Przez rzekę

Warszawa, lata dziewięćdziesiąte. W powietrzu unosi się smród martwego drobiu, przepełnionych śmietników i starych petów. Neon gaśnie i zapala się, jakby wyznaczał rytm chwiejnych kroków dziewczyn w podartych rajstopach. Dworcowe światła odbijają się na zmęczonych twarzach robotników, którzy jeszcze nie wierzą, że działalność gospodarcza ma zbawić świat. Drobne złodziejaszki nigdy się nie łudziły. Wracają do swoich małych mieszkań, by odpocząć na kanapie z imitacji skóry, zjeść wczorajsze kanapki i pogapić się na fototapetę z bujnym lasem. I tylko bury kot z wyprężonym ogonem zdaje się poza tym światem. Stasiuk z uwielbieniem szczegółów tworzy porywającą opowieść o drobnym przedsiębiorcy uwikłanym w gangsterską historię. Pisze o po...

„To mocna lektura i dobra książka. Uważam, że to jedna z ważniejszych prac na temat antypolskich czystek UPA, jakie dotąd powstały”. – prof. Grzegorz Motyka Chociaż rzeź wołyńska z 1943 roku należy obecnie do najbardziej nagłośnionych w Polsce wydarzeń historycznych, nie wszyscy zdają sobie sprawę, że nie była to jedyna masowa zbrodnia ukraińskich nacjonalistów na ludności polskiej w okresie II wojny światowej. Ludobójstwo dokonane w latach 1943–1945 na obszarze Galicji Wschodniej pochłonęło prawdopodobnie około 30 tysięcy istnień ludzkich i było nie mniej brutalne od ludobójstwa wołyńskiego. Książka Damiana Markowskiego, znakomitego historyka, znawcy dziejów Europy Wschodniej, byłego członka Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, jest pi...

Jeszcze przed atakiem na Polskę Hitler dał sygnał do rozpoczęcia tajnego programu „uwalniania od cierpienia” rzekomo „dziedzicznie obciążonych” dzieci. Na początku 1940 roku przystąpiono do akcji „T4” – „likwidacji życia niewartego życia”. Wyselekcjonowani pacjenci niemieckich szpitali psychiatrycznych i domów opieki byli duszeni tlenkiem węgla, a następnie kremowani w piwnicach sześciu „ośrodków zabijania”. To podstawowe fakty na temat programu nazistowskiej „eutanazji”. Niewielu wie, że jej pierwszymi ofiarami byli Polacy. Bezduszni to zapadająca w pamięć opowieść o zagładzie pacjentów szpitali psychiatrycznych i mieszkańców domów opieki w okupowanej Polsce. Na przykładzie trzech miejsc – dziecięcej kliniki psychiatrycznej w Lubli�...

Że też wszystkiego o Los Angeles muszę dowiadywać się z trzech źródeł: z amerykańskich seriali, od Chandlera i od Bukowskiego. I mam coraz mniejszą ochotę pojechać do Ameryki, zwłaszcza do Kalifornii. Na serialowe salony mnie nie wpuszczą, czasy Chandlera przeminęły i prywatny detektyw nie jest już postromantycznym samotnikiem, a detektywów od bandziorów trudno odróżnić. A Bukowski...? Jaki z niego Amerykanin czy – niechby tylko po matce – Niemiec?! To jest zwykły Polak, który wzorem większości Polaków postanowił zrobić karierę w Ameryce. W dodatku był cwańszy od reszty i zrobił. Późno bo późno, ale zrobił – fragment książki.

Niniejszy tom jest zbiorem artykułów badaczy zajmujących się problematyką filozofii rosyjskiej. Zawiera omówienie poglądów Sergiusza Bułgakowa na wojnę, rozważania o prawach człowieka, filozofii religii i tragedii filozofii niemieckiej w ujęciu tegoż myśliciela, jego koncepcję imienia Bożego (porównaną do koncepcji Aleksego Łosiewa), polemikę z marksizmem oraz stanowisko etyczne inspirowane neokantyzmem. Uzupełnieniem tomu jest oryginalny tekst Palamasa o energiach Bożych ? Obrona szczegółowa (traktat dogmatyczny napisany w 1341 r.), Bułgakowa Hipostaza i hipostatyczność (scholia do książki ?Swiet niewieczernyj?) (datowane na 1924 r.) oraz Łosiewa Dwanaście tez o kulturze antycznej ? konspekt wykładu wygłoszonego w Uniwersytecie Moskiewskim (wydany dopiero...

Książka przybliża czytelnikowi historię prawosławnych mieszkańców Łodzi, którzy reprezentowali różne grupy zawodowe i społeczne. Urzędnicy, wojskowi, nauczyciele ukazani zostali przez pryzmat codziennego życia ? rodzinnych problemów, zawodowych dylematów, radości i trosk. Na losy prawosławnych łodzian składają się ich życiowe doświadczenia, relacje z członkami innych wyznań, działalność charytatywna. Ważną rolę w ich życiu odgrywała religia, będąca czynnikiem integrującym. Wspólnota, jaką tworzyli w mieście, skupiona była wokół cerkwi, która stanowiła centrum działalności parafii. Autorka łódzkie prawosławne rodziny przedstawiła na przestrzeni wielu lat, a nawet i wieków. Ukazała rosyjskojęzyczną społeczność, która odgrywała znacz...

Siedmiu zdrajców, dwóch okupantów, setki ofiar. Nie każda historia ma szczęśliwe zakończenie, tak jak nie każda pieśń sławi bohaterskie czyny. Książka ta opowiada o losach zdrajców, którzy posłali na śmierć z rąk okupantów swoich towarzyszy broni i niewinnych cywilów. Osądzeni za swoje zbrodnie zostali zlikwidowani przez polskie podziemie. Kim byli agenci Gestapo i NKWD w szeregach polskiego podziemia? Dlaczego wstąpili na drogę zdrady? Jak unikali rozpracowania, działając na dwa fronty? Kiedy wpadli, jak wyglądało śledztwo w ich sprawie i akcja likwidacyjna? Wojciech Königsberg i Bartłomiej Szyprowski rzucają nowe światło na metody stosowane przez obce agentury w celu rozpracowania szeregów ZWZ-AK oraz na działania kontrwywiadowcze polskiego podziem...

Znaczenie Jądra ciemności rosło powoli: w 1924 roku Thomas Stearns Eliot, jeden z największych poetów angielskich stulecia, wykorzystał zdanie z opowiadania Conrada jako motto do swojego poematu Wydrążeni ludzie, sygnalizując pokrewieństwo w szukaniu wyrazu dla pustki wewnętrznej jako podstawowej właściwości człowieka XX wieku, w 1939 Orson Welles przygotował radiową adaptację Jądra ciemności, planując przy okazji wersję filmową w 1958 amerykańska sieć telewizyjna CBS nakręciła luźną adaptację powieści. Mocne uderzenie przyszło chyba dopiero w latach 70. Za sprawą dwóch niezwykłych filmów, które z tekstu Conrada czerpały inspiracje: w 1972 roku pojawia się Aguirre, gniew boży Wernera Herzoga, a w 1979 – Czas apokalipsy Francisa Forda Coppoli. Dwa...

Druga płeć to traktat o sytuacji kobiety. Beauvoir swoje opus magnum poświęca interpretacjom faktów i mitów narosłych wokół „kobiecości”. Bada kształtowanie się kobiety w kobiecie, żeńskość i dialogi płci. Dowodzi, iż świat został fałszywie zbudowany na prawach mężczyzn, a męski punkt widzenia funkcjonuje wciąż jako dominujący. Posługując się bogatym materiałem erudycyjnym, demaskuje uprzedzenia, usprawiedliwienia i ostatecznie wiedzie ku wyzwoleniu. Książka jest gruntowną analizą kobiecości, jednym z fundamentów dyskursu feministycznego.

Zebrane w jednym tomie wszystkie reportaże Hanny Krall, opowiadające o losie, Zagładzie i pamięci. Fantom bólu to publikacja wyjątkowa: kultowe teksty mistrzyni reportażu, która „zapisuje świat” w niepowtarzalnym stylu. W skład jej wielkiej księgi opowieści, czyli ponad tysiącstronicowego tomu, wchodzą: Zdążyć przed Panem Bogiem, Sublokatorka, Okna, Hipnoza, Taniec na cudzym weselu, Dowody na istnienie, Tam już nie ma żadnej rzeki, To ty jesteś Daniel, Wyjątkowo długa linia, Król kier znów na wylocie, Różowe strusie pióra i Biała Maria – z najnowszą, dopisaną specjalnie do tej edycji, częścią zatytułowaną Podwójne życie Władysława Sokoła. „Hanna Krall w swoich tekstach ocala nie tylko nazwiska, miejsca i historie, ocala też pojedyncze gesty...

Wstrząsająca antyutopia o piekle kobiet Świat jak z najgorszego koszmaru, gdzie reżim i ortodoksja są jedynym prawem. Freda jest Podręczną w Republice Gilead. Może opuszczać dom swojego Komendanta i jego Żony tylko raz dziennie, aby pójść na targ, gdzie wszystkie napisy zostały zastąpione przez obrazki, bo Podręcznym już nie wolno czytać. Co miesiąc musi pokornie leżeć i modlić się, aby jej zarządca ją zapłodnił, bo w czasach malejącego przyrostu naturalnego tylko ciężarne Podręczne mają jakąś wartość. Ale Freda pamięta jeszcze, choć wydaje się to nierealne, że kiedyś miała kochającego męża, wychowywali córeczkę, miała pracę, własne pieniądze i mogła mówić. Ale tego świata już nie ma… Na podstawie powieści powstał znakomity serial...

Kilkudziesięciu kardynałów oraz setki biskupów i księży zgodziło się rozmawiać z francuskim socjologiem i pisarzem Frédérikiem Martelem. Wśród nich znaleźli się zdeklarowani homoseksualiści, którzy odsłonili przed nim świat wielkiej szafy, w której ukrywają się księża geje, i dzięki którym poznał pilnie strzeżone tajemnice Watykanu. Sodoma to opowieść o konsekwencjach ukrywania własnej orientacji. O podwójnym życiu Kościoła. O hipokryzji, która stoi za najważniejszymi decyzjami kościelnych hierarchów i wpływa na funkcjonowanie całego Kościoła. Zdaniem Martela to homoseksualizm kleru jest kluczem, który pozwala najlepiej zrozumieć pontyfikaty Jana Pawła II, Benedykta XVI i być może Pawła VI oraz papieża Franciszka. Bowiem to właśnie w Koś...

Do rzeki dzieciństwa podróżuje się bez końca – szuka jej źródeł w historii i ujścia w pamięci. Wspomina się: lato na wsi, brodzenie po pierś w nurcie, rybie łuski na glinianej podłodze, milczącego pastucha co dzień wyprowadzającego krowy. Gdy tą rzeką jest Bug, jeżdżąc wzdłuż niej, podróżuje się zawsze na wschód. Myśli się: o granicy, o Rosji, o wojnie, o uchodźcach, o tym, że tak blisko jest Bełżec, a źródło wypływa z ziemi nasiąkniętej krwią. Kuca się przy ogniu i wyobraża sobie: karawanę zwierząt sunących przez mazowieckie piaski, ciemność popiołów, w której świecą diamenty. „Bo zaiste nie pamięć, ale rzeki powinny grzebać nasze szczątki. Powinny je wypłukiwać i nieść do oceanów. To jedyny koniec wart pomyślenia”.

Esej „Środkowowschodnie rewizje” Jurija Andruchowycza przełożyła Lidia Stefanowska. Kolejne wydanie słynnego polsko-ukraińskiego dwugłosu, który wpłynął na sposób opowiadania o Europie Środkowo-Wschodniej. Czułość dla obrazów rozpadu, melancholijne opisy przywiązania do tymczasowości, historie zwykłych ludzi układane przez wielką historię, zaduma nad granicami wewnątrz granic i poza nimi. To wszystko składa się na przenikliwy intelektualny atlas naszej części świata, jednocześnie pociągającej i wykrzywiającej w grymasie swoją zmienną twarz. Książka ukazała się w Niemczech, w Chorwacji, we Francji, na Ukrainie i Węgrzech, w Rumunii i Hiszpanii. „Są to teksty w swoim gatunku znakomite. Odkąd razem z Oświeceniem przeminęły poematy, wykładaj�...

„…staje się co jakiś czas, żeby odpocząć, żeby się obejrzeć, żeby policzyć, ile już było, a ile jeszcze zostało. Taka jest ta książka: sprawdzam gdzie byłem, gdzie jestem, dokąd się wybieram. Oprócz tego oczywiście niezwykła ilość celnych spostrzeżeń, głębokich przemyśleń oraz barwnych opisów”. Z szacunkiem: Autor

Niezwykły zapis podróży na Wschód – podróży we wspomnienia do obrazów z dzieciństwa spędzanego u dziadków na Podlasiu i podróży tam, skąd wyszły oddziały Czyngis-chana, tam, gdzie historia jest jak geologia i tektonika: nieunikniona, nieprzewidywalna, miażdżąca, tam, gdzie lucyferycznym blaskiem świeci nowa potęga – do Rosji, Chin i Mongolii. To próba uchwycenia cienia Wschodu, który na nas pada. Opowieść o tęsknocie, pragnieniu i strachu. I o tym, jak umyka przestrzeń, a powraca pamięć. Po autobiograficznym, pięknym Grochowie dostajemy obszerny Wschód, w którym dzieciństwo: wieś nad Bugiem, potem robotnicze przedmieścia Warszawy, przeplata się z obrazami ze źródła systemu: z Mongolii, Syberii czy Chin. Justyna Sobolewska, polityka.pl Najnowsz...

Warszawa, lata dziewięćdziesiąte. W powietrzu unosi się smród martwego drobiu, przepełnionych śmietników i starych petów. Neon gaśnie i zapala się, jakby wyznaczał rytm chwiejnych kroków dziewczyn w podartych rajstopach. Dworcowe światła odbijają się na zmęczonych twarzach robotników, którzy jeszcze nie wierzą, że działalność gospodarcza ma zbawić świat. Drobne złodziejaszki nigdy się nie łudziły. Wracają do swoich małych mieszkań, by odpocząć na kanapie z imitacji skóry, zjeść wczorajsze kanapki i pogapić się na fototapetę z bujnym lasem. I tylko bury kot z wyprężonym ogonem zdaje się poza tym światem. Stasiuk z uwielbieniem szczegółów tworzy porywającą opowieść o drobnym przedsiębiorcy uwikłanym w gangsterską historię. Pisze o po...

Z ilustracjami Kamila Targosza O babce, która wierzyła w duchy, o starym psie, o pisarzu z Izdebek i o przyjacielu, z którym złaził Grochów i przejechał pół Polski — Stasiuk pisze o umieraniu i namacalności życia, o materialności wspomnień, o bliskości śmierci i jej wiecznej niedostępności. Bury kot zwija się w kłębek w cieple stygnącego ciała starej suki, babka, „cała w czerni, szczupła i spokojna”, przechodzi do świata, który zawsze był obok, Guścio choć niewiele już może powiedzieć, przekornie pluje pestkami. A przyjaciel, „odlatując przez komin”, przynosi zapach pociągu do Łupkowa, dzikich jabłoni na ulicy Makowskiej i chłodnej wiosny w portowym Piranie. Cztery opowiadania Andrzeja Stasiuka to boleśnie piękna opowieść o śmierci, o zw...

Gorący czerwiec 1941 roku. Jasne księżycowe noce, niskie bagienne łąki, cienisty sad i zimna żyła rzeki, która podzieliła świat na pół. Na jednym brzegu Niemcy, żelazny wąż czołgów, ciężarówek, maszyn. Na drugim Rosjanie. Pośrodku wiejski przewoźnik, który z jednego brzegu na drugi wozi nocą każdego, kto zapłaci. Żydowskie rodzeństwo, które w drodze do wyśnionej ziemi obiecanej, chowa się w stodole tuż obok kałuż świńskich wnętrzności. Chłopcy z partyzantki, wierzący jeszcze, że wojna jest przygodą, wykonują wyroki, których nie rozumieją. Ich dowódca czeka na rozkazy. Zanim nadejdą, każe liczyć czołgi i nad kolejnym butelkami bimbru, wśród roju much przekonuje, że już wkrótce będzie po kolana brodził we krwi wrogów. Wszyscy przycho...

„Podróżować znaczy żyć. A w każdym razie żyć podwójnie, potrójnie, wielokrotnie” – to zdanie mogłoby być mottem Fado. Po raz pierwszy wydane w 2006 roku, wkrótce po nagradzanym Jadąc do Babadag, obudziło pragnienie odkrywania zapomnianej Europy – dróg i bezdroży Słowacji, Węgier, Rumunii, Bałkanów. Czytane dzisiaj staje się kapitalną kroniką fascynacji rozpadem, tymczasowością, buzującą siłą. Tylko tutaj przygodni bohaterowie mogą się spotkać z klasykami literatury. Tylko tutaj to, co bezpowrotnie minęło, miesza się z tym, co nieuchronnie nadciąga, a osobiste wspomnienia z dzieciństwa – z intuicyjną diagnozą świata. Słowiańskie on the road przy dźwiękach portugalskiego fado – tym właśnie jest ta książka.