Pomiędzy filozofią a stylem życia. Egzystencjalizm w polskiej prozie pokolenia '56

Pojęcie filozofii klasycznej w swym istotnym rdzeniu zawiera elementy przemawiające do każdego bez wyjątku człowieka, który umiejętność refleksji wykorzystuje do poszerzania pola swego człowieczeństwa. Elementy te to prawda i obiektywizm. Przez lata istnienia PRL systematycznie trzebiono ze świadomości społecznej w Polsce treści klasyczne filozofii. Nagle głośną mową odkryto sens prawdy i godności, prawdomówności, prawa i dobra, miłości, wiary i Boga. Filozofia klasyczna musi odnaleźć drogę do umysłów ludzkich. Nieoczekiwanie imperatyw ten zweryfikował mi się w maju 1981 roku w Gdańsku - w mieście będgcym symbolem całego wielkiego kontekstu szansy ducha narodowego. Seria wykładów, które autor wygłosił w tym mieście na prośbę Ośrodka Prac Społecz...

Celem książki jest historyczno-filozoficzna rekonstrukcja i analiza filozofii języka sankhji klasycznej. Największym osiągnięciem Indii i wkładem do powszechnego dorobku naukowego było stworzenie i rozwój nauki o języku, która od czasów wedyjskich była najważniejszą z dyscyplin, przenikającą wszystkie inne dziedziny wiedzy. Na gruncie filozofii rozważania nad językiem kojarzą się głównie ze szkołą gramatyków (vyakaraa), mimansą (mimasa), pewną modyfikacją adualizmu znaną jako śabdadvaita i z teorią słowa w systemie nyaya. Praca skupia się na mniej znanej refleksji nad językiem szkoły sankhji (sakhya). Dzięki solidnemu opanowaniu sanskrytu Autorka samodzielnie analizuje teksty źródłowe, nie polegając na przekładach. Indyjskie dzieła filozoficzne p...

Nowe wydanie światowego bestsellera literatury popularnonaukowej, część pasjonującej serii „50 idei, które powinieneś znać” Czym jest sztuka? Czy zwierzęta odczuwają ból? Skąd wiesz, że nie jesteś tylko mózgiem w naczyniu? Czy nieistniejący król może być łysy? Omówienie tych i innych zagadnień znajdziesz na kartach tej książki. W 50 przystępnych, ciekawie napisanych i miejscami zabawnych esejach autor rozważa kwestie nurtujące filozofów od czasów starożytnych do dzisiaj, jak świadomość, etyka, tożsamość, granice wiedzy, wiara, sprawiedliwość i piękno. Pokazuje, że problemy, które stara się rozwiązać filozofia, są ponadczasowe i dotyczą każdego człowieka. Opisując poszczególne koncepcje i idee, odwołuje się do codziennych obserw...

Gdy prawo i instytucje zaczynają służyć bezwzględnej polityce, zamiast ją cywilizować i krępować, zniszczony zostaje jeden z fundamentów powojennego ładu europejskiego: wiara, że każda władza polityczna musi być władzą ograniczoną i kontrolowaną przez instytucje od niej niezależne, przede wszystkim sądy. Prawo, rule of law, efektywna kontrola sądowa, powaga wyroków, Konstytucja, wspól­nota ? to słowa klucze definiujące europejską filozofię sądzenia i istotę unijnego wymiaru sprawiedliwości. Myślenie w kategoriach tej filozofii jest polską racją stanu w tych niedobrych czasach w nieliberalnej Polsce A.D. 2020. Autor argumentuje, że stawką jest nasze dalsze trwanie w europejskiej wspólnocie prawa, której reguły i zasady z własnej woli zaakceptowaliśm...

Celem niniejszej książki jest przeprowadzenie rekonstrukcji i gruntownej analizy krytycznej tej części ogromnego dorobku intelektualnego Hayeka, która wydaje się mniej znana szerszemu gronu odbiorców i nieco zaniedbana w literaturze poświęconej myśli uczonego. Nie przywykliśmy na ogół łączyć austriackiego noblisty z filozofią prawa, z pewnością zaś nie jest to skojarzenie natychmiastowe. Zasłynął on przede wszystkim jako jeden z twórców doktryny neoliberalnej oraz najwybitniejszych ekonomistów i filozofów politycznych ubiegłego stulecia. Był też zdeklarowanym obrońcą gospodarki wolnorynkowej i wolności indywidualnej.

Wyobrażenia o wszechświecie formułowane od wieków okazały się zbiorem przybliżeń lub nonsensów. Mówienie z pewnością o czymkolwiek jest więc, jak pisze autor tej książki, nie tylko bezczelnością, ale – co gorsza – nietaktem. Coraz lepiej poznajemy prawa rządzące rzeczywistością – nie przez ustanawianie świętych prawd, ale ich skuteczne podważanie. Wizja świata, która dzięki temu zaczęła się rysować, jest dogłębnie szokująca. By ją nam przybliżyć, Andrzej Dragan w jasny i klarowny sposób objaśnia niezwykłe wnioski wynikające z przełomowych teorii Einsteina oraz najbardziej zaskakujące prawa mechaniki kwantowej, a także przedstawia własny, nowy i rewolucyjny model łączący je ze sobą. Do tego wszystkiego tłumaczy, dlaczego kury nieustann...

Przez długi czas, gdy w Polsce pisano o filozofii Nicolaia Hartmanna, rozpoczynano zwykle od stwierdzenia, że jego filozofia nie uzyskała dotąd należnego jej przebadania i opracowania. Sytuacja się zmieniła, bowiem ostatnie dziesięciolecia przyniosły wiele ważnych, ogólnych i szczegółowych opracowań podejmowanych w niej zagadnień. Do ich grona pretenduje także zbiór tekstów, które Czytelnik znajdzie w tej książce. Poszczególne rozdziały napisali autorzy, którzy z jednej strony zajmują się różnymi aspektami dorobku Hartmanna, z drugiej zaś w swym stosunku do jego filozofii oraz w jej ocenach przyjmują różne postawy, dostrzegając w niej więcej lub mniej idei wartych kontynuacji czy - wręcz przeciwnie - wartych zarzucenia. Wielogłos autorów nie zawsze jest...

Podróżuję z powodu zmarłych – pisał Colin Thubron w książce pod tytułem Góra w Tybecie. Pielgrzymka na święty szczyt. Nie zapamiętałem z niej żadnego innego zdania, to natomiast pozostało w mojej głowie. Mocne i prawdziwe trzy słowa, które stanowią esencję nie tylko przemieszczania się, ale również pisania. Antropologia apofatyczna, czyli poszukiwanie śladów nieobecności innych ludzi, wydaje mi się o wiele ciekawsze od klasycznej turystyki. Po pierwsze i pewnie najważniejsze: nie lubię zwiedzać. Po drugie: to, czego nie ma jest o wiele bardziej interesujące od tego, co jest. Te dwa powody całkowicie mi wystarczają. Puste przestrzenie, ślady znikania, cienie po zmarłych mają w sobie moc przyciągania i znajdują się wszędzie. Mijamy je idąc rano po b...

Galicyjskie żywoty to zbiór esejów historycznych, literackich i podróżniczych. Wszystkie one dotyczą twórczości, ale również miejsc bliskich takim ludziom, jak Paul Celan (Czerniowce), Joseph Roth (Brody), Joseph Conrad (Berdyczów), Jerzy Stempowski (Szebutyńce). W książce autor opisuje nie tylko ich losy, ale również wieloetniczną i skomplikowaną historię obszarów, na których się urodzili, jak również dzisiejszy charakter tych ukraińskich miast i miasteczek. Eseje składają się na jedną opowieść wpisaną w historię, przestrzenie i różne ludzkie losy.