Bohater czy zdrajca? Niewinnie oskarżony żołnierz AK czy konfident donoszący Gestapo? Gdzie zniknął Staszek? Jak zginął?
Stanisław Gustaw Jaster (1921-1943), pseudonim "Hel", harcerz i żołnierz Armii Krajowej, więzień KL Auschwitz i kurier rotmistrza Witolda Pileckiego, ofiara domniemanej pomyłki Polskiego Państwa Podziemnego. Po wojnie oskarżany o zdradę ojczyzny i wydanie Niemcom oddziału Organizacji Specjalnych Akcji. Chociaż w historiografii "Hel" doczekał się swojego miejsca - dziś już bardziej chlubnego niż jeszcze pięć lat temu - to jednak wciąż wymyka się jednoznacznym ocenom.
Autorka próbuje odpowiedzieć na wiele pytań związanych z tą postacią, której los nie jest nadal do końca wyjaśniony. Jaster w czasie okupacji służył wiernie państwu polskiemu, dokonał brawurowej ucieczki z KL Auschwitz, następnie w szeregach elitarnej jednostki "Osa"-"Kosa 30" brał udział w wielu akcjach bojowych. W lipcu 1943 roku zaginął w tajemniczych okolicznościach. W latach siedemdziesiątych stał się przedmiotem ostrej nagonki - oskarżono go o zdradę kolegów z oddziału. Czy jednak zarzuty te były prawdziwe? Kto naprawdę doniósł na jego towarzyszy broni? Co się stało owego feralnego lipcowego dnia 1943 roku, kiedy ostatni raz widziano Staszka?
Daria Czarnecka - socjolog i historyk, były pracownik Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Katowicach oraz Archiwum Państwowego w Katowicach. Laureatka Konkursu im. Władysława Pobóg-Malinowskiego na Najlepszy Debiut Historyczny Roku 2012. Badawczo zajmuje się zbrodniami przeciwko ludzkości.
Autor | Daria Czarnecka |
Wydawnictwo | Wydawnictwo Naukowe PWN |
Rok wydania | 2016 |
Liczba stron | 312 |
Numer ISBN | 978-83-01-18809-2 |
Kod paskowy (EAN) | 9788301188092 |
Waga | 438 g |
Wymiary | 155 x 215 x 26 mm |
Data premiery | 2016.10.03 |
Data pojawienia się | 2016.07.02 |
Dostępna liczba sztuk | |
---|---|
Dostępność całkowita | 150 szt. |
Dostępność w naszym magazynie | 1 szt. (realizacja jeszcze dzisiaj) |
Dostępność w punktach Bonito |
---|
ul. Jagiellońska 4 (przecznica ul. Wolności) | Zamów i odbierz 2024.04.22 |
ul. Dmowskiego 12 (obok stacji Gdańsk Wrzeszcz) | Zamów i odbierz 2024.04.22 |
ul. Staromiejska 6 (50 m od Rynku) | Zamów i odbierz już jutro |
ul. Piotrkowska 193 (200 m od Politechniki Łódzkiej) | Zamów i odbierz 2024.04.22 |
al. Komisji Edukacji Narodowej 51 (skrzyżowanie z ul. Płaskowickiej) | Zamów i odbierz już jutro |
al. Komisji Edukacji Narodowej 88 (Ursynów - metro Stokłosy) | Zamów i odbierz już jutro |
al. Niepodległości 54 (przy stacji metro Wierzbno) | Zamów i odbierz już jutro |
ul. Chmielna 4 (50 metrów od ul. Nowy Świat) | Zamów i odbierz już jutro |
ul. Czapelska 48 (200 m od ronda Wiatraczna) | Zamów i odbierz już jutro |
ul. Kondratowicza 37 (blisko Szpitala Bródnowskiego) | Zamów i odbierz 2024.04.22 |
ul. Pańska 96 (300 m od ronda Daszyńskiego) | Zamów i odbierz 2024.04.22 |
ul. Powstańców Śląskich 3 (obok restauracji McDonald's) | Zamów i odbierz już jutro |
ul. Stawki 8 (450 m od CH Arkadia) | Zamów i odbierz już jutro |
ul. Wspólna 27 (przecznica Marszałkowskiej) | Zamów i odbierz 2024.04.22 |
ul. Żeromskiego 1 (przy stacji metra Słodowiec) | Zamów i odbierz już jutro |
al. Armii Krajowej 12 (Budynek Centrum AB) | Zamów i odbierz już jutro |
ul. Jedności Narodowej 122 (blisko Parku Słowiańskiego) | Zamów i odbierz 2024.04.22 |
ul. Plac Grunwaldzki 25 (w budynku Grunwaldzki Center) | Zamów i odbierz 2024.04.22 |
ul. Ruska 2 (przy Placu Solnym) | Zamów i odbierz już jutro |
Darmowa dostawa już od 299,00 zł
Nie wiem, czy Stanisław Gustaw Jaster to największa zagadka Polskiego Państwa Podziemnego, dla mnie osobiście znacznie bardziej tajemniczą sprawą jest posiadanie przez Abwehrę kompletnej wiedzy na temat struktur Armii Krajowej (zwanej również „topografią AK") o której wielokrotnie wspominał Waldemar Łysiak.
Czy jest to prawda ?
Nie wiem, dotychczas nikt z liczących się badaczy historii tego okresu na ten temat się nie wypowiedział, a wielka szkoda.
Rozumiem jednak Autorkę, że w Jej opinii sprawa Stanisława Gustawa Jastera ps. „Hel” jest taką właśnie największą zagadką Polskiego Państwa Podziemnego.
Daria Czarnecka wykonała tytaniczną pracę. Przeanalizowała wszystkie dostępne materiały, samodzielnie dokonywała tłumaczeń niemieckich dokumentów, dotarła da prywatnych archiwów, aby spróbować odpowiedzieć na pytanie, na które do tej pory nie ma jasnej, jednoznacznej odpowiedzi.
Czy Stanisława Gustawa Jastera niesłusznie oskarżono o zdradę i współpracę z Gestapo?
Czy WSS (Wojskowy Sąd Specjalny) faktycznie popełnił błąd uznając winę „Hela” ?
Czy w ogóle taki sąd się odbył ?
Właściwie do tej pory nie ma dowodów ani na zdradę „Hela”, ani na wykonanie na nim wyroku.
A przecież Polskie Państwo Podziemne szczyciło się tym, że wszelkie wyroki zapadały zgodnie z prawem i nawet skazanemu na śmierć agentowi Gestapo przysługiwało prawo do wysłuchania sentencji wyroku tuż przez jego wykonaniem, co ogromnie utrudniało pracę egzekutorów, jeśli weźmiemy pod uwagę w jakich warunkach musieli oni działać.
A w przypadku „Hela” – nic, żadnych dokumentów, żadnych dowodów ani na to, że zginął, ani na to, że przeżył.
Datą zaginięcia Stanisława Gustawa Jastera jest 14 lipca 1943 roku.
Autorka dokonała dogłębnej analizy życiorysu „Hela” i jego sytuacji rodzinnej.
Przeprowadziła bardzo dokładne badania wszelkich dokumentów dotyczących najbardziej znanego wyczynu swojego bohatera – ucieczki, wspólnie z trzema innymi więźniami, z KL Auschwitz.... samochodem należącym do SS (kto był dysponentem auta jest do tej pory niejasne) w mundurach SS-manów i to z bronią.
Całość działalności tego młodego człowieka, znakomitego sportowca, patrioty z bardzo szanowanej rodziny z równie patriotycznymi korzeniami nie może budzić wątpliwości.
Wszelkie relacje wskazują, że Staszek, bo tak jest nazywany w tej książce, jest niemalże książkowym nomen omen, przykładem młodego bojowca Armii Krajowej. Do momentu ślubu dwójki konspiratorów w kościele na Placu Trzech Krzyży.
Podczas tej uroczystości złamano chyba wszystkie zasady konspiracji, bo o tym, że „żeni się jakaś ważna figura podziemia” wiedzieli nawet... chłopcy z chóru, który miał uświetnić tę uroczystość.
Jeżeli informacja dotarła na taki poziom trzeba być niezmiernie naiwnym, aby uznać, że naprawdę fachowa tajna policja jaką była Geheime Staatspolizei, posiadająca imponującą agenturę o takim wydarzeniu mogła nie wiedzieć.
Jak było to do przewidzenia, za wielką wsypę należało kogoś ukarać i znaleźć zdrajcę.
Padło na Staszka, który na ślub nie dotarł. To, że nie dotarły i inne osoby – to już było mniej ważne.
Kozioł ofiarny został wybrany.
Tylko czy tak było naprawdę?
Tego nie wiemy i do momentu, kiedy nie pojawią się jakieś nowe, sensacyjne archiwalia, bo świadkowie w większości poumierali, pozostaniemy w niewiedzy.
Chwała młodej Autorce za ogromną pracę, jednak, poza uporządkowaniem i upublicznieniem dostępnych już wcześniej dokumentów (m.in. z Archiwum Muzeum KL Auschwitz), nie udało się ani na krok przybliżyć do odkrycia prawdy o losach Stanisława Gustawa Jastera.
Książkę oczywiście warto przeczytać, zawiera wiele cennych informacji o działalności struktur ruchu oporu również w KL Auschwitz. Obrazuje też heroiczną walkę przyjaciół i bliskich „Hela” o odzyskanie przez Staszka dobrego imienia i starcia z jego nazwiska piętna zdrajcy.
http://niestatystycznypolak.blogspot.com