Techniki malowania ikon

Ikony się nie maluje, lecz ją pisze. To dziwnie zestawienie podmiotu i orzeczenia wynika poniekąd z prostej kalki językowej. Języki z kręgów kulturowych wschodniego chrześcijaństwa często używają tego samego słowa na oznaczenie czynności pisania i malowania, jak na przykład greckie γράφω lub rosyjskie писать. Można więc przypuszczać, że nasza nomenklatura jest po prostu wynikiem błędu translacyjnego, bo przecież z technicznego punktu widzenia ikonę niewątpliwie się maluje. Nie chodzi tu jednak wcale o technikę ani tylko kalkę językową, ale o teologię. "Pisanie" ikony dotyczy sposobu jej kontemplowania, ikonę bowiem, jak każdy wizerunek, kontempluje się, jednak nie po to, aby wywołać wrażenia estetyczno-emocjonalne. Tutaj chodzi o poznanie Praw...

Ikona jest „bramą, która otwiera się na ogród równie rzeczywisty, co ten świat” – przekonuje nas Aidan Hart, wybitny ikonopisarz prawosławny i profesor. Jest spotkaniem twarzą w twarz z przedstawioną na niej osobą. Dlaczego więc ikony wydają się nam często zbyt tajemnicze? Jak artysta powinien je tworzyć, by umożliwić to spotkanie? Autor, który wcześniej szukał odpowiedzi na te pytania w klasztorze Iviron na górze Athos, postanowił wyjść nam naprzeciw i ofiarować kompendium wiedzy na temat tworzenia ikon i malowania fresków. Czytamy więc m.in. o obróbce i gruntowaniu podobrazi, złoceniu, przygotowywaniu pigmentów, tynkowaniu czy technikach malarstwa temperowego, ale zawsze w powiązaniu z duchową i liturgiczną funkcją ikony. Bezpośredni gawędziarski...

W epoce głębokiego kryzysu kultury i sztuki, w tym także sztuki sakralnej, niezwykły renesans ikony jawi się jako znak nadziei. W ikonie spotyka się doświadczenie wiary Kościoła z talentem artysty, kształt prawdy niepodzielonego chrześcijaństwa przyobleka sie w prawdę kształtu. Książka Iriny Jazykowej wnikliwie opisuje fenomen odrodzenia się ikonopisania w dwudziestym stuleciu w Rosji i w innych krajach tradycji prawosławnej, a w ostatnich dziesięcioleciach w całej chrześcijańskiej ekumenie. To bardzo ważna lektura dla tych, którym leżą na sercu sprawy Kościoła i sprawy sztuki, dla tych, którzy poszukują utraconej jedności Prawdy i Piękna.

Album prezentujący najpiękniejsze ikony w polskich kolekcjach. Arcydzieła sztuki Kościoła Wschodniego pochodzące z okresu od XV do XVIII wieku, niezwykłe przedstawienia Chrystusa Pantokratora, Matki Boskiej, wizerunki świętych. Usystematyzowany tematycznie zbiór opatrzony został wstępem przez prof. Barbarę Dąb-Kalinowską, wybitnego znawcę bizantologa. Album wydany został na najwyższym poziomie edytorskim, odpowiadającym wielkości sztuki, którą przedstawia.

Ikony to fenomen niezwykle interesujący, choć jeszcze nie do końca poznany. Najstarsze ikony podlaskie pochodzą z połowy XVI w., lecz największa i najbardziej różnorodna grupa obiektów jest datowana na XVII i XVIII stulecie. Wśród 40 obrazów w publikacji, znajdują się ikony różnych wyznań Kościoła Wschodniego: prawosławne, staroobrzędowe oraz unickie, które bliższe są malarstwu zachodnioeuropejskiemu. Przy każdym ze zdjęć znajduje się opis obrazu zawierający jego rys historyczny oraz omawiający walory estetyczne. Tak bogaty i różnorodny zbiór odkrywa niezwykłą urodę dzieł sztuki oraz przybliża ich głęboką symbolikę.

Ikona Matki Bożej Nieustającej Pomocy jest prawdopodobnie najbardziej znanym na świecie wizerunkiem błogosławionej Dziewicy. Książka w niewielkim poręcznym formacie, z kolorowymi zdjęciami przedstawiającymi detale ikony MBNP, pozwoli lepiej poznać i zrozumieć przesłanie tego wizerunku. Rozważaniom poddawane są: twarz Maryi, Jej ręce, kolor Jej szat, postać Dzieciątka Jezus i Jego twarz oraz towarzyszący Matce i Synowi Archaniołowie Gabriel i Michał. Każde z rozważań zakończone jest prostą, lecz piękną modlitwą, która prowadzi do kontemplacji ukrytych w ikonie tajemnic zbawienia. Wydanie polskie zostało dodatkowo uzupełnione tekstem nieustannej nowenny oraz Litanii do MBNP, przydatnymi dla wszystkich czcicieli Matki Bożej w tym tytule.

Czym jest ikona? W potocznym rozumieniu – świętym obrazem, czczonym w Kościele prawosławnym. Jednakże dla samych wyznawców ikona jest czymś więcej niż tylko obrazem. Dla nich ikona jest tożsama z Bogiem. Już w 692 roku sobór ekumeniczny w Konstantynopolu poparł ideę przedstawiania Boga i osób boskich w postaci ikon. Na soborze ogłoszono także dogmat o czci ikon.

Fascynująca wyprawa w tajemniczy i mroczny świat bizantyjskich ikon: tam, gdzie sztuka spotyka się z teologią, a religia z polityką. Album przedstawia mistyczny świat malarstwa ikonowego okiem wybitnego bizantologa Nikodima P. Kondakowa. W swoim bogatym wywodzie autor szczegółowo opisuje technikę pisania ikon, genezę stylu bizantyjskiego malarstwa, jego uwarunkowania historyczne i polityczne. Z perspektywy czasu można ponadto zauważyć, jak pisane w pierwszych dekadach XX wieku opus magnum Kondakowa ujmuje ikony z punktu widzenia chylącego się ku upadkowi, choć wciąż marzącego o potędze Imperium Rosyjskiego. Bogato ilustrowana publikacja wprowadza w tajemnice bizantyjskiej sztuki pisania ikon. Kondakow przekrojowo i z wielkim znawstwem rekonstruuje, skąd wzięło się...

Przepięknie wydana pozycja prezentowa, zawierająca 31 rozważań o Matce Bożej znakomitych autorów chrześcijańskich, ilustrowanych ikonami s. Marie-Paul Farran, benedyktynki z klasztoru na Górze Oliwnej w Jerozolimie. Każde rozważanie uzupełnione jest odpowiednim fragmentem z Pisma Świętego oraz modlitwą do Matki Bożej. Książka nie tylko dla tych, którzy pragną przeżyć miesiąc maj w duchu najlepszej tradycji Kościoła, z której zaczerpnięte zostały teksty na każdy dzień. Jest to także uniwersalny w każdym czasie modlitewnik maryjny, który spodoba się szczególnie miłośnikom współczesnych ikon będących owocem modlitwy i talentu znanej na całym świecie mniszki z Ziemi Świętej. Siostra Marie-Paul Farran jest autorką m.in. najpopularniejszego stylizo...

„Krzyż nie jest celem samym w sobie: wznosi się wzwyż i wskazuje drogę”, pisała Edith Stein. Droga Krzyżowa to osobiste przeżycie Pasji, dzięki któremu i my kierujemy wzrok ku tej wysokości, którą wskazuje krzyż. W rozumieniu misterium paschalnego szczególnie pomocne mogą okazać się ikony, symboliczne znaki wprowadzające głębiej w tajemnicę, pogłębiające życie duchowe, tworzące podstawę do modlitwy i medytacji. Modlitewne medytacje Antonia Bongiorno podczas Drogi Krzyżowej – złożone ze słów, obrazów, emocji i subtelnych duchowych znaków – mają ten walor wielowymiarowości, który istotnie pozwala rozpocząć wędrówkę per crucem ad lucem – ʽprzez krzyż do światłościʼ. To czyste i zarazem bogate impresje na temat obecności i współczuci...

Rola piękna i sztuki w chrześcijaństwie to temat, którym biskup Michał Janocha zajmuje się od lat, łącząc perspektywę teologa i historyka sztuki. Na tym właśnie zagadnieniu koncentruje się przeprowadzony przez Ewę Kiedio wywiad rzeka „A piękno świeci w ciemności”. Obszernie omówione są w nim m.in. różnice, jakie w tej kwestii istnieją między tradycją Kościoła wschodniego i zachodniego, a także zmiany zachodzące w relacji artystów z Kościołem katolickim. Rozmowa, przekazująca solidną dawkę wiedzy zarówno o sztuce ikony, jak też o rozwoju koncepcji artystycznych na Zachodzie, toczona jest żywo i zajmująco. Biskup Janocha nie kryje przy tym własnych opinii, fascynacji i niepokojów. Te cechy w połączeniu z bogatym materiałem ilustracyjnym sprawiaj...

„Rozważając tajemnice różańcowe, nie angażujemy tylko umysłu czy warg! W tej refleksji uczestniczyć muszą także nasze serca i nasze oczy. Tylko wówczas zostaniemy poprowadzeni w głąb tajemnicy, wejdziemy w bezpośredni kontakt z tym Bogiem, który czyni każdego z nas żywą ikoną swojej miłości.” s. Marie-Paul Farran [ze Wstępu]