejsce zajmuje Konrad Góra, poeta, któremu autor towarzyszył w każdym kolejnym tomie.

Soundtrack ? to książka poetycka, ale nie za wszelką cenę. Należałoby raczej powiedzieć: poetycka przy okazji. Przy okazji czego? Bycia książką, po prostu. Znaczy to między innymi, że zamiast przyciężkawej konstrukcji opartej na metapoetyckich figurach znajdziemy w niej dość skoczną paradę literackich i popkulturowych wątków, skoncentrowanych jak Charles Bronson i Ian Curtis na egzaminie u Susan Sontag. Z każdej strony nadchodzą tu zaproszenia do lektury ? każde opatrzone znajomym emblematem. Nie bądźmy jednak tacy pewni tej znajomości. Soundtrack: Wszyscy noszą twarze jak maski, wszystkie takie same. Dobierają się w pary w drodze negocjacji. Jeden ma dziury w kieszeniach, przez które wchodzimy do środka. Na podobne dziury natykamy się tu co chwila, wpadają...

Debiutancki tomik poetycki Rafała Kwiatkowskiego, laureata I Ogólnopolskiego Konkursu im. Tymoteusza Karpowicza. Anonsując, uprzedzamy: jest to rzecz dla smakoszy o mocnym uzębieniu. Twarde O do zgryzienia. Rozkręcić język, mylić szyki, zderzać znaczenia, snuć fałszywe etymologie, zwodnicze homonimie, w twardą logikę zdania wpuszczać losowość cut-up ? to ulubione zabawy zawiadującego tymi wierszami ?głosu, któremu w ustach wybuchła bomba?. Poezja Kwiatkowskiego zajmuje się ciągłym budowaniem tymczasowych pomostów między wierszem a odbiorcą, pomostów, które autor wciąż demontuje i składa w nowych miejscach. Zatem poezja hermetyczna? Czyżby kolejny krewny Andrzeja Sosnowskiego? Otóż nie. Ciekawe, że autor w swoich poszukiwaniach zwraca się raczej ku tradyc...

Rozkład jazdy to książka, która nie ma odpowiednika. Wprawdzie lokalnych antologii literackich rocznie wydaje się w Polsce dziesiątki, ale w ciągu ostatnich dwóch dekad nie powstał wśród nich projekt o podobnym rozmachu. Wydana przez Fundację im. Tymoteusza Karpowicza książka prowokuje do refleksji nad pojęciem lokalności i jest próbą odczarowania tej kategorii. Bo i literatura w wymiarze lokalnym jest najczęściej nacechowana negatywnie, jako rzecz drugiego sortu. Jak się okazuje, niesłusznie. Publikacja łączy akademicką perspektywę krytycznoliteracką z tekstami o zacięciu eseistycznym, a podbudowana została bogatym materiałem faktograficznym. Jednocześnie koncepcja Rozkładu jazdy zakłada obszerne przedstawienie najważniejszych sylwetek autorów związanyc...

Jeden z najbardziej charakterystycznych głosów na mapie polskiej literatury powraca. „Hop! Hop! Hop! Traktat o samotności” Tamary Bołdak-Janowskiej to obszerny zbiór tekstów poetyckich, który swoim ciężarem gatunkowym może zachwycić – albo przytłoczyć nadmiarem zapomnianych tropów i środków poetyckich, których w polskiej liryce nie spotykano od dawna. Feministyczna, witalna, postulatywna. I bezczelna – taka, mniej więcej, jest ta książka. Jakby nie patrzeć, mamy wreszcie tom poetycki na wiele lektur, bo jedno podejście nie wystarczy, żeby zdekodować przynajmniej część chwytów, które olsztyńska autorka wykorzystuje w swoim nadzwyczajnym literackim projekcie. „Pokoleniowa rówieśniczka poetów Nowej Fali, Bołdak-­Janowska ignoruje ich ewolucję, odr...

Poezja ?nastawiona na przedstawianie świata, nie na szybką ekspresję bohatera wierszy? ? Adam Poprawa trafnie puentuje nowy tom Adama Niewiadomskiego. ?Pan Optico. Wiersze trzech sezonów? to kolejna tegoroczna premiera poetycka Fundacji im. Tymoteusza Karpowicza. Długie, zwaliste, czyste struktury; uporządkowane, gęste obrazy; ruch po dokładnie wytyczonym dukcie; komunikatywny głos lektora z offu? Autor zaprasza na dłuższą przejażdżkę, nie dając złudzeń na szybką i łatwą lekturę. Nie oznacza to jednak przedzierania się przez hermetyczne zasieki. Poezja Andrzeja Niewiadomskiego przypomina w pewnej mierze kino drogi, z którym odbiorca zaczyna się na różne sposoby utożsamiać. Żeby to zadziałało, odbiorca i autor muszą się wpierw poznać. Czytelnik wpierw na f...

Trzeci tom Piotra Janickiego nie oddala się w strukturze poszczególnych wierszy ani od debiutanckiego tomu Nadal aksamit, ani od drugiego, zatytułowanego Wyrazy uznania. W obu różnorodność tematyczna zduszana była kategorią campu, rozumianego jako przynależność do pewnej kulturowej sytuacji poezji czy pewnej kulturowej sytuacji wiersza i jego podmiotu mówiącego. Główną różnicę stempluje 13 tytułowych "sztuk", a więc utworów w zapisie sugerujących ich sceniczne powołanie. Przy czym lekturze dramatów towarzyszy poczucie dziania się także na płaszczyźnie formalnej, poczucie naddania, jakby autor chciał zawrzeć nie tyle sytuację (są to z reguły bezprecedensowo krótkie formy sceniczne), w jakiej znalazł się bohater, znaleźli bohaterowie, ile zawrzeć jaki�...

Na wydany przez Fundację im. Tymoteusza Karpowicza zbiór Putzlaga i inne wiersze składa się kilkadziesiąt tekstów. Stopień skomplikowania jest zazwyczaj odwrotnie proporcjonalny do ich długości. Prezentowana książka jest debiutem literackim autora. Znaczna rozpiętość czasu, miejsc i okoliczności, w jakich wiersze te powstawały, a także ludzi i tematów, o które zahaczają, sprawia, że pod względem zarówno stylistycznym, tematycznym, jak i intelektualnym czy np. topograficznym są one często od siebie dość odległe, niekiedy nawet wyraźnie sprzeczne. Można to poczytywać za wielką zaletę tej książki. Wiersze mniej skomplikowane, mają przeważnie charakter dygresyjno-narracyjny i można je uznać za historie z początkiem, rozwinięciem i końcem. Mimo prostoty...

Esej jest próbą myślenia w sytuacji, gdy wyczerpały się wszystkie wielkie narracje, a nam pozostało błogosławieństwo lokalnej wizji i prowizorycznej prawdy – pisze Jacek Gutorow w przedmowie do swej najnowszej książki. I jest to deklaracja dotycząca zarówno metody pisarskiej, jak i tematu. Na Życie w rozproszonym świetle składa się bowiem szesnaście esejów o perypetiach dwudziestowiecznej myśli krytycznej i filozoficznej oraz o dramacie języka i wyobraźni artystycznej w epoce nowoczesności. Gutorow zatrzymuje się na wybranych epizodach intelektualnych i duchowych, które stanowią część „ukrytego testamentu” współczesnej humanistyki – od frontowych przeżyć Ludwiga Wittgensteina po przedwczesną śmierć Jacquesa Derridy. Książka jest także próbą...

Siedem lat - tyle poświęcił Jacek Gutorow tłumaczeniom poezji Davida Jonesa (1895-1974), Geoffreya Hilla (1932-2016) i Charlesa Tomlinsona (1929-2015). Wydana przez Fundację im. Tymoteusza Karpowicza książka Wygnani z raju stanowi wybór twórczości poetyckiej tych trzech ważnych, ale praktycznie nieznanych w Polsce brytyjskich autorów. Pisze tłumacz: "Co łączy tych poetów? Łatwiej byłoby wskazać na różnice. A te są znaczące. Różne światopoglądy, różne języki, różne sposoby postrzegania świata, innych i siebie. Różne temperamenty: od nieco depresyjnej i elegijnej melancholii Davida Jonesa, poprzez nostalgiczny konserwatyzm Geoffreya Hilla, aż po zmysłową czujność Charlesa Tomlinsona. Trzy nieporównywalne ze sobą stanowiska estetyczne, trzy odmienne w...

Jacek Gutorow urodzony w 1970 roku poeta, eseista i tłumacz z języka angielskiego. Opublikował pięć tomów wierszy, zebranych następnie w książce Nad brzegiem rzeki (1990-2010). Mieszka w Opolu.