Przygody dobrego wojaka Szwejka

Klasyka literatury w nowej edycji to znakomity pretekst, by powrócić do dzieł wybitnych i ważnych – przypomnieć je sobie, przeżyć i zinterpretować na nowo lub odkryć, czytając po raz pierwszy. Seria obejmuje arcydzieła polskiej i światowej literatury pięknej – utwory, które mimo upływu lat wciąż zachwycają, intrygują, wzruszają i skłaniają do refleksji.

Gdy w wieku 32 lat, dość jak na swój wiek schorowany, mający fatalną opinię pijusa i obiboka „jednoroczny ochotnik” (absolutnie nie był zresztą ochotnikiem, tak po prostu nazywano przymusowych rekrutów mających szansę na stopień oficerski) Jaroslav Hašek (1883-1923) przybył do koszar w Czeskich Budziejowicach, nikt nie mógł się spodziewać, jak genialnie to zaowocuje. Prowadzący wcześniej nieustabilizowaną egzystencję wesołego pijaka, bohatera skandali, bon vivanta, początkującego pisarza, twórcy kabaretu, dziennikarza piszącego o zwierzętach (często je zmyślał!), jednego z założycieli Partii Umiarkowanego Postępu w Granicach Prawa, Hašek, w „cudowny” sposób odnalazł się w cesarsko-królewskiej armii i pokonał ją siłą ludowej, czeskiej rubas...

Przedstawiamy znaną publikację Jaroslava Haseka. To satyra traktująca o I wojnie światowej i o słynnym żołnierzu – Józefie Szwejku.

Hasek wymyślił Szwejka już w 1911 roku; wstępną koncepcję powieści opracował w czasie wojny. Szwejk od początku był enigmą, postacią zagadką. Nie wiemy, jak wyglądał, gdyż autor nigdzie nie opisał jego wyglądu zewnętrznego. Nie wiemy również nic o jego życiu wewnętrznym. Szwejk jest jedyną kompletnie nierealistyczną postacią w tej hiperrealistycznej opowieści. Dlatego np. może wysadzić w powietrze arsenał i jak gdyby nigdy nic spędzić trzy dni pod gruzami, pykając fajeczkę. Aleksander Kaczorowski Nim Szwejk poszedł na wojnę? to trzeci tom z serii niepublikowanych dotąd tekstów Jarosława Haska.

Oto co na okladce pisze o tej książce Aleksander Kaczorowski ?Kłaniam się, jestem pisarz Jaroslav Hašek z Pragi i prosiłbym o coś na obiad i gdybyście państwo mieli jakieś spodnie?? Na początku XX wieku pewien absolwent Akademii Handlowej w Pradze wybrał się na letnią wędrówkę po CK Monarchii. Po drodze machnął ręką na karierę w banku i postanowił zostać pisarzem. Żył wśród karpackich górali, chłopów i włóczęgów, i opisał ich w Pocztówkach?, wysłanych do praskich gazet. Tak narodził się największy humorysta XX wieku? a Mariusz Szczygieł pisze krótko: "Znowu nowy Hasek?! Oczywiście polecam."

Życiorys artystyczny największego czeskiego kpiarza to nie tylko jego koronne dzieło Przygody dobrego wojaka Szwejka. Napisał on także imponującą liczbę tysięcy humoresek, opowiadań i satyr. W `Opowieściach z piwiarni` degustujemy różne "kufle piwa" stawiane szwejkologom i haszkologom w postaci nasyconych ostrą satyrą polityczną opowieści i humoresek.I tak Piwo generalskie to opowiadania, których echo daje się słyszeć w Przygodach.... Możemy degustować też Piwo policyjne, jako że ówczesne policyjne raporty z napisem "Dotyczy: Jaroslav Hasek" do dziś zalegają archiwa komisariatów w Czechach, Słowacji, Austrii, na Węgrzech i w Rosji. Nie gorsze jest też Piwo wyborcze - gatunek, który doskonale smakował i Hasek czerpał z tej beczki ostrą satyrę polityczną...

Jaroslav Hašek (1883–1923) przeszedł do historii literatury jako twórca postaci dobrego wojaka Szwejka. Ale był także satyrykiem, występował w kabarecie, współtworzył grupę artystyczną Anarchistyczni Burzyciele, a nawet handlował psami. W czasie I Wojny Światowej został wcielony do wojska (to właśnie wyniesione z tego okresu doświadczenia zaowocowały jego najsłynniejszą powieścią), później służył w Armii Czerwonej, wreszcie był także założycielem Partii Umiarkowanego Postępu w Granicach Prawa. Współpracował z pismem o tematyce zoologicznej, wymyślając niejednokrotnie nieistniejące zwierzęta. Lubił kobiety, wino (może raczej piwo – był w końcu Czechem) i śpiew. Oprócz Przygód dobrego wojaka Szwejka podczas wojny światowej opublikował kilk...

Kultowa, ponadczasowa powieść Haška o niezbyt mądrym, pucołowatym Szwejku, który trafia na front wojny światowej. Mistrzowskie pióro, cyniczny humor i ponadczasowe przesłanie sprawiają, że dobry wojak nadal zjednuje sobie całe rzesze czytelników i zasłużenie zajmuje ważne miejsce w kanonie literatury światowej. „– Co sądzicie, Szwejku, jak też długo trwać będzie ta wojna? – Piętnaście lat – odpowiedział Szwejk. – To całkiem jasne, ponieważ już raz była wojna trzydziestoletnia, ateraz jesteśmy o połowę mądrzejsi niż dawniej, więc trzydzieści podzielić przez dwa równa się piętnaście.” „– Nie wszyscy mogą być mądrzy, panie oberlejtant – rzekł Szwejk tonem głębokiego przekonania. – Głupi muszą stanowić wyjątek, bo gdyby wsz...

Dobrze się stało, że zebrano wreszcie jego teksty o Galicji sprzed stu lat, bo możemy się w nich przeglądać do woli. Polacy u Haska są śmieszni jak dobry wojak Szwejk. Tylko, że oni żyją ułudą i imponderabiliami, a on jest od nich mądrzejszy, bo bardziej racjonalny. Wieńcząca książkę opowieść Haska o Piłsudskim w Paryżu - w postaci jego rzekomego pamiętnika - to najlepszy portret marszałka, jaki znam. Nikogo u nas nie byłoby stać na taki tekst ani dziś, ani 90 lat temu. Marcin Szczygieł