Sierota, bestia, szpieg

"Sierota, bestia, szpieg" Matta Killeena to książka niezwykła, która wciągnęła mnie od pierwszych stron, a im dalej zagłębiałam się w lekturę, tym było jeszcze lepiej. Historia toczy się w roku 1939, a więc w czasach II wojny światowej. Poznajemy 15-letnią Sarę, Żydówkę, utalentowaną gimnastyczkę, której próba ucieczki z Berlina spełza na niczym i dziewczynka zostaje zupełnie sama. Sarze dopisuje jednak szczęście, ponieważ na swojej drodze spotyka brytyjskiego szpiega, który obiecuje, że wywiezie ją z Niemiec. Ma tylko jeden warunek - dziewczyna musi pomoc mu w niebezpiecznej misji, wstępując do elitarnej szkoły dla córek nazistów. Odbywając swoją misję oczywiście udaje tam kogoś innego - staje się Ursulą Haller. Autor w swojej książce dość brutalnie i bez ogródek przestawia realia wojny, jednak robi to w sposób przystępny i w świetnym stylu, pisząc lekko i mega ciekawie. Lekturę wspaniale się dzięki temu przyswaja i czyta z ogromnym zainteresowaniem. I choć Killen porusza tu bardzo poważne tematy, to w książce nie ma ani grama ciężkości. Bohaterów wykreował w świetny sposób, a na szczególną uwagę zasługuje inteligentna, bystra i dojrzała, jak na swój wiek, Sara. W powieści znajdziemy też mnóstwo akcji - naprawdę wiele się tu dzieje i nie ma chwili na oddech. "Sierota, bestia, szpieg" to znakomita książka, która zdecydowanie Wam polecam. A już niedługo pojawi się recenzja części drugiej. Ciekawe, czy będzie równie pozytywna...

„Nie wolno kłamać, kiedy można powiedzieć prawdę. Kłamstwa muszą być spójne, zawczasu i starannie przygotowane, bo inaczej będą krępowały jak więzi i w końcu cię uduszą.”, czyli czy drobna, zdeterminowana nastolatka mogła wpłynąć na przebieg wojny?

Sierota, bestia, szpieg to powieść młodzieżowa, ale z dodatkiem wojennym. Jest to debiut autora. Akcja utworu rozgrywa się podczas II wojny światowej. Opowiada historię niemieckiej Żydówki Sary, która zostaje zwerbowana przez agenta i staje się szpiegiem.

Jednak zacznijmy od początku. Mamy lato roku 1939. Dla Żydów dobry moment na opuszczenie Berlina już dawno minął. Po tragicznej w skutkach próbie ucieczki piętnastoletnia Sara zostaje sama jak palec. Gdy już się wydaje, że szczęście ją opuściło, los stawia na jej drodze brytyjskiego szpiega, a ten składa dziewczynie propozycję nie do odrzucenia. Teraz Sara musi przywdziać maskę kogoś, kim szczerze pogardza. Jedyną szansą, by przeżyć, jest stać się bestią jak inni.

Sara to sprytna i impulsywna gimnastyczka. Jak na swój wiek jest niezwykle mądra i przebiegła. Zdaje sobie sprawę, że aby przetrwać musi stać się kimś innym. Z pozoru wydaje się delikatną i posłuszna, ale szybko poznajemy ją z innej, tej mroczniejszej strony. Oszukuje, jest zdolna do wszystkiego, przez co staje się bezwzględną bestią.

Wątek historyczny jest bardzo dobrze przedstawiony. Killeen ukazał realia hitlerowskich Niemiec. Wspomniana także Polskę i podkreśla, że to właśnie od Polski się zaczęło. Krytykuje Wielką Brytanię i Francję za wojenną postawą. Oprócz faktów historycznych mamy do czynienia tutaj także z życiem codziennym ludzi, a w szczególności dzieci. Matt Killeen zadedykował swoją książkę „wszystkim dzieciom bitym, zastraszanym i wykorzystywanym”. Wielokrotnie w tej historii podkreśla krzywdy wyrządzane dzieciom. Chce zwrócić uwagę na przemoc wobec dzieci.

Killeen mistrzowsko oddał horror II wojny światowej i sytuacji, która panowała w Niemczech. Książka, która z zamysłu przeznaczona jest młodzieży, spodoba się także dorosłym. Może to być dobra lekcja historii. Fabuła wciąga i intryguje. Bohaterowie przedstawieni są w interesujący sposób. Jedna z lepszych książek, które ostatnio czytałam. Trzyma w napięciu do ostatniej strony, nie pozwalając oderwać się choćby na sekundę. Dużo dialogów, ciekawe opisy – to sprawia, że książkę czyta się szybko i czytelnik się nie nudzi. I co najważniejsze? Sara i Kapitan powrócą.

"Bękarty wojny" dla nastolatków.

Miks powieści młodzieżowej z wojenną. Trudny temat realiów panujących w hitlerowskich Niemczech ukazany z perspektywy żydowskiej społeczności, do tego pokazany oczami nastolatki - to może robić wrażenie. I to tym bardziej, że wszystko wyszło naprawdę dobrze.

Akcja powieści rozgrywa się latem 1939 roku. Miejsce akcji - III Rzesza. Dla Żydów zamieszkujących hitlerowskie Niemcy "dobry czas" minął już dawno i bezpowrotnie. Zredukowani do roli obywateli drugiej kategorii albo szykują się do wyjazdu na ostatnią chwilę, albo ulegają syndromowi zaprzeczenia próbując żyć tak jak wcześniej, lub też biernie wszystkiemu wokół ulegają, żyjąc w coraz większej apatii, czekając na nieuchronny i podświadomie wyczuwany koniec. Realia historyczne tamtego okresu ukazano bardzo dobrze, niezwykle sugestywnie. Jak na książkę przeznaczoną dla młodzieży - bomba.

Główna bohaterka Sara (vel Ursula) to piętnastoletnia Żydówka. Poznaje na swojej drodze brytyjskiego szpiega, który w zamian za pomoc w realizacji pewnej misji obiecuje jej potajemne wywiezienie za granicę. Uda się?

Warstwa fabularna, jeśli skupić się na samej akcji, nie jest może powalająca, ale nie można też wymagać zbyt wiele - to w końcu książka przeznaczona dla młodzieży; fajerwerków fabularnych nie ma w związku z tym co oczekiwać (przy całym szacunku dla książek przeznaczonych dla odbiorców w młodym wieku). Innymi słowy książka ta jest po prostu skrojona pod względem akcji pod potencjalnego odbiorcę, który wymagać oczywiście pewnego poziomu ma prawo, jednak sam poziom - z uwagi na rzeczonego odbiorcę - nie jest czymś, co ociera się o jakiś geniusz... Lepiej tego ująć chyba nie umiem.

Podsumowując - książka dobra, z akcją na poziomie przyzwoitym, świetnie ukazująca realia okresu, którego dotyczy. Bardzo dobrze sprawdził się zamysł autora (o ile taki był zamysł) dotyczący napisania książki po trosze sensacyjnej, po trosze historycznej, z trudną moralnie narracją w tle, skierowanej do młodego odbiorcy. Lektury szkolne i mądre książki o mocnym ciężarze gatunkowym dotyczącym m.in. Holocaustu i losu Żydów w czasie II Wojny Światowej zapełniają zarówno biblioteki jak i księgarnie, niewiele jest jednak książek dotyczących tego tematu o nieco mniejszym ciężarze gatunkowym. Jeśli taki był zamysł autora i jego pomysł na tę książkę - sprawdził się.

https://cosnapolce.blogspot.com/2019/03/sierota-bestia-szpieg-matt-killeen.html

Jest lato roku 1939. Sara ma tylko piętnaście lat, ale już wie, że życie potrafi czasem naprawdę mocno dokopać. Doświadczyła prześladowań tylko z tego względu, że jest Żydówką, głodowała, była zmuszona opuścić rodzinny kraj i uciec do Austrii, a kiedy miała nadzieję, że wraz z matką uda jej się ukryć w Szwajcarii, nadzieja ta została brutalnie odebrana, tak jak brutalnie pozbawiono życia jej matkę. Teraz Sara nie ma już nikogo na świecie.

Przewrotny los splata jej życie z agentem brytyjskiego wywiadu, kapitanem Jeremym Floydem, który dostrzega w Sarze ogromny potencjał. Dziewczyna trafia do prywatnej szkoły dla córek nazistów, gdzie ma się zaprzyjaźnić z córką pewnego naukowca i dotrzeć do informacji, które mogą zmienić bieg historii. Żeby jednak to zrobić, będzie musiała stać się jedną z nich – bestią.

Lubię takie książki, które wciągają mnie od samego początku. Nie muszę czekać na to, aż wgryzę się w fabułę ani brnąć przez dłużący się wstęp, bo świat powieści porywa mnie od razu. „Sierota, bestia, szpieg” jest jedną z takich właśnie książek. Sarę poznajemy w krytycznym momencie jej życia. Dosłownie chwilę temu była świadkiem śmierci matki – jedynej osoby, jaką miała na świecie w tak niepewnych czasach. Choć strata ta jest dotkliwa, dziewczyna nie może ugiąć się pod jej ciężarem. Jeśli chce przeżyć, musi uciekać, nie oglądając się za siebie. To bardzo mocny początek powieści. Alfred Hitchcock mówił o filmach, że powinny zaczynać się trzęsieniem ziemi, a potem napięcie ma nieprzerwanie rosnąć. „Sierota, bestia, szpieg” to nie film, ale mam wrażenie, że jej autorowi przyświecała właśnie ta myśl.

Abym uznała jakąś książkę za dobrą, musi pojawić się w niej przede wszystkim dobrze skonstruowany główny bohater. Sara jest taką bohaterką. To bystra, spostrzegawcza i bardzo odważna dziewczyna. Jest zdeterminowana, by zrealizować cel swojej misji, a jej spryt jest jedną z jej mocnych stron. Jej zdolność do adaptowania się do nowej sytuacji jest niezwykła. Lata prześladowań oraz nauki jej matki, która przekazała jej wszystko, co jako aktorka sama umiała, dobrze przygotowały ją do roli, jaką powierzył jej kapitan Floyd. Kreacja jej postaci zrobiła na mnie ogromne wrażenie, autorowi należą się za to wszelkie pochwały.

Podczas lektury książki napięcie odczuwałam niemal nieustannie. Sara trafia do gniazda żmij, a jeden jej błąd może sprawić, że cała sieć misternie utkanych na potrzeby misji kłamstw zostanie zerwana, a ona sama znajdzie się w śmiertelnym niebezpieczeństwie. Czytając, nieustannie bałam się o jej los, drżałam o to, czy uda jej się zachować zimną krew w obliczu zagrożenia i czy uda jej się uniknąć zdemaskowania. Lektura tej książki była jak obserwowanie balansowania na linie, a atmosferę tego napięcia autor niejednokrotnie podkręca, czyniąc tę powieść jest bardziej emocjonującą, ale przy tym również bardziej ciekawą i wciągającą. Nie pamiętam, kiedy ostatnio czytałam jakąś książkę z tak zapartym tchem.

Kolejną rzeczą, za którą mogę pochwalić autora, jest tło historyczne książki. Matt Killeen bardzo dobrze, moim zdaniem, oddał atmosferę schyłku lat 30 w Niemczech, szczególnie uwzględniając prześladowania, jakie dotknęły społeczność żydowską. Bardzo dobrze pokazał także propagandę nazistowską, która czyniła Żydów odpowiedzialnymi za wszelkie zło i krzywdy, jakich wedle niej doświadczali z ich rąk Niemcy. Pokazuje grozę Nocy Kryształowej i kłamstwo prowokacji gliwickiej. Za sprawą Sary autor pokazuje także, jak wyglądało życie nastolatków podczas II wojny światowej, którzy mimo młodego wieku czuli potrzebę, by stanąć do walki.

„Sierota, bestia, szpieg” to powieść młodzieżowa, ale bez wątpienia może także spodobać się dorosłemu czytelnikowi. Choć od dawna nie zaliczam się do młodzieży, Matt Killeen porwał mnie w wir swojej opowieści z wprawą równą Markusowi Zusakowi w „Złodziejce książek” czy Anthony'em Doerrowi w „Świetle, którego nie widać”. To jedna z lepszych powieści, jakie czytałam w ostatnim czasie. Jeśli lubicie powieści historyczne, które trzymają w napięciu, jest to coś dla Was. Gorąco polecam!