Mołodia 28 VII – 3 VIII 1572

Nie wiedząc o obecności nieprzyjaciela w pobliżu, oddział por. Jerofiejewa zatrzymał się w odległości 17 wiorst od Ak-Bułaku. Rozpuściwszy konie i wielbłądy żołnierze i Kozacy zajęli się rozbijaniem obozu na noc, gdy nagle pojawili się chiwańscy jeźdźcy. Zaskoczenie byłoby zupełne, oddział jednak uratowała natura napastników – stepowych złodziei. Zamiast zaatakować Rosjan, wykorzystując niemal zupełne zaskoczenie, zaczęli odpędzać rozpuszczone wcześniej konie i wielbłądy. To umożliwiło zorganizowanie obrony; z wozów, tobołów i kibitek utworzono linię obrony, za którą skryli się żołnierze i Kozacy mogli razić napastników ogniem karabinowym. Po zagarnięciu części koni i wielbłądów, Chiwańczycy przypuścili ataki, które jednak zostały...

W poniedziałek 2 listopada Tilly rozkazał sypać wyższe szańce, tak aby dorównały czeskim i lepiej chroniły jego żołnierzy przed ostrzałem artylerii wroga, a jednocześnie umożliwiły mu ostrzał obozu przeciwnika. Natomiast w budynku kościoła św. Julii, który wypełniono gruzem i ubitą ziemią, ułożono na niej drewniany podest, na którym ustawiono baterię artyleryjską. Wnet działa bawarskie rozpoczęły ostrzał pozycji czeskich. Pociski dolatywały aż do Rakovnika, gdzie granaty zapaliły kilka budynków; pożary zdołano jednak szybko ugasić. Po obiedzie książę bawarski udał się na wzniesienie, aby zapoznać się z sytuacją na przedpolu Rakovnika. W pewnym momencie przeleciał obok niego pocisk wystrzelony przez królewskiego muszkietera. Nieco wcześniej...

Mimo upływu niemal 2500 lat bitwy stoczone przez siły koalicji greckich państw-miast ze zmierzającą na podbój ich ziem ogromną armią Imperium Achemenidów stanowią jedną z najsławniejszych, niemal legendarnych kart nie tylko historii starożytnej Europy, ale głównie dzięki wspaniałemu dziełu Herodota, również dziejów ludzkości. Słyszał o nich (zwłaszcza o bohaterskiej obronie przejścia termopilskiego) każdy, kto przynajmniej trochę interesuje się historią, a zapewne także i wielu nią niezainteresowanych. Choć znaczenie walk na tej „pierwszej linii obrony” nie było dla losów kampanii Kserksesa w Helladzie kluczowe, w przypadku utrzymania przez sprzymierzonych pozycji obronnych i powstania strategicznego pata bezwzględnie mogło się takim stać. Nawet i...

Bitwa pod Ostrołęką stała się momentem zwrotnym wojny r. 1831. Nie zadecydowały o tym jej bezpośrednie następstwa strategiczne, gdyż sforsowanie przez wojska rosyjskie linii Narwi, ich zbliżenie się ku granicy pruskiej, możność wreszcie ich marszu na dolną Wisłę nie przesądzały jeszcze wcale o wyniku wojny i pozostawiały dowództwu naszemu liczne możliwości przeciwdziałania. Armia Dybicza na zachodnim brzegu Narwi, w Pułtusku, nie była dla nas o wiele groźniejsza, niż pod Kałuszynem, o ile naturalnie zachowywaliśmy dawną naszą ruchliwość i inicjatywę. Nie zaważyły następnie tak decydująco i straty materialne, tak dotkliwe zresztą: straciliśmy przecież pod Ostrołęką w poległych, rannych i wziętych do niewoli 194 oficerów i 6224 szeregowych.

Kampania czehryńska 1678 roku, podobnie zresztą jak cały okres wojny moskiewsko-osmańskiej lat 167–1681, nie została do tej pory opisana w sposób przekonujący. Mimo dość znacznego zainteresowania tym tematem autorów rosyjskich i ukraińskich, ciągle dominują skrótowe opracowania zniekształcające – i to niekiedy w sposób skrajny – zarówno przebieg działań wojennych, jak okoliczności polityczne konfliktu. Również historiografia polska daleka jest od doskonałości w sposobie opisywania wojny moskiewsko-osmańskiej. W miarę dokładne zbadanie obrazu wojny pozwala nam na dokonanie wielu ocen ogólnych, odnoszących się przede wszystkim do sfery wojny (ale dotykających i zagadnień polityki). Ze względu na swoją długotrwałość i charakter, zarówno cała woj...

Teraz hrabia Ludwik dał sygnał do ogólnego kontrataku. Podczas gdy prawoskrzydłowa kolumna ruszyła do przodu, z grobli wyszli arkebuzerzy walońscy dowodzeni przez Gerrita van der Knijpa, którzy zasypali flanki przeciwnika gwałtownym ogniem. Jednocześnie z północy z lasu rozciągającego się za rowem wyłonił się oddział jazdy prowadzony przez Adolfa van Nassau oraz Joosta van Schouwenburga, który przejechał za pozycjami strzelców walońskich i wpadł na stanowiska artylerii rozpędzając ich obsługę, a następnie uderzył na tylne szeregi tercio. Adolf pędził na czele swoich kawalerzystów, gdy jego młody i ognisty rumak poniósł go wprost w szeregi hiszpańskie, gdzie został natychmiast otoczony i zabity. Po bitwie jego ciało, pokryte ranami, zostało znalezione...

Niniejsza praca stanowi próbę odpowiedzi na wezwanie Marka Tuliusza Cycerona do tego, aby czerpać z wiedzy historycznej jako nauczycielki życia. Taki jest też sens tej publikacji, która będąc dziełem odrębnym, stanowi jednocześnie rozszerzenie problemowe książki Podboje Aleksandra Wielkiego 336-323 p.n.e. z 2005 roku, tym samym stając się pozycją już nie stricte historyczną, ale analizą (case study) – przykładu historycznego na potrzeby badań strategii i przywództwa. Celem tej pozycji nie jest pogłębianie analizy wydarzeń związanych z postacią Aleksandra Wielkiego o nowe pozycje literatury historycznej, bowiem nie odkryto w tym okresie żadnych nowych źródeł pisanych, ani też archeologicznych, które zmuszałyby do gruntownej zmiany stanu wiedzy z 2005 rok...

Tytułowa batalia stoczona 2 lipca 1600 r. była tylko epizodem w bardzo długiej wojnie, jaką toczyli Holendrzy, aby zrzucić zwierzchnictwo króla Hiszpanii; jest ona nazywana "Bitwą po Nieuwpoort" lub "Bitwą na Wydmach". Mimo iż wymieniana jest przez prawie wszystkie podręczniki jako jedna z tych batalii, które stanowią milowy krok w rozwoju sztuki wojennej, jej przebieg praktycznie jest nieznany. Nie tylko w literaturze polskiej. Brakuje szczegółowej, nowoczesnej analizy tej batalii w literaturze światowej. Większość opisów opiera się w głównej mierze na pracy niemieckiego historyka wojskowości Wilhelma Rüstowa. Natomiast bardzo pomocna, mimo upływu czasu i pewnych nieścisłości, jest książka sir Charlesa Omana. W drugiej połowie XX wieku pows...

13 sierpnia 1719 roku w pobliżu Baggenstäket, prawie na oczach mieszkańców Sztokholmu do szło do bitwy. Rosyjskie wojska, które przez całe lato pustoszyły wybrzeże Szwecji, próbowały zdobyć jej stolicę. Było to jedno z ostatnich starć, do których doszło w czasie wielkiej wojny północnej. Zaczęła się ona w 1700 roku, kiedy Rosja, Dania i Saksonia zaatakowały Szwecję, aby wydrzeć jej niektóre prowincje. Car Piotr I dążył do zakończenia wojny na warunkach korzystnych dla Rosji. Rosyjska ofensywa rozpoczęła się na początku lata 1719 roku. Armia szwedzka nie była w stanie przeszkodzić oddziałom rosyjskim w pustoszeniu wschodniego wybrzeża, ale udało jej się obronić stolicę, chociaż przeciwko ok. 6000 żołnierzy rosyjskich Szwedzi skierowali do walki z...

„W ciągu trzech godzin lewe skrzydło marackie, którym stały się siły Ibrahima Chana, przebiło się przez linię afgańską i dziesiątkowało teraz przeciwnika. Jednak również Maratowie ponieśli duże straty: z dziewięciu batalionów, które zostały rzucone do walki, sześć przepadło już w boju. Pozostałe jednak walczyły dalej. Sam Ibrahim Chan odniósł rany, dźgnięty włócznią i trafiony z muszkietu. Rohillowie znów zaczęli ustępować. W reakcji na to do boju ruszyły siły podległe Chan Bangaszowi, które dołączyły do walki i pozwoliły na ustabilizowanie łamiącego się frontu. Była to jednak tylko krótkotrwała pomoc...” Książka niniejsza jest poświęcona przebiegowi bitwy pod Panipatem, która miała miejsce w północnych Indiach w 1761 roku, al...

18 maja 1792 roku blisko 100-tysięczna armia rosyjska dokonała agresji na Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Rosjanie dążyli przede wszystkim do okrążenia i zniszczenia stacjonującego na Ukrainie korpusu wojsk koronnych. Sprawujący nad nim pieczę młody książę Józef Poniatowski okazał się wymagającym przeciwnikiem. Zgodnie z planem operacyjnym, wykorzystując głębię strategiczną, wykonał manewr odwrotu, opóźniając nieprzyjaciela. Dobrze wyszkolony żołnierz koronny pomyślnie stawał naprzeciw bodaj najlepszej armii lądowej współczesnej Europy. Potwierdziły to zacięte starcia pod Zieleńcami i Dubienką, gdzie obrosła sławą polska artyleria. Podobnie było pod Brześciem, którego dzielnie bronił korpus litewski. W drugiej połowie lipca 1792 roku położen...

W nocy na 1 listopada zostały zaatakowane bawarskie pozycje koło Jakobsztat i Frydrychsztat (batalion Bawarów wycofał się z tego miasta do Jakobsztat), a komunikacja z tym ostatnim miastem uległa przerwaniu. Hünerbein od razu wysłał kolumnę ruchomą na Linden (batalion piechoty, 40 konnych), którą potem wzmocnił 1. i 2. batalionami 5. pułku Księstwa, polską półbaterią konną i 60 konnymi, a Krons-Misshof obsadził 4 kompaniami i 10 konnymi. Do płk. hr. Buttlara, stojącego z 2. batalionem Bawarów w Jakobsztat, wysłał rozkaz wsparcia działań szefa batalionu Kamińskiego idącego z kierunku Walhof. Ale Rosjanie nie czekali na kontrakcję i szybko wycofali się według jednych doniesień za Dźwinę, według innych na Dahlenkirchen. Nazajutrz (2 listopada) 3. batalio...

Pomysł napisania tej książki narodził się przypadkowo. Zajmując się badaniem historii rosyjskich spraw wojennych okresu „klasycznego” ich rozwoju (2. połowa XV – początek XVII w.), w pierwszej kolejności interesowaliśmy się historią rosyjsko-krymskich konfliktów, o tyle od połowy XVI w. na kilka dziesięcioleci szczególnie Krym staje się, jeśli nie najważniejszy, to w każdym razie najbardziej niebezpiecznym wrogiem Państwa Rosyjskiego. Zresztą nawet u szczytu swoich sukcesów Stefan Batory, król młodej Rzeczypospolitej, mógł tylko marzyć o kampanii na Moskwę i jej zniszczeniu. Zaś krymski „car” Dewlet-Girej I dwukrotnie podchodził do Moskwy, w 1571 i 1572 r., a nawet spalił ją doszczętnie w maju 1571 r. Kolejnym, starym i dziedzicznym wrogiem Pań...