Magia posthuma. Procesy i egzekucje zmarłych na Śląsku i Morawach w XVI-XVIII wieku

Przestępczość budzi grozę i… intryguje od zawsze. Każde społeczeństwo, każda grupa społeczna czy zawodowa boryka się ze zjawiskiem przestępczości kryminalnej – zarówno profesjonalnej, jak i przypadkowej. Zmieniły się techniki, którymi posługiwali się przestępcy, sprzęt czy środki. Niezmienne pozostały motywacje osób, które dopuszczają się łamania obowiązujących norm prawnych. Akty przestępcze ujawniają ciemne rejony duszy ludzkiej, odkrywają te wymiary człowieczeństwa, o których nie sposób zapomnieć… Badania nad przestępczością kryminalną doby nowożytnej zostały zainicjowane stosunkowo niedawno. Na ich podstawie narodziła się kryminologia historyczna lub też historyczne badania nad przestępczością, nowy nurt badań w historiografii Eur...

Ekscentryczny wędrowny lekarz Filip Bombastus von Hohenheim (znany szerzej pod pseudonimem Theophrastus Paracelsus), który na początku XVI w. podjął próbę radykalnej reformy medycyny, przede wszystkim zaś farmacji, był autorem niezliczonych dzieł i dzie­łek, nie zawsze ściśle związanych z jego profesją. Znajdujemy wśród nich również wielce osobliwy traktacik O nimfach, sylfach, pigmejach i salamandrach etc., w którym próbował wpisać w rozwijany przez siebie kosmologiczny model cały świat demonicznych istot, wywo­dzących się głównie z niemieckiego folkloru i średniowiecznej poezji, zasiedlających jego zdaniem cztery żywioły: wodę, ziemię, powietrze i ogień. Stworzenia te żyją obok nas, pozostając zwykle niewidzialne, niekiedy jednak nawiązują kont...

Nowy zwierzyniec to fragment z części pierwszej Nowych Aten – sław­nej encyklopedii księdza Benedykta Chmielowskiego, wydanej dru­kiem w połowie XVIII wieku. Na tom składa się siedem rozdziałów: o zwierzętach czworonożnych, o stworzeniach czołgających się po ziemi, o ptakach, o rybach, o drzewach i ziołach, o kwiatach oraz o kamieniach. Chmielowski samodzielnie dokonał kompilacji z bar­dzo wielu różnorodnych ksiąg, głównie prac encyklopedycznych, w epoce wczesnonowożytnej czytanych z uznaniem w Europie, które wydawca w komentarzu stara się wskazać jako źródła erudycji staro­polskiego autora. Informacje o zwierzętach, roślinach i kamieniach Chmielowski uzupełnił później w części trzeciej Nowych Aten w roz­dziale pt. Nowy Plinijusz – fragment ten...

Napisany w pierwszych wiekach naszej ery traktat Kyranides za­wiera wiedzę magiczno-medyczną na temat ukrytych właściwości roślin, zwierząt i kamieni. Przekazana w nim mądrość miała po­chodzić od Hermesa Trismegistosa, synkretystycznego boga, który łączył w sobie cechy greckiego Hermesa i egipskiego Thotha, opie­kunów pisma, magii oraz duchów zmarłych ludzi. Pierwsza księga, która powstała dawniej niż pozostałe, opisuje 24 rośliny, 24 ptaki, 24 ryby i 24 kamienie ułożone według liter greckiego alfabetu. Na końcu każdego rozdziału zamieszczony jest przepis na amulet z ka­mienia szlachetnego, który ma w sobie zawierać połączone moce, zwane dynameis, rośliny, ptaka, ryby i minerału, symbolizujące pełnię wszystkich czterech żywiołów.

W 1639 roku ukazała się drukiem anonimowa Czarownica powołana – pierwsze napisane po polsku dzieło, w którym sprzeciwiono się nadużyciom w sprawach czarownic. Traktat był przeznaczony dla sędziów odgrywających główną rolę w procesie inkwizycyjnym, na których spoczywał ciężar postępowania i od których roztropności zależało życie podsądnych. Autor wielokrotnie apeluje o rozwagę, skrupulatną ocenę dowodów, zachowanie zasad procesowych i rozsądne stosowanie mąk. Czarownicę powołaną napisał bystry obserwator rzeczywistości, który z pobłażaniem, ale też z pewną fascynacją opisał ludowe praktyki guślarskie. Z rozsianych uwag wynika, że autor jest prawnikiem i uczestnikiem procesów czarownic, prawdopodobnie duchownym katolickim.

Szesnastowieczny utwór o charakterze moralizatorskim, z którego czytelnik ma się dowiedzieć, skąd wzięła się diabelska zawiść do rodzaju ludzkiego i nauczyć się, jak przejrzeć podstępne działania czarta. Przedstawiono w nim procesy, jakie diabeł wytoczył Adamowi i Chrystusowi przed Boskim sądem, wzorując się na znanych od wieków utworach typu Processus Sathanae, oraz opisano zmagania pierwszych ludzi z czartami. Postępek... to również skondensowany traktat demonologiczny będący kompilacją różnych, popularnych w tamtych czasach, tekstów o magii i czarnoksięstwie. Utwór prezentuje typowe poglądy i wyobrażenia epoki o mocach piekła oraz sposobach radzenia sobie z diabłem.

Komiks przedstawia historię najsłynniejszej wyprawy konkwistadorów dowodzonych przez Hernána Cortésa. Hiszpańskich najeźdźców cechowało wyjątkowe okrucieństwo wobec mieszkańców podbijanych terenów, a zastosowanie nieznanych tam koni oraz broni palnej, w połączeniu z politycznymi i taktycznymi umiejętnościami Cortésa, doprowadziły do zdobycia stolicy państwa Azteków i w konsekwencji upadku tej potężnej cywilizacji. Hernán Cortés i podbój Meksyku to jeden z wielu komiksów, jakie stworzyli wspólnie scenarzysta Stefan Weinfeld oraz rysownik Jerzy Wróblewski. Powraca teraz po ponad 35 latach od premiery w odświeżonej formie graficznej. To także pierwsze kompletne wydanie z kadrem, który został usunięty przez cenzurę w czasach PRL-u. Album został również...

Poematy Środki przeciw jadom i Odtrutki Nikandra z Kolofonu (II w. p.n.e.), razem z Fajnomenami Aratosa z Soloj tworzą trio zachowanych w całości greckich eposów dydaktycznych powstałych w epoce hellenistycznej (III-I w. p.n.e.). Eksperymentalne w formie i zaskakujące treścią dzieła Nikandra zawierają informacje na temat skutków zwierzęcych toksyn oraz trucizn, a także przepisy na remedia. Ponadto autor urozmaica cały wywód licznymi mitologicznymi i paradoksograficznymi dygresjami, nawiązują do roli Heleny Trojańskiej w powstawaniu nowego gatunku żmii, fatalnego skutkach dla ludzi i zwierząt zapachu, jaki wydziela bazyliszek, lub międzygatunkowej namiętności mureny i węży. Liczne odniesienia do Theriaka i Aleksifarmaka w greckiej oraz rzymskiej literaturze staroż...

Zbigniew Piotrowicz (1958) – psycholog, taternik, podróżnik, działacz samorządowy, menadżer, ale także stolarz, hodowca owiec, redaktor naczelny „Taternika”, publicysta, bloger, winiarz, pszczelarz, pomysłodawca i organizator Przeglądu Filmów Górskich im. Andrzeja Zawady w Lądku Zdroju, autor i redaktor kilku książek oraz przewodnika wspinaczkowego po Skałkach Lądeckich, twórca enigmatycznej wytwórni filmowej Lasy Państwowe Forever. Gawędziarz. Czasem wokalista. Mieszka pod lasem w Radochowie w Górach Złotych. Sudeckość jest słowem, którego nie znajdziemy w słownikach, prowokującym, bez definicji. Może mieć znaczenie wszelakie, ale zawsze związane z górami, ciągnącymi się łańcuchem 22 pasm na przestrzeni 300 km. To Sudety. Znane i eksplorowane od...

Przypisywane bizantyjskiemu erudycie i pisarzowi Michałowi Psellosowi (XI w.) dwa teksty traktują o herezjach, demonach oraz szeroko pojętej wiedzy tajemnej, jaką mieli dysponować starożytni. Pierwszy, zatytuowany „Timotheos albo o demonach”, ma formę dialogu i przedstawia m.in. typy i charakter demonów podzielonych na sześć kategorii według żywiołu, który zamieszkują. Drugi noszący tytuł „Poglądy Hellenów na temat demonów”, jest traktatem kompilującym i streszczającym inne teksty antyczne i bizantyjskie, którego tematem są obrzędy wtajemniczenia, obyczaje ofiarne i sposoby wróżenia dawnych Greków. Dialog „Timotheos...” zyskał wielką popularność w epoce nowożytnej. W 1497 r. został przetłumaczony na łacinę przez Marsilia Ficina, znali go te�...

Kontynuacja opowieści o czasach świetności i schyłku księstwa świdnicko-jaworskiego, rozpoczętej w tomie Jaworowi ludzie. Rzecz o czasach Bolka II świdnickiego (2018). Tym razem losy bohaterów powieści przeplatają się z historią panowania na Śląsku żony Bolka II – księżnej Agnieszki, która po śmierci męża w 1368 roku otrzymała księstwo jako oprawę wdowią. Drugą istotną postacią powieści jest Nickel von Bolcze z zamku Cisy – niezłomny i szlachetny rycerz. W tekstach dyplomatycznych nazywano go gubernatorem lub namiestnikiem księżnej Agnieszki, która często bywała w jego zamku, gdzie sygnowano istotne dokumenty. Najnowsze badania archeologiczne prowadzone w Cisach pozwalają nawet przypuszczać, że księżna Agnieszka mieszkała tam na stałe.

Trzeci tom bestsellerowej serii omawiającej ukryte kody w dziełach arcymistrzów malarstwa i rzeźby. • Henri de Toulouse-Lautrec - karzeł, brzydal, arystokrata, przenikliwy obserwator. Jakie tajemnice Moulin Rouge malarz zamieścił na swoich obrazach? • Ogromna ludzka czaszka widoczna tylko pod odpowiednim kątem. Ambasadorowie Hansa Holbeina •Kambodżańska świątynia Angkor jest największym kompleksem świątynnym na świecie. Co na jego ścianach robi jednak płaskorzeźba przestawiająca stegozaura? Czy dawni Khmerowie znali dinozaury? • Rembrandt van Rijn "Straż Nocna". Kim jest tajemnicza kobieta z drugiego planu, którą z mroku nieoczekiwanie wydobywa złota jasność? Opowieść o obrazie pociętym nożem przez szaleńca i oblanym kwasem przez fiksata. • Niewie...

Przestępczość budzi grozę i… intryguje od zawsze. Każde społeczeństwo, każda grupa społeczna czy zawodowa boryka się ze zjawiskiem przestępczości kryminalnej – zarówno profesjonalnej, jak i przypadkowej. Zmieniły się techniki, którymi posługiwali się przestępcy, sprzęt czy środki. Niezmienne pozostały motywacje osób, które dopuszczają się łamania obowiązujących norm prawnych. Akty przestępcze ujawniają ciemne rejony duszy ludzkiej, odkrywają te wymiary człowieczeństwa, o których nie sposób zapomnieć… Badania nad przestępczością kryminalną doby nowożytnej zostały zainicjowane stosunkowo niedawno. Na ich podstawie narodziła się kryminologia historyczna lub też historyczne badania nad przestępczością, nowy nurt badań w historiografii Eur...