Z tradycji mniszej. Tom 5. Chrześcijańska medytacja

Przy ścieżce w lesie w obrębie murów kamedulskiego klasztoru na Bielanach w Kra­ko­­wie wisi stara tabliczka z napisem: „Tu w ci­­szy najlepiej spotkasz Boga”. Cisza two­rzy zewnętrzne warunki, ale domaga się od czło­wieka wewnętrznej odpowiedzi, jaką jest milczenie. W żywej relacji człowieka do Boga jest to sprawa o największej donio­słości. Ojciec Anselm Grün OSB powie: „W każdym z nas jest miejsce, w którym trwa zupełna cisza, miejsce wolne od hałaśli­wych myśli, trosk i życzeń. Jest to miejsce, w którym całkowicie jesteśmy u siebie. Miej­sce to jest czymś najbardziej wartościo­wym w człowieku, jest punktem, w któ­rym może nastąpić prawdziwe spotkanie z Bo­giem”. Milczenie jako odpowiedź na ciszę i obe­cny w niej głos Boga jest s...

Nie ma dla nas w życiu nic ważniejszego od przygotowania się na to spotkanie z Bogiem, aby Mu w pełni odpowiedzieć, aby w tej odpowiedzi urodzić się do pełnego życia. Milczenie, słuchanie i posłuszeństwo są niezbędnymi warunkami tego naszego przygotowania się. Dlatego też w życiu monastycznym są one wartościami podstawowymi i niezbywalnymi. Ale tak samo ważne są w życiu duchowym każdego człowieka, nie tylko chrześcijanina. Bez milczenia i wsłuchania się w prawdę nie możemy stać się tymi, kim w istocie jesteśmy.

Dlaczego „modlitwa jako spotkanie”? Nie chcemy tutaj uzasadniać racji, dla których autor proponuje takie podejście do modlitwy. On sam doskonale to wyjaśnia w swoim wstępie. Dlaczego jednak taka pozycja w naszej serii? Wydaje się, że w naszej polskiej katolickiej tradycji modlitwa jest kojarzona z „rozmową z Bo­giem”. Przy czym praktycznie rzecz biorąc nacisk stawiany jest na „mówienie do Boga”. Stąd częste zatroskanie ludzi o modlitwy, jakie mają „odmawiać”. Mówi się o „odma­wia­niu pa­cie­rza” i to często jest utożsamiane z samą mo­dli­twą. Jest to wielkie uproszczenie. Modlitwa zawiera w sobie całe bogactwo więzi czło­wieka z Bo­giem. Oczywiście żadna koncepcja nie od­da w pełni tego bogactwa. Wydaje się jednak, że koncepcja „m...

Dzięki przyjaźni i zaufaniu, którymi już od dawna obdarza nas tak nam droga kartuzja, wielka i czysta, trafiły do nas te dwa teksty, które mamy w rękach. Pierwszy, Wprowadzenie do życia wewnętrznego, to reedycja. Ukazał się on w 1945 r. Nakład został już dawno wyczerpany. Wydaje mi się niemożliwe, by mówić jeszcze prostszym językiem o najwznioślejszych sprawach życia chrześcijańskiego. Jest na tych stronicach jakby ewangeliczna przejrzystość. Drugi tekst nie był jeszcze publikowany i nie ma tytułu – są to nauki z kapitularza. Tych 10 krótkich „kazań” wygłoszono pomiędzy 1940 a 1943 rokiem, w strasznych latach wojny. Przedstawiamy je w porządku chronologicznym. Są one niczym rajskie źródła bijące na pustyni tego świata. Ten, który je wygłosił,...

André Louf zwraca się do przełożonych. Jednakże jego myśli są pożyteczne dla wszyst­kich, którzy chcą kroczyć drogą życia duchowego. Każdy, kto decyduje się wejść na drogę życia religijnego, spotka się z niebezpieczeństwami, jakie ukazuje o. Louf: błędna ocena samego siebie, przytłumienie własnych cie­mnych stron i zafascynowanie ideałem, który obiecuje doświadczenie Boga lub otrzymanie nagrody z jego rąk, a ostatecznie deformuje spoj­rzenie na rzeczywistego Boga. Niejeden z entuzjazmem podejmuje ten ideał i próbuje do niego dążyć wytężając wszystkie siły, aby go osiągnąć. Ale nie dostrzega przy tym wcale, jak w swym życiu rozmija się z samym sobą, jak zaprzecza prawdzie o sobie, której Bóg od niego wymaga. Zgodnie z prawem życia ducho­weg...

Posoborowa reforma liturgii, a w niej wprowadzenie dłuższych fragmentów Psalmów jako śpiewów międzylekcyjnych, bardzo ubogaciła liturgię słowa i dało wiernym okazję do poznania obok znacznie szerszego wyboru tekstów biblijnych także wielu Psalmów. Wszyscy wierni, a zwłaszcza młodzi członkowie scholi wykonujący Psalmy, mają okazję do zapoznania się z tymi pięknymi tekstami. Młody człowiek bardziej może zwraca uwagę na melodię i przeżycie związane z publicznym wykonaniem, ale teksty mogą utkwić w pamięci i przypomnieć się wtedy, gdy będą potrzebne. Przedstawiona refleksja pokazuje miejsce Psałterza w Biblii, Tradycji Kościoła, liturgii i życiu duchowym. Po hebrajsku, w swoim oryginalnym języku, Psałterz nosi tytuł: Sefer tehillim, co oznacza: Księ...

Kiedy chcemy poważnie mówić o modlitwie, nie można pominąć mistrzów życia duchowego. W naszej tradycji jednak najczęściej myśli się wówczas o pisarzach ostatnich wieków, jak św. Jan od Krzyża, św. Teresa, św. Ignacy Loyola, ewentualnie mistykach średniowiecznych, takich jak św. Bernard, św. Bonawentura, Jan Tauler, Mistrz Eckhart, Jan Ruysbroeck, Henryk Suzo... Świadczy to jednak o tym, jak daleko odeszliśmy od tradycji Ojców Kościoła. Musimy pamiętać, że to oni pierwsi kładli podwaliny pod rozważania na temat modlitwy. Pojęcie modlitwy jako rozmowy z Bogiem zawdzięczamy np. św. Klemensowi Aleksandryjskiemu (II/III w.), o czym może niewielu z nas wie. U Ojców sięgamy do czystego źródła, z którego można czerpać zdrową naukę. W późniejszych wi...

Ojciec Chapman zdobył sobie wielkie uznanie prowadzonymi przez siebie rekolekcjami. Bez nich niewiele tylko listów, zebranych w tej książce, zostałoby zapewne napisane, gdyż ich autorzy i adresaci poznawali o. Johna najczęściej właśnie z tej okazji. Powodzenia swego w tej dziedzinie nie zawdzięczał bynajmniej sztuce wymowy czy urokowi wygłaszanych konferencji. Najważniejszą rolę odegrało tu, jak się zdaje, jego głębokie zrozumienie, że każdy człowiek wymaga szczególnej uwagi i indywidualnego traktowania, że to, co pożyteczne dla jednego (a może nawet dla tego samego w jakimś wcześniejszym okresie), dla kogoś innego może okazać się nie tylko niepotrzebne, lecz wręcz zdecydowanie szkodliwe. W jaki sposób jednak podejmować decyzję w takich sprawach? Odpowi...

„Bóg jest moim ja. Nie znam siebie inaczej, jak tylko w Nim”. – św. Katarzyna z Genui Czym jest medytacja chrześcijańska i dlaczego warto ją praktykować? To przede wszystkim nauka odrywania uwagi od siebie, od setek rozpraszających nas myśli, i kierowania jej na Boga. To także nauka zatrzymywania się, bycia tu i teraz. To wreszcie nauka wchodzenia w ciszę, w której można usłyszeć głos Ducha. Książka Johna Maina, jednego z najważniejszych współczesnych popularyzatorów tej starożytnej formy modlitwy, jest niezastąpioną pomocą zarówno dla tych, którzy pragną wejść na ścieżkę medytacji, jak i tych, którzy już nią kroczą. Aby zacząć medytować, nie potrzeba niczego więcej jak tylko silnego pragnienia, by zacząć. Rozpocząć odkrywanie naszych ko...

„Nieznajomość Pisma Świętego jest nieznajomością Chrystusa” – przypomina słowa św. Hieronima Konstytucja o Objawieniu Bożym Drugiego Soboru Watykańskiego (zob. KO 25). Czytanie Biblii obok liturgii stało się fundamentem odnowy posoborowej. Jest to właściwie powrót do najstarszej tradycji i praktyki duchowej. Na stałym kontakcie z Pismem Świętym opierała się duchowość Izraela – narodu wybranego Starego Testamentu. W takim klimacie wyrósł sam Pan Jezus. Nie był wykształconym rabinem, a doskonale znał Słowo Boże. W Ewangeliach spotykamy się z podziwem dla Jego znajomości tekstów Pisma Świętego, czyli Starego Testamentu, jak go dzisiaj określamy (zob. Mt 13,54; Łk 2,47; J 7,15). Podziw ten przede wszystkim odnosił się do niespodziewanej głębi w r...

Kiedy w diecezji Limburg wygłaszałem dla księży odczyt o chrześcijańskiej kulturze i sztuce zdrowego życia, w dyskusji, któ­­­ra potem nastąpiła, biskup Kamphaus stwier­dził, że punkt wyjścia dla mojego wy­­­stąpienia stanowiła benedyktyńska ducho­­wość stworzenia. Uznał ją za słuszną, jed­nocześnie zwrócił jednak uwagę na to, że należy ją uzupełnić o duchowość Krzyża, traktującą serio cierpienie i klęskę. Ponie­waż w centrum mojej pracy teologicznej postawiłem Krzyż i odkupienie, nie zauwa­żyłem wcześniej, jak bardzo biskup miał rację, określając duchowość benedyktyń­ską jako duchowość stworzenia. Od cza­­­­­su książek Matthew Foxa przyjęło się roz­różnianie między duchowością odkupie­nia a duchowością...

„Bóg jest moim ja. Nie znam siebie inaczej, jak tylko w Nim”. – św. Katarzyna z Genui Czym jest medytacja chrześcijańska i dlaczego warto ją praktykować? To przede wszystkim nauka odrywania uwagi od siebie, od setek rozpraszających nas myśli, i kierowania jej na Boga. To także nauka zatrzymywania się, bycia tu i teraz. To wreszcie nauka wchodzenia w ciszę, w której można usłyszeć głos Ducha. Książka Johna Maina, jednego z najważniejszych współczesnych popularyzatorów tej starożytnej formy modlitwy, jest niezastąpioną pomocą zarówno dla tych, którzy pragną wejść na ścieżkę medytacji, jak i tych, którzy już nią kroczą. Aby zacząć medytować, nie potrzeba niczego więcej jak tylko silnego pragnienia, by zacząć. Rozpocząć odkrywanie naszych ko...

John Main był jednym z największych mistrzów duchowych i współczesnych myślicieli chrześcijańskich, których nauczanie rozszerza się po całym świecie do dnia dzisiejszego. Ta książka korzysta z jego najlepszych dzieł, w celu zaprezentowania sedna jego nauczania, w sposób, który otworzy przed czytelnikiem nowe możliwości. Istotą jego misji jest uświadomienie współczesnemu człowiekowi obecności ducha w nim samym. Kiedyś powiedział: "Wraz z osłabieniem religijności naszego społeczeństwa wzrasta jego zapotrzebowanie na to, co prawdziwie duchowe". Wielkim osiągnięciem jego twórczości jest wyjście naprzeciw tej potrzebie. "Radość trwania" jest książką do wielokrotnego czytania, taką, którą warto mieć pod ręką, nie czyniąc z niej sposobu na ucieczkę...