Socjologia tłumu, psychologia narodów i historiozofia w myśli społeczno-politycznej Jana Karola Kochanowskiego (1869-1949)

„Przestudiowanie życia i działalności Adolfa Bocheńskiego wniesie dużo do zrozumienia dziejów Polski pomiędzy dwoma wojnami. Właśnie w takim porządku, w jakim to piszę: „życia i działalności”. Bo jednym z centralnych problemów Polski, którą znałem, był problem personalny, była selekcja ludzi, a ściślej źle działający system selekcji materiału ludzkiego dobieranego do kierowania narodem. Adolf Bocheński był człowiekiem niewątpliwie genialnym. Wpływ jego na ludzi w Polsce ograniczał się do bardzo małego stosunkowo koła osób, wpływ na wypadki, na politykę polską, był żaden. Chcielibyśmy zawołać: gdyby selekcja ludzi działała w Polsce tak, jak działać powinna, ten młody człowiek winien był być naszym ministrem spraw zagranicznych, a nie...

Rozczarowania polegają na tym, że to, co kiedyś było bliskie i miłe, staje się dalekie i brzydkie. Inteligentne oczy wypatrzyły, życzliwe mi ręce wybrały kilkadziesiąt moich artykułów, rozsypanych wśród lat wieczornej pisaniny „wstępniaków” i spróbowały stworzyć z nich książkę. Uśmiecham się sceptycznie do tej entrepryzy. Książka ta będzie przypominać muzealne oddziały wykopalisk antycznej rzeźby, których pełno jest we Włoszech, a które na turystach z Ameryki robią wrażenie graciarni bądź śmieciarni. Twarze bez nosów, nosy bez twarzy, ułamki czegoś, szczątka czego innego. Marmurowe okruchy, marmury, z których nie sposób skleić całości chociażby w myśli i fantazji. Myśl ludzka. Czasem jest swobodna i wolna, jak jaskółka szybująca w...

„Polityka zagraniczna jest wielką szachownicą, na której zamiast figur z kości słoniowej stoją w polach żywe narody. (...) Naród może być tak przez swego ministra pchnięty, że śmierć i pożar przebiegną nad jego miastami i wsią, że niewola na długo stanie się jego udziałem. Na szachownicy polityki zagranicznej gra się bogactwem i nędzą, życiem i śmiercią milionów ludzi. Biada narodom, które się oddają w niezręczne lub nieumiejętne ręce”. Stanisław Cat-Mackiewicz „Spory wokół tamtych polskich decyzji mogą być dobrą szkołą politycznego myślenia zarówno o podstawowych elementach polskiej racji stanu, jak też o sensie uwzględniania w politycznym myśleniu imponderabiliów czy choćby tylko o sztuce poprawnego kalkulowania. Tym większego znacz...

Tożsamość narodowa kryje w sobie wartości i pułapki. Kiedy moja tożsamość staje się obiektem agresji zewnętrznej, czuję, że atakowana jest moja wolność i godność. Kiedy mój język ojczysty jest dyskryminowany, tradycja mego narodu jest cenzurowana, prawo do szacunku dla mojej przeszłości narodowej jest poddawane represji ? wtedy odczuwam, że moje człowieczeństwo jest poniewierane. Obronę swego społeczeństwa nie pozwalam nazywać nacjonalizmem. Nacjonalizmem jest wrogość czy pogardliwe lekceważenie dla tożsamości narodowej bliźniego ? cudzoziemca. I nacjonalizmem jest przekonanie, że tylko mój ? etniczno-religijny ? pogląd na kształt duchowy mego narodu jest właściwy, bowiem tylko ja posiadłem prawdę ostateczną o sekretach narodowej duszy. Dlatego nac...

„Był bodaj jedynym profesorem uniwersyteckim w II Rzeczypospolitej, który publicznie deklarował poparcie dla działającego nielegalnie Obozu Narodowo-Radykalnego, w tym dla jego najskrajniejszego odłamu – Falangi. Wielu polskich uczonych, publicystów, działaczy politycznych, a nawet urzędników państwowych tamtej doby fascynowały, w różnym stopniu, faszystowskie Włochy i III Rzesza, lecz niewielu posunęło się w apologii państw Mussoliniego i Hitlera równie daleko, co on. Jego świetną karierę akademicką złamał konflikt ze studentem prawa na Uniwersytecie Warszawskim – późniejszym premierem Izraela Menachemem Beginem. Podczas II wojny światowej, pod okupacją, jako jeden z nielicznych Polaków zaangażował się w – krótkotrwałą – próbę nawiązania p...

Śmiesznie jest twierdzić, że zarzuty z dziedziny polityki wewnętrznej mogą być istotnymi poważnymi przyczynami powodzenia i niepowodzenia w polityce międzynarodowej, a nie pozorami, nie pretekstami dla gry. Polityka jednak jest dziedziną, w której kierunek drogi jest rzeczą najważniejszą; ważniejsze jest zawsze w polityce to, ?gdzie idziemy?, niż to, ?gdzie się w danej chwili znajdujemy?. Pierwszym warunkiem do tego, aby móc zaofiarować swemu sąsiadowi politykę pokojową, jest być silnym. Sztuka polityki polega właśnie na wiązaniu swoich planów z siłami żywymi, żywotnymi i do życia zdolnymi, a nie z nieboszczykami politycznymi, czy tendencjami pozbawionymi przyszłości. Niestety, Polacy mają jakiś litościwy sposób traktowania polityki. Ktoś przychodzi na...

Książka Rafała Matyi i Błażeja Sajduka odpowiada na trzy zasadnicze pytania: - w jakim stopniu demokratyczne wybory wpływają na wymianę elit politycznych? - czy zmiana, do jakiej doszło po wyborach 2015 r., idzie dalej niż te z lat 1989-2014? - czy wraz z utworzeniem w 2015 r. nowej większości parlamentarnej i nowej ekipy rządzącej doszło także do zmiany pokoleniowej? Autorzy przedstawiają czynniki wpływające na zmiany zachodzące w polskiej elicie politycznej. W szczególności ukazują znaczenie mechanizmów demokratycznych, związanych z odbytymi w 2014 i 2015 r. wyborami europejskimi, samorządowymi, prezydenckimi i parlamentarnymi. Poddają także analizie inne ważne zagadnienia: wiek polityków, miejsce ich urodzenia, wykształcenie, proporcje między liczbą kobi...