Józef Mackiewicz (19021985)

Książka, choć jest to studium naukowe, adresowana jest do wszystkich zainteresowanych problematyką, przede wszystkim zaś do młodego pokolenia Polaków, urodzonych i żyjących w okresie kolejnej, zapewne najważniejszej transformacji, w ojczyźnie z trudem odzyskującej swoją tożsamość po okresie nazistowskiej, a następnie dziesięcioleciach komunistycznej okupacji.

Po powrocie z Katynia, pytano mnie wiele razy o wrażenia. Naturalnie wrażenie jest takie, o którym zwykło się mówić, że mrozi krew w żyłach. Stosy trupów nagich budzą najczęściej odrazę. Stosy trupów w ubraniu, raczej grozę. Może dlatego, że nici tych ubrań wiążą je jeszcze z życiem, którego je pozbawiono, a przez to stwarzają kontrast. W Katyniu znaleziono wyłącznie prawie wojskowych i to oficerów. Wymowność tego munduru robi wrażenie, zwłaszcza na Polaku. Odznaki, guziki, pasy, orły, ordery. Nie są to trupy anonimowe. Tu leży armia. Można by zaryzykować określenie kwiat armii, oficerowie bojowi, niektórzy z trzech uprzednio przewalczonych wojen. To jednak, co najbardziej nęka wyobraźnię, to indywidualność morderstwa, zwielokrotniona w tej potw...

Rzecz o człowieku niezwykłym. Sergiusz Piasecki, pisarz, znany jest ze wspaniałej twórczości literackiej, przede wszystkim jako utalentowany autor kilkunastu poczytnych powieści sensacyjnych i przygodowych, w dużej części opartych na własnym życiu, jakże barwnym, pełnym zaskakujących zwrotów akcji i przygód, lecz także ekstremalnych niekiedy niebezpieczeństw. Jego życie, prócz jakże cennej twórczości literackiej, wypełniła walka o Polskę. Piasecki od 1945 r., przez długie powojenne lata podlegał restrykcjom cenzorskim. Jego twórczość była w komunistycznym kraju nad Wisłą zakazana, a konsekwentna postawa ideowego antykomunisty, emigranta, nie akceptującego powojennej polskiej rzeczywistości politycznej, stawiała go na marginesie marksistowsko-polskiej ku...

Wczoraj skończyłem czytać Drogę donikąd. Brawo. Doskonałe! Insza rzecz, że książka nie należy do rodzaju krzepiących. Gdyby akcja toczyła się, powiedzmy, w Poznańskiem, a nie na ziemi, która była moją (przybraną) ojczyzną, tobym prawdopodobnie oddawał się tylko chudożiestwiennym wpieczatlenijam najwyższej klasy. Ponieważ jednak chodziło o ojczyznę, więc czytając - stradał... [...] Natomiast czytając nie raz pomyślałem jak bym ja sam się zachował na miejscu tego lub owego. I wiesz, że z przerażeniem przyszło mi do głowy, źe - kto wie - może pod wpływem strachu (a może nie tego pospolitego strachu a pod wpływem ciśnienia atmosferyczno-sowieckiego) i ja bym pokriwił duszoj... I to było dla mnie najstraszliwszą rewelacją tej książki!Michał K...

Józef Mackiewicz to jeden z najbardziej intrygujących świadków historii XX wieku. Monografia Adama Fitasa nie pozostawia co do tego najmniejszych wątpliwości. Lubelski badacz przekonująco burzy stereotypy, których gęstą sieć zarzucono zarówno na biografię autora Kontry, jak i jego dzieła. Ukazuje go jako człowieka odważnego i niezależnego od wpływów dwudziestowiecznych utopii, a także jako prozaika na wskroś nowoczesnego, obdarzonego ogromną wrażliwością na regionalną odmienność kulturową i strzegącego tej odmienności. Za sprawą opracowania Fitasa czytelnik, nawet ten nieco zaznajomiony z historią XX stulecia, odkrywa mało znane, a oświetlone przez Mackiewicza fakty z historii XX wieku - takie jak epopeja kozacka w czasie li wojny, eksterminacja Żydów w...

"Dokumentując dotychczasową refleksję nad twórczością Józefa Mackiewicza, antologia niniejsza gromadzi teksty krytyków, literaturoznawców i pisarzy. Jak każdy wybór, również i ten nie prezentuje (już choćby tylko ze względów objętościowych) pełnego spektrum opinii. [...] Zamierzeniem moim było raczej przedstawienie czytelnikom głosów charakterystycznych i reprezentatywnych dla poszczególnych etapów recepcji, przy czym kierowałem się nadzieją, że stanowiąc – zebrane razem – swego rodzaju przewodnik po pisarstwie autora Nie trzeba głośno mówić, będą też zachętą do bezpośredniego zapoznania się z nim przez tych czytelników antologii, dla których pozostawało ono dotąd nieznane" – z posłowia prof. Marka Zybury.

Co łączy współczesnych Polaków, Litwinów, Białorusinów oraz innych mieszkańców byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego, zwłaszcza najmłodsze pokolenia? Najłatwiej odpowiedzieć, że wspólna wielowiekowa przeszłość, sięgająca czasów Jagiellonów, wspólnota bytu państwowego Korony i Wielkiego Księstwa, ponadto europejska tożsamość i teraźniejszość. O przeszłości zwykle pamięta się przy okazji wielkich, okrągłych rocznic, takich jak setna rocznica restytucji polskiej państwowości. Wydarzenia, które miały miejsce w latach 1918–1922 zadecydowały ostatecznie o rozejściu się dróg obywateli Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Co sprawiło, że nie udało się w żadnej formie zrekonstruować wielkiego, nie tylko terytorialnie lecz i kulturowo, bytu polity...

Włodzimierz Bolecki (ur. 1952) – historyk, teoretyk i krytyk literacki. W stanie wojennym publikował pod pseudonimem Jerzy Malewski. Autor wielu prac m.in. o twórczości W. Berenta, W. Gombrowicza, G. Herlinga-Grudzińskiego, J. Mackiewicza, Cz. Miłosza, B. Schulza, A. Wata, S. I. Witkiewicza. Specjalizuje się w zagadnieniach poetyki i historii literatury XX w. Opublikował m.in. Poetycki model prozy w dwudziestoleciu międzywojennym (1982, 1996); Pre-teksty i teksty (1991, 1998); Polowanie na postmodernistów (w Polsce) (1999); Rozmowy z Gustawem Herlingiem-Grudzińskim (1997, 2000); Ciemna miłość (2004); Inna krytyka (2006). Profesor w IBL PAN oraz w Zakładzie Teorii Literatury i Poetyki Uniwersytetu Warszawskiego. Członek redakcji dwumiesięcznika „Teksty Drugie”. Józef...

„To nie jest jeszcze jedna książka o agentach! To opowieść o konsekwencjach ich dawnych uwikłań i roli jaką odegrali w budowie postkomunizmu. To także próba odpowiedzi na fundamentalne pytania: kto nie pozwolił im się przyznać i dlaczego antykomunizm jest w Polsce sierotą?”. Sławomir Cenckiewicz

Powiem panu, przyznaję się do grzechu, ale nie bardzo ja wierzę w boskość Pisma Świętego. Według wszystkiego, wygląda, że pisali je tylko ludzie... Ale jest tam jeden ustęp naprawdę boski, ten o rzucaniu chlebem w odwet na rzucony kamień. To coś więcej niż prosta formuła: kochaj bliźniego. Jest to formuła przecinająca raz na zawsze, nigdy nie kończący się łańcuch krzywdy izemsty, ciosu i kontrciosu, wyzysku i żądzy odwetu, słowem złego uczynku, który pociąga za sobą ogniwa nowych złych uczynków. W ten sposób słowa te można by uważać za idealny program, rozwiązujący za jednym zamachem zagadnienia wszelkich systemów socjalnych. Ale właśnie boski jest przez to, że jest najbardziej: nie-ludzki, i trudno sobie wyobrazić, by go człowiek mógł wymy�...

Piękno, tradycja, patriotyzm, historia, rozmach, wiara - tymi słowami można określić Warszawę, jaka wyłania się z albumu "Stolica niezłomna". Tej niezłomnej Warszawy nie pokazują nam warszawiacy - to spojrzenie krakowiaków - fotografa Adama Bujaka oraz wydawcy i grafika Leszka Sosnowskiego. Może dlatego właśnie widzimy stolicę zupełnie inną.

Niezrównany mistrz polskiego i warszawskiego humoru w zbiorze pt. `Wysoka Eksmisjo` kreśli przez pryzmat sali sądowej obraz przedwojennej Warszawy. Bohaterowie felietonów to osoby wyraziste i barwne, a zabawna warszawska gwara, którą mówią jest dodatkową atrakcją książki. Wiech to nie tylko satyryk piszący dla ludzi takich, jakich przedstawia w swych utworach. Do jego zagorzałych czytelników należeli też Antoni Słonimski, Stefan Kisielewski, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska czy Karol Szymanowski. Julian Tuwim nazwał go `Homerem warszawskiej ulicy i warszawskiego języka`. I nic dziwnego, że Wiecha czyta już czwarte pokolenie! Teraz możemy go słuchać `pasjamy`. I to w znakomitej interpretacji Zbigniewa Buczkowskiego.

Marian Hemar należał do relatywnie niezbyt licznego spośród przedstawicieli polskiej inteligencji grona konsekwentnych i szczerych antykomunistów, tych, którzy nie ulegli syrenim śpiewom komunistycznych agentów starających się podzielić i zdyskredytować aktywne i kulturotwórcze obszary polskości nad Tamizą, Sekwaną, Potomakiem czy rzeką Hudson, pozyskać emigrantów do współpracy dla sowiecko- -polskiego państwa. Ten obszar intelektualnych zainteresowań znacząco wpłynął na kształt i przesłanie twórczości Hemara. Z tego także wynika wielkość i znaczenie jego spuścizny intelektualnej. W rezultacie stał się zdeklarowanym antykomunistą, intelektualistą o bardzo wyrazistych poglądach ideowych, zbieżnych lub wręcz identycznych z wyznawanymi przez innych w...

Oficerowie wywiadu należeli do pokolenia Polaków, którym przypadła w udziale wielka misja związana z restytucją państwa, a następnie obrony jego suwerenności. Młodsi spośród nich to pokolenie wychowane i ukształtowane w Rzeczypospolitej Niepodległej, to pokolenie któremu także przypadła w udziale walka w obronie ojczyzny. Prócz domu rodzinnego, na ich wychowanie w niemałym stopniu wpływ miały warunki polityczne panujące w kraju budującym swoją niepodległość po okresie zaborczej niewoli. Drogę życiową wytyczały im osobiste przekonania i cechy charakteru ? przede wszystkim wierność zasadom, niezłomność, bohaterstwo. Bez wątpienia sprostali wszystkim życiowym wyzwaniom, przekraczającym wielokrotnie miarę i siły jednego człowieka. Warto zatem pamięta�...

Rzecz o człowieku niezwykłym. Sergiusz Piasecki, pisarz, znany jest ze wspaniałej twórczości literackiej, przede wszystkim jako utalentowany autor kilkunastu poczytnych powieści sensacyjnych i przygodowych, w dużej części opartych na własnym życiu, jakże barwnym, pełnym zaskakujących zwrotów akcji i przygód, lecz także ekstremalnych niekiedy niebezpieczeństw. Jego życie, prócz jakże cennej twórczości literackiej, wypełniła walka o Polskę. Piasecki od 1945 r., przez długie powojenne lata podlegał restrykcjom cenzorskim. Jego twórczość była w komunistycznym kraju nad Wisłą zakazana, a konsekwentna postawa ideowego antykomunisty, emigranta, nie akceptującego powojennej polskiej rzeczywistości politycznej, stawiała go na marginesie marksistowsko-polskiej ku...

Polski wywiad odegrał przed wybuchem II wojny i w czasie jej trwania wybitną rolę. Polacy w przestrzeni działań niejawnych należeli do ścisłej elity. Był to godny podziwu wysiłek organizacyjny i konsekwentna praca setek osób, przez wiele lat zaangażowanych w tworzenie jego struktur, poczynając od chwili restytucji państwa w 1918 r., a jego zręby tworzono przecież jeszcze w czasie pierwszej wojny światowej. Profesjonalne przygotowanie i niemal bezgraniczne zaangażowanie ludzi to dwa podstawowe warunki skuteczności działania na rzecz niepodległego i suwerennego państwa. Dorobek ten został w większości bezpowrotnie zmarnowany i stracony w wyniku zmian politycznych i terytorialnych, które objęły Europę, a w największym stopniu Polskę. W dwubiegunowym, powojennym...

Książka, choć jest to studium naukowe, adresowana jest do wszystkich zainteresowanych problematyką, przede wszystkim zaś do młodego pokolenia Polaków, urodzonych i żyjących w okresie kolejnej, zapewne najważniejszej transformacji, w ojczyźnie z trudem odzyskującej swoją tożsamość po okresie nazistowskiej, a następnie dziesięcioleciach komunistycznej okupacji.

Relacje polsko-niemieckie nigdy w przeszłości obu narodów i państw nie należały do łatwych, a w latach 1939–1945 zyskały wymiar tragiczny. Genezę owej tragedii ukazano piórem historyka doświadczonego i wnikliwego. Zwraca uwagę rozległa perspektywa historyczna, poczynając od rozbiorów Rzeczypospolitej u schyłku XVIII wieku i późniejszych ich implikacji. Na stosunki polsko-niemieckie długi cień rzucała od tego czasu współpraca niemiecko-rosyjska, a w XX wieku niemiecko-sowiecka. Niemcy traktowały alians z Rosją zawsze jako niezwykle wprost użyteczny czynnik swoich ambicji politycznych. Postrzegały bowiem „Wschód” przede wszystkim jako obiekt ekspansji. Dla Rosji natomiast, podobnie jak Polska, Niemcy stanowiły od XVIII wieku dogodny pomost wiodący do Europ...

Co łączy współczesnych Polaków, Litwinów, Białorusinów oraz innych mieszkańców byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego, zwłaszcza najmłodsze pokolenia? Najłatwiej odpowiedzieć, że wspólna wielowiekowa przeszłość, sięgająca czasów Jagiellonów, wspólnota bytu państwowego Korony i Wielkiego Księstwa, ponadto europejska tożsamość i teraźniejszość. O przeszłości zwykle pamięta się przy okazji wielkich, okrągłych rocznic, takich jak setna rocznica restytucji polskiej państwowości. Wydarzenia, które miały miejsce w latach 1918–1922 zadecydowały ostatecznie o rozejściu się dróg obywateli Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Co sprawiło, że nie udało się w żadnej formie zrekonstruować wielkiego, nie tylko terytorialnie lecz i kulturowo, bytu polity...