Mozaikowa. Sztuczne światła

Wybór wierszy Michała Zabłockiego

W poetyckiej serii „Mozaikowej” PIW-u prezentujemy nowy tom wierszy Tadeusza Dąbrowskiego, poety, eseisty, krytyka literackiego, redaktora dwumiesięcznika literackiego „Topos” i dyrektora artystycznego festiwalu Europejski Poeta Wolności. Nowy tom Scrabble, jak to bywa w poezji Dąbrowskiego, pozwala na niejednoznaczne, często paradoksalne interpretacje. Te wiersze można czytać na wielu poziomach. Z jednej tom zaspokoi pragnienia tych wiernych czytelników poety, którzy oczekują rozważań egzystencjalnych i metafizycznych, ale skontrapunktowanych ironią i filozoficznym paradoksem. Z drugiej strony wiele w tych wierszach lingwistycznych poszukiwań, które szukają odpowiedzi na filozoficzne pytania i konkretne wyzwania życia, w samej strukturze języka.

Zasłona w rajskie ptaki to wznowienie klasycznej, choć jedynej w swoim rodzaju książki (pierwsze wyd. PIW 1981) przechwytującej na gorącym uczynku generalny zwrot wrażliwości artystycznej u zarania „naszych” czasów. Wiesław Juszczak ujmuje to jako nagły zmierzch pewnej oczywistej konwencji – niemal w całym wieku XIX rządziła zasada fabularności – tak wszechogarniająca, że widoczna jako model idealny wszelkich dziedzin sztuki (malarstwo figuratywne czy tonacja dur-moll w muzyce), ale od tego czasu powieść nie jest już wzorcem tych sztuk, lecz sama zaczęła czerpać z nich inspiracje. Kształt tego przełomu bada Juszczak, sięgając po mniej radykalną od Ulissesa Joyce’a powieść Virginii Woolf Pani Dalloway, a ściślej – tylko jeden jej epizod. Wobec zw...

Pierwsza część czterotomowego zbioru poezji Marty Reszczyńskiej-Stypińskiej pt. Poetka XX wieku. Wiersze liryczne o cechach klasycznej formy i melancholijnym, ściszonym klimacie, refleksyjne, skupione na mijającym czasie. Pisane w Wilnie i Warszawie do wybuchu II wojny światowej. Zbiory poezji zawarte w tomie 1: – Drobiazgi, – Echa i cienie, – Uśmiechy, – 1 września 1939. Marta Reszczyńska-Stypińska (1905-1995) – poetka, prozaik, autorka utworów dramatycznych dla dorosłych oraz dla dzieci i młodzieży. Zadebiutowała tomem wierszy Drobiazgi (Wilno 1928). W czasie okupacji przebywała w Warszawie, drukując wiersze w konspiracyjnych antologiach. W 1957 r. opuściła Polskę i osiadła w Wielkiej Brytanii. Współpracowała z londyńskim teatrem „Syrena”, dla kt�...

„Kiedy słyszę prywatne jest polityczne, to jestem znudzona powtarzaniem frazesu, z którym się zgadzam. Ciężko wypełnić poezją przestrzeń konfliktu, negocjacji i przesuwania znaczeń. Tutaj to znalazłam bez patosu, nadmiaru i nadęcia. Jest świeży dobry nerw liryczny i uzupełnienie brakujących znaczeń codziennych”. – Anna Cieplak „Zachodzi tu tak oczywisty konflikt interesów, że wiersze te mogą mi się bardzo nie podobać, bardzo. Palą ci papierosa pół na pół i świecą ci nim w oczy, i wyjadają ci garściami czerwony agrest, z kolcami, cała łubianka świeżego wiersza, usta poplamione, palce cieknące od pogniecionych słów, tego nie wolno lubić, to się kocha, żre to”. – Konrad Góra

Obrazy mówią, choć nie zawsze wprost. Podobnie jak poezja, do każdego mogą przemówić inaczej. Uważne patrzenie, a w konsekwencji widzenie, to najprostszy sposób, aby przełamać onieśmielenie wobec sztuki i pokonać dystans dzielący widza i „milczący” obraz. A zatem obrazy mówią do zaciekawionych nimi widzów, ale czy mogą ze sobą rozmawiać? W książce jest wiele przykładów, w których malarze nowocześni i współcześni nawiązują do dzieł dawnych mistrzów, np. Éduard Manet w Śniadaniu na trawie bawi się motywem z Koncertu pasterskiego Tycjana. Są również zestawienia mniej oczywiste, ze względu na podobieństwo tematów, wyrazu albo funkcji. W rozdziale Dyptyki. Dewocja i adoracja jest mowa o piętnastowiecznym dyptyku służącym prywatnej dewocji i dz...

Wyznania botaniczki opisującej rozmaite ekspresje roślinnego życia, przypatrującej się ruchom pędów mięty i dyni, działaniu wiatru na korony drzew, wodzie płynącej od korzeni przez pnie aż do najmniejszych liści, gojeniu się ran sosem, deformacjom i pędowi roślin do przeżycia w każdych warunkach. I śmierci. Śledzi spotkania człowieka z wnętrzem ciał roślin odczytywanym jako ich język widoczny w budowie liści, łodyg czy korzeni. Jest to też opowieść o języku i historii roślin, pisana hieroglifami ich anatomii. O przebiegu życia drzew, skrzypów i mchów w świecie złożonym z powietrza, światła, grawitacji i wody. O dębie Bartku, chwastach i podziwie dla pokrzywy. W ludzkim rozumieniu świat roślin toczy się innym torem, stąd nasze niezauważanie i n...

Niniejszy tom obejmuje swym zasięgiem pełny horyzont czasowy dokonań badacza. Mieści zarówno wczesny szkic o poezji Tadeusza Różewicza (opublikowany w „Twórczości” w 1949 roku), jak i późne eseje ogłaszane na łamach „Tygodnika Powszechnego” na początku trzeciego tysiąclecia.

Nowe wiersze Jacka Dehnela zebrane w tomie Bruma to kolejne spotkanie z poetycką twórczością pisarza, poety, tłumacza i malarza, a równocześnie pierwsze spotkanie autora z Wydawnictwem a5.

Obce ciało to wybór wierszy z lat 1989-2019 znakomitego poety, eseisty, historyka literatury, wybitnego znawcy kultury staropolskiej. Krzysztof Koehler to także współredaktor Brulionu, autor między innymi ośmiu książek poetyckich, antologii poezji sarmackiej Słuchaj mię, Sauromatha (2002), rozprawy Stanisław Orzechowski i dylematy humanizmu renesansowego (2004), monografii Piotra Skargi Boży podżegacz (2012), powieści Wnuczka Raguela (2014), a także eseju o kulturze i cywilizacji staropolskiej Palus sarmatica (2016). Niniejszy wybór wierszy obejmuje całość twórczości poetyckiej Koehlera, jest pełnym wyborem z ostatnich 30 lat. W posłowiu do tomu wierszy przeczytamy: choć w pejzażach Koehlera często odnajdziemy wiele uroku, nie jest jednak poeta malarzem dawnych f...

Książka otwiera serię, która pomyślana została jako spojrzenie wstecz na polską krytykę filmową. Głównym bohaterem tomu jest Konrad Eberhardt, dziennikarz, krytyk, pisarz i scenarzysta. Był on niezwykle przenikliwym obserwatorem twórczości filmowej i zachodzących pod jej wpływem procesów kulturowych. Jego zainteresowania pograniczami filmu i innych dziedzin sztuki, niegdyś stanowiące o oryginalności, pozostawaniu na uboczu głównych nurtów krytyki filmowej, można dziś ocenić jako wartość o walorach prekursorskich. Kolejne tomy serii dotyczyć będą innych ważnych dla polskiej krytyki filmowej postaci, m.in. Krzysztofa Teodora Toeplitza, Bolesława Michałka, Krzysztofa Mętraka, Zygmunta Kałużyńskiego, Aleksandra Jackiewicza. Zamiarem redaktorów jest naszki...

W polskiej kulturze filmowej Jackiewicz stanowił zjawisko barwne i wyraziste, przede wszystkim ze względu na bogactwo zainteresowań oraz śmiałość w łączeniu ich w oryginalną, choć niejednokrotnie dyskusyjną, myśl na temat współczesnej kultury. Przypomnienie jego poglądów, ponowny nad nimi namysł, pozwalają spojrzeć na tę niezwykle wszechstronną twórczość z dystansu, który zawarte w niej sądy, tezy i myśli poddaje refleksji, czasem rewizji czy wręcz negacji, jednak z pewnością uświadamia także, jak silny wpływ wywarł Jackiewicz na swoich współczesnych oraz kolejne pokolenia filmoznawców. Kolejne tomy serii dotyczyć będą innych ważnych dla polskiej krytyki filmowej postaci, m.in. Krzysztofa Teodora Toeplitza, Bolesława Michałka, Krzysztofa Mętraka...

Nareszcie: Pierwsza biografia Sławomira Mrożka! Sławomir Mrożek (1930–2013) – dramaturg, prozaik i rysownik, jeden z najważniejszych polskich pisarzy XX wieku. Był postacią tajemniczą, a nawet zagadkową, do dziś jego osobowość stanowi zagadkę. Unikał rozgłosu, w ostatnich dekadach w zasadzie nawet nie udzielał wywiadów. Fakty można wyłuskiwać z opublikowanych tomów listów, dzienników, z autobiograficznego Baltazara – jednak obraz, jaki się z nich wyłania, jest fragmentaryczny, pełen niedopowiedzeń. Mrożek przez całe życie uciekał: z Krakowa do Warszawy, potem do Włoch, stamtąd do Paryża, następnie do Meksyku, ponownie do Krakowa i do Nicei. Czego chciał uniknąć? Czego się bał? Z początku nie chciał jednoznacznego wpisania w środowisko liter...

Historia Polski XX wieku z zaskakującej perspektywy: losu dwóch Japończyków, ojca i syna. Ryochu Umeda (1900-1961) przybył do Polski w 1922 roku jako młody mnich buddyjski. Stało się to dzięki przypadkowemu spotkaniu na statku, które zdecydowało także o losach jego syna. Yoshiho Umeda (1949-2012) był działaczem pierwszej "Solidarności". Wydalony z Polski po ogłoszeniu stanu wojennego. Obaj byli "agentami wolności", niezależnymi od nikogo, myślącymi niekonwencjonalnie, podejmującymi samodzielne inicjatywy.

„Dzieło Anny Nasiłowskiej jest niezwykłe w samym swoim zamierzeniu. Autorka już we wstępie precyzuje, że ten „jednotomowy zarys literatury polskiej jest adresowany do czytelnika, który o niej niewiele wie, i że „wydaje jej się, iż nieznajomość języka polskiego nie jest przeszkodą uniemożliwiającą korzystania z tej książki”. Jest to więc wyzwanie niemające precedensu (jeśli pominąć The history of polish literature Czesława Miłosza z 1969 roku, nieco przestarzałą i dość osobistą), bo ma być zrozumiała i interesująca dla czytelnika zagranicznego. Tym samym trudności, przed którymi stają zazwyczaj wszyscy historycy literatury, są tu co najmniej podwójne, a pytanie o metodę przekazywania literatury polskiej poza granicami kraju stanowi siłą rzec...

Zgodnie z założeniami cyklu, książka prezentuje nowoczesny, a zarazem przystępny wykład historii literatury polskiej. Podręcznik przedstawia najważniejsze utwory, pisarzy i wydarzenia kulturalne trudnego czasu transformacji ustrojowej w Polsce. Autorka wprowadza w zagadnienia literackie po 1975 roku. Ukazuje problemy współczesnego piśmiennictwa polskiego w okresie przemian politycznych, schyłku PRL i transformacji ustrojowej. Przybliża atmosferę tamtych lat, opisując m.in. sposoby działania cenzury czy rozwój wydawnictw drugiego obiegu. Pomaga zbudować pełen obraz niedawno minionej epoki, zestawiając w kalendarium ważne wydarzenia polityczne, społeczne i kulturalne z datami pierwszych wydań kluczowych utworów oraz informacjami biograficznymi. W charakterystyczny spo...