Nie ma dzieci są ludzie

Jeśli ktoś interesuje się polską powojenną grafiką, kiedyś niechybnie natrafi na projekty Mariana Stachurskiego: okładki książek, plakaty, ilustracje, karty pocztowe. Twórca ten jest autorem ogromnej liczby obwolut i okładek głównie dla Czytelnika, ale też dla Iskier, PAX-u i innych wydawców, a także niemal 300 plakatów. Jego prace wyróżnia oryginalna uroda i różnorodność. Przy tym Marian Stachurski jest dziś niemal zapomniany. Należało zatem wypełnić lukę i przybliżyć czytelnikom postać tego artysty. Ponieważ zmarł w 1980 roku, nie pozostało nic innego, jak rozmawiać z osobami, które go znały i pamiętają, czyli z rodziną, przyjaciółmi i współpracownikami. Jednak życie Mariana Stachurskiego okazało się tak dramatyczne, że opowieść biograf...

Twórczość Mieczysława Wasilewskiego to komunikat wyrażony prostym językiem bez zbędnych ozdobników. W rozmowie z Januszem Górskim artysta mówi o swoim życiu, rozlicznych fascynacjach i poszukiwaniu drogi twórczej. Mieczysław Wasilewski jest mistrzem lapidarnego znaku graficznego. Jego plakaty i okładki cechuje dyscyplina myślenia, widać w nich dążenie do maksymalnej kondensacji i oszczędności form wyrazu, w czym przypomina istotę aforyzmu. Artysta świadomie założył ubóstwo formalne, zminimalizowane do grafiki czarno-białej. Ascetyczna gama wymaga znalezienia całej siły wyrazu w charakterze rysunku i typografii.

Jedyna taka publikacja: najlepsze projekty polskich książek w wyborze i opracowaniu wybitnego grafika i znawcy polskiego edytorstwa, Janusza Górskiego. Pieczołowicie przygotowany i opracowany tom zawiera blisko tysiąc kolorowych ilustracji i fachowe omówienie poszczególnych projektów od tych tworzonych zaraz po wojnie po całkiem współczesne. W swoim wyborze autor kierował się głównie wysoką wartością artystyczną projektów, chcąc przypomnieć te najciekawsze i najbardziej odkrywcze. Niekiedy sięgał też jednak po przykłady jego zdaniem nieudane, aby wskazać najczęściej popełniane błędy. Książka składa się z kilku części. Autor omawia przekrojowo rozmaite zagadnienia związane z formalnymi i technicznymi aspektami projektowania kompozycji typograficznych...

Słyszałam, że się ojca bano, ponieważ był silny, wielki, a kiedy się zdenerwował, to straszliwie ryczał ? człowieka dosłownie wbijało w ziemię. No cóż, miał prawie dwa metry i był kiedyś bokserem. Można się przestraszyć. Kogoś, kto tak perfekcyjnie wyciąga tysiące drobnych kreseczek, wyobrażamy sobie jako człowieka o dużej sprawności manualnej. Ojciec twierdził, że dzięki ćwiczeniom hantlami potrafi precyzyjnie i długo rysować piórkiem. Ale zupełnie sobie nie radził z najprostszym majsterkowaniem. Gdy trzeba było na przykład wbić gwoźdź, to kończyło się rozwalonym palcem, dziurą w ścianie, zgiętym gwoździem. Cała precyzja i zręczność poszła w rysowanie. I kaligrafię. (Łucja Mróz-Raynoch) Na pewno był to geniusz. (Adam Macedo...

Choć dziś w Polsce nazwisko Ewy Frysztak niewiele mówi, za granicą jej plakaty stanowią gratkę dla kolekcjonerów. Z rozmowy z Januszem Górskim wyłania się portret nieprzeciętnej kobiety: mistrzyni okładek PIW-u, eleganckiej damy w naszyjniku z pereł, klnącej jak szewc, a przy tym osoby twórczej i niezależnej. Jej barwnym życiem (trzech mężów, stolik w Kameralnej obok stolika Marka Hłaski, przyjaźnie z najwybitniejszymi polskimi grafikami) można by obdzielić kilka biografii. Najważniejsze są jednak jej prace, zwłaszcza tworzone od lat pięćdziesiątych okładki książek to rysowane zamaszystym gestem, z werwą i rozmachem, to znów skonstruowane z imponującą dyscypliną. Twórczość Ewy Frysztak jest odpowiedzią na docierające do PRL-u echa modernistyczneg...

Złoty okres w historii polskiej grafiki użytkowej rozpoczyna się krótko po 1950 roku i trwa aż do końca lat sześćdziesiątych. Na świecie mówi się z uznaniem o polskiej szkole, która do projektowania wprowadziła malarską swobodę, a propagandowy przekaz zastąpiła aluzją. Ale jest to też okres, w którym PZPR twardą ręką sprawuje władzę, działa cenzura, a Władysław Gomułka z trybuny grzmi na intelektualistów. W książce znalazło się siedem rozmów z mistrzami polskiej grafiki. Rozmówcami są Wojciech Fangor, Józef Wilkoń, Janusz Stanny, Karol Śliwka, Bohdan Butenko, Andrzej Krajewski i Bronisław Zelek. Sięgają w nich pamięcią do czasów swojej młodości, opowiadają o kulisach powstania prac, które weszły do kanonu polskiej sztuki użytkowej,...

Janusz Górski, który ostatnio wydał kilka książek przypominających ludzi z okresu świetności pol­skiej ilustracji i plakatu, poprosił mnie o wspo­mnienia, zwierzenia o twórcach, których znałem w latach 60. i 70. XX wieku. Chodziło po prostu o relacje naocznego świadka, uzupełniające jego wiedzę o tamtych czasach. Zaskoczył mnie pomysłem wydania tych wspomnień, ale skoro do tego doszło, chcę dołączyć kilka zdań mojego komen­tarza. Mówię tutaj o ludziach znanych mi z relacji zawodowych, ale także o ludziach mi bliskich, któ­rych podziwiam, którym również dużo zawdzię­czam. Mówię o wielkich przyjaźniach. Dlatego sta­ram się opowiedzieć, za co ich podziwiam i w czym leżą ich zasługi. Nie mówię jako krytyk. Wyrażam swój punkt widzenia i mam d...

Lustro i promyk to tytuł książeczki zilustrowanej przez Wilkonia w 1996 r., a zarazem pierwszy tom poświęconej mu trylogii. Lustro – bo jest to autobiografia, opowieść o młodości i latach studiów. Promyk to oczywiście lśnienie talentu, iskra boża. Publikacja przedstawia mało znanego Wilkonia – Wilkonia dla dorosłych. W latach 1957-1959, kiedy jeszcze nie podjął decyzji, że zostanie ilustratorem, namalował cykl gwaszy Nosiwody. Te na poły abstrakcyjne kompozycje figuralne wzbudziły zachwyt krytyków. Książki dla dorosłych dawały artyście możliwość poszukiwań nowych rozwiązań typograficznych i na tym polu okazał się projektantem znakomitym. Ilustrował też tomiki poetyckie i zbiory dramatów – jedne z najlepszych prac zrealizował do wierszy Rilkego,...

W ostatniej części trylogii znalazły się reprodukcje ponad dwustu ilustracji i rzeźb Józefa Wilkonia, których bohaterami są zwierzęta, oraz komentarze artysty do jego twórczości z ostatnich trzech dziesięcioleci – Wilkoniowe portrety zwierząt przenika czułość – począwszy od niewielkich szkiców po rzeźby pasażerów monumentalnej Arki. Wiele jego książek powstało ze zwyczajnej ludzkiej chęci, aby pomóc zwierzętom – w czasach, kiedy za odstrzelonego wilka płacono nagrodę, a dzieci nim straszono, wymyślił i zilustrował historię o dobrym wilku. Większość prac zaprezentowanych w albumie pochodzi z archiwum twórcy i nie było nigdy reprodukowanych. Ilustracjom towarzyszą zapisy rozmów Janusza Górskiego z Józefem Wilkoniem. Artysta dzieli się swoimi...

Orzeł biały – znak ciągłości naszego państwa od Piastów po dzień dzisiejszy. A jednocześnie świadek naszej burzliwej historii i towarzysz walki o wolność.Jak podaje Marcin Bielski, szesnastowieczny pisarz i historyk, „legendarny założyciel Gniezna Lech wybrał to miejsce na swą siedzibę z powodu wielkiej liczby orlich gniazd w okolicy, a na pamiątkę tego faktu [...] na chorągwiach swych kazał Lech kłaść Orła Białego za herb. Jest więc orzeł biały symbolem naszej kolebki, a ściślej gniazda a więc przynależności do wspólnoty”.Jak nasz narodowy znak zmieniał się na przestrzeni wieków? W jakich sytuacjach był wykorzystywany i jakim celom służył? Jakie ukryte znaczenia kryją jego wizerunki?Odpowiedzi na te pytania oraz wiele innych faktów i cieka...