Wyraz i zdanie w językach słowiańskich. Monografia II

Praca stanowi jedną z pierwszych prób systematycznego zastosowania modelu wypracowanego przez językoznawstwo kognitywne do badań translatologicznych. Po krótkim przeglądzie istniejących teorii przekładu – zarówno językoznawczych, jak i teoretycznoliterackich – autorka omawia podstawowe założenia językoznawstwa kognitywnego, wykorzystując je następnie do analizy wybranych tekstów literackich (współczesna proza i poezja polsko- oraz anglojęzyczna), przeprowadzonej z perspektywy nie tylko językoznawcy, ale także teoretyka i krytyka przekładu. Pracę zamyka rozdział poświęcony wynikom analiz oraz płynącej z nich teoretycznej refleksji.

Zebrane w tomie teksty wpisują się w dociekania nad językiem jako kluczem do poznania i kultury, którym od półwiecza patronują autor Dociekań filozoficznych, Ludwig Wittgenstein, i Anna Wierzbicka, autorka Dociekań semantycznych, przynależąc bezpośrednio do językoznawstwa kognitywnego lub czerpiąc obficie z jego dorobku i narzędzi badawczych. Są one świadectwem zarówno kontynuacji, jak i zmian zachodzących w obrębie językoznawstwa kognitywnego, w którym coraz większą wagę przykłada się do badania czynników kontekstualnych decydujących o rozumieniu, np. metafory, a także do analizy samych procesów konstruowaniu sensu on-line, wyłaniających się dynamicznie w określonym kontekście, niejednokrotnie w wyniku integracji pojęciowej czy rekonceptualizacji. Sp...

Publikacja dobrze wpisuje się w serię „Przekład – Język – Kultura”, której wcześniejsze części (I – III) zyskały sobie uznanie wśród polskich badaczy teorii i pragmatyki przekładu. Większość tekstów dotyczy przekładu w relacji język polski – język rosyjski i opiera się na teoretycznych koncepcjach rosyjskich teoretyków i badaczy przekładu. Takie rozłożenie akcentów należy powitać z radością, ponieważ jest to obszar stosunkowo mało znany polskiemu czytelnikowi, przyzwyczajonemu do rozważania koncepcji powstałych na gruncie anglosaskim oraz śledzenia analiz poświęconych przekładom z języka angielskiego i na język angielski. Cieszy też kompetentne uwzględnianie w analizach szerokiego kontekstu historycznego, politycznego i socjologicznego....

„Rozprawa oparta jest na przejrzystej, dobrze przemyślanej od strony metodologicznej, wnikliwej analizie przykładów zaczerpniętych z hiszpańskiego i polskiego korpusu danych tekstowych. Autorka odwołuje się do pojęć kluczowych dla opisu semantyki nazw uczuć opartej na metodologii kognitywnej, takich jak rozszerzone ujęcie znaczenia, rozumiane jako struktura otwarta wzbogacona o wiedzę encyklopedyczną o denotowanych obiektach; model kategoryzacji naturalnej, opisywany w terminach prototypu, alternatywny do kategoryzacji logicznej; zjawisko polisemii i sieciowy model znaczenia, i wreszcie – metafora (i metonimia) traktowana jako zjawisko, które odgrywa niezwykle istotną rolę w kształtowaniu pojęć”. – dr hab. Anna Krzyżanowska, UMCS

Szkice zebrane w tomie stanowią zapis kilkuletnich wysiłków poznawczych podejmowanych przez autora – często we współpracy z podobnie myślącymi Koleżankami i Kolegami – szukania własnej drogi na polu badawczym obejmującym szeroko rozumiane relacje języka i kultury. Drogę myślową autora wyznaczają takie pojęcia, jak obraz i wizja świata, stereotypy językowe, definicja kognitywna jako narzędzie ich opisu, profilowanie pojęć, punkt widzenia i subiektywna interpretacja rzeczywistości, homo loquens, czyli podmiot dokonujący konceptualizacji i profilowania.

Tom obejmuje czternaście artykułów, które prezentują określony sposób uprawiania przekładoznawstwa, oparty na zróżnicowaniu metodologicznym i materiałowym. Całość została podzielona na dwie części. W pierwszej znajdują się studia poświęcone poszczególnym aspektom kulturowym, głównie zanurzeniu w danej kulturze nazw własnych i neologizmów, a więc faktów językowych trudnych do przełożenia, zwłaszcza ze względu na związane z nimi asocjacje. Część druga zawiera artykuły także dotyczące inności kulturowej, tym razem ilustrowanej m. in. różnicami w mentalności między porównywanymi tekstami, innymi uwarunkowaniami pragmatycznymi, np. ich odległością w czasie itp.

Niniejszy tom jest szóstą pozycją aksjologiczną przygotowaną przez zespół lubelskich etnolingwistów we współpracy z badaczami z kilku ośrodków polskich i zagranicznych. Zawiera on drugą część referatów z międzynarodowej konferencji naukowej EUROJOS VI pt. „Koncepty DOM, EUROPA, WOLNOŚĆ, PRACA, HONOR / GODNOŚĆ w aksjosferze Słowian i ich sąsiadów”.

Prezentowany tom zawiera artykuły, których lektura uzmysławia, jak złożone i wieloaspektowe mogą być badania poświęcone językowo-kulturowemu obrazowi świata Słowian i ich sąsiadów. Czytelnik dzięki porównaniu zastosowanych przez Autorów różnych metod analizy, typów danych materiałowych, perspektyw oglądu analogicznych zjawisk oraz wniosków z badań może wyrobić sobie zdanie na temat użyteczności poszczególnych narzędzi badawczych, ograniczeń i możliwości płynących z przyjęcia różnych stanowisk, a także dowiedzieć się wiele na temat wartości wpisanych w uwzględnione w tomie języki i powiązanych z analizowanymi pojęciami.

Anuario latinoamericano - Ciencias Políticas y Relaciones Internacionales jest recenzowanym periodykiem naukowym wydawanym przez Wydział Politologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Jest to pierwsze czasopismo naukowe o profilu politologicznym z zakresu latynoamerykanistyki wydawane w Polsce. Periodyk jest publikowany dwa razy w roku, w czerwcu oraz grudniu, w wersji online oraz drukowanej, w języku hiszpańskim, angielskim, portugalskim oraz polskim.

Przedstawiony tom jest kolejną pozycją aksjologiczną przygotowaną przez międzynarodowy zespół etnolingwistów.