Tractatus logico-philosophicus

Duch Dociekań filozoficznych Wittgensteina jest inny niż duch jego słynnego Traktatu logiczno-filozoficznego. Jaki właściwie – to jest sporne do dziś. W każdym razie dzieła te są tak różne od siebie w formie i treści, jakby nie pochodziły od jednego człowieka. Oba wywarły wielki wpływ na filozofię XX wieku. fragment Wstępu

O pewności to ostatni tekst napisany przez Ludwiga Wittgensteina (1889–1951), wybitnego austriackiego filozofa analitycznego, który zasłynął dwoma dziełami: wczesnym Tractatus logico-philosophicus (1921) i późnymi Dociekaniami filozoficznymi (wyd. pośmiertne 1953). Wittgenstein spisywał myśli składające się na niniejszy zbiór od 1949 roku do swoich ostatnich dni, cierpiąc na raka prostaty, żywiąc się wyłącznie chlebem z serem i uważając, że ludzie i tak żyją za długo. Późny Wittgenstein chciał być terapeutą: filozofia ma leczyć umysł z opętania przez język. Znaczenie słowa jest sposobem jego użycia, brzmi teza Wittgensteina, który spogląda na epistemologię jako na zespół ludzkich praktyk, „gier językowych”. Również wątpienie jest taką...

Niezapomniana powieść o inspirującej duchowej podróży jest wyrazem fascynacji noblisty Hermanna Hessego orientalnymi Indiami. Młody Siddhartha próbuje nadać wartość swoim życiowym doświadczeniom, podejmując wysiłki pogodzenia kontemplacyjnych skłonności i cielesnych potrzeb. Porzuca dom rodzinny w poszukiwaniu spełnienia, jednak zdaje się nie odnajdywać go ani w ramionach pięknej kurtyzany, ani w otoczeniu kupieckiego bogactwa. Czy trud poszukiwania wewnętrznego spokoju doprowadzi go w końcu do osiągnięcia prawdziwej, uniwersalnej mądrości? Mistrzowska prostota i urzekające piękno języka sprawiają, że ta wyjątkowa historia od lat pozostawia niezatarte wrażanie na czytelnikach sięgających do najlepszych dzieł klasyki literatury światowej.

Henri Bergson (1859-1941) jest uważany za jednego z najwybitniejszych francuskich filozofów, jak Kartezjusz czy Comte z dawniejszych, jak Sartre czy Derrida z bardziej współczesnych. Co ciekawe - nie był Francuzem z pochodzenia, choć urodził się w Paryżu. Ojciec Bergsona był bowiem polskim chasydem aż do 1831 roku mieszkającym w Warszawie. Oczywiście polskich tropów w twórczości Bergsona nie znajdziemy. A jakie są poglądy filozoficzne Bergsona: najkrócej ujmując określa się jego metafizykę jako intuicjonizm. Jest zatem Bergson przeciwnikiem empiryzmu i skrajnego racjonalizmu. Ale określa się także jego filozofię, jako filozofię życia przy czym życie rozumie Bergson jako ciąg zmian, jako nieustający akt twórczy. Człowiek zdaniem Bergsona poznaje rzeczywisto...

Soren Kierkegaard (1813-1855) - duński filozof, myśliciel religijny, pisarz, bodaj najważniejszy z prekursorów egzystencjalizmu. Początkowo pod wpływem myśli Hegla stał się jego zagorzałym krytykiem (zarzucał Heglowi, iż bytu nie można ująć w ramy jakiegoś intelektualnego systemu!), nie tworzył bowiem żadnego systemu filozoficznego, a zajmował się jedynie człowiekiem i jego egzystencją i jego stosunkiem do Boga, interesowało go konkretne ludzkie istnienie i stąd nazwa, którą nadał swej filozofii: egzystencjalna. Trwogę i drżenie uważał autor za swoje najlepsze dzieło, jest ono przesiąknięte myślą religijną, namysłem Kierkegaarda nad stosunkiem człowieka do Boga. Jak pisał W. Tatarkiewicz, człowiek wyrywa się z istnienia do prawdziwego bytu, czyli z...

Książka obejmuje wykłady Foucaulta z College de France z roku 1981/1982. Dotyczą one jednego z najciekawszych i najważniejszych tematów filozofii – podmiotu i podmiotowości. Autor analizuje proces, w którym powstaje poczucie podmiotowości oraz sposób, w jaki podmiot się samorealizuje, w jaki przeprowadza w sobie projekt panowania nad sobą. Bada więc praktyki, które prowadzą do wytworzenia podmiotu, a potem kształtowania go i rozwijania. Materiał historyczny i historyczno-filozoficzny, na którym tym razem pracuje Foucault, to zarazem kultura sokratejska, jak i przede wszystkim rzymska kultura późnego antyku: stoicy, Epiktet, Seneka, Marek Aureliusz. Odnosi analizowane zjawiska z poziomu doświadczeń jednostkowych do procesów i mechanizmów społecznych, do tego, jak...

Prezentowany poniżej przekład Księgi niepokoju oparty został na dziewiątym wydaniu Richarda Zenitha (2011). Tym samym wprowadza on istotne zmiany w odniesieniu do poprzedniego wydania Księgi w moim przekładzie (opartego na czwartym wydaniu Zenitha z 2003 roku), które ukazało się Warszawie w 2007. Poza tym, że tekst przeszedł nową redakcję w oparciu o nowy oryginał, został też poszerzony o wspomniane siedem fragmentów. Uwzględniono w nim także kilkaset zmian wynikłych z nowych odczytań rękopisów - w większości przypadków nadających zdaniu całkiem nowy sens - oraz usunięto część akapitów. Te z „wielkich fragmentów” (składających się na drugą część książki), które w poprzednich wydaniach nosiły jednakowe tytuły, a zróżnicowane były numeryc...

Ludwig Wittgenstein (1889–1951), austriacki filozof analityczny znany głównie z dwóch dzieł: wczesnego „Tractatus logico-philosophicus” (1921, jedyna jego książka wydana za życia) i późnych „Dociekań filozoficznych” (1953), w ostatnich miesiącach przed śmiercią wiele pisał i część prac pozostawił niedokończonych. Do tego okresu należą: tom „O pewności” (Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2014) i niniejsze uwagi o barwach spisywane prawdopodobnie w latach 1950–1951. Wittgenstein w typowej dla siebie formie krótkich notatek i w nawiązaniu do „Farbenlehre” Goethego rozważa po trosze fenomenologicznie szczególne zjawisko barw i ukazuje ich zaskakującą dla nas, biegłych w komputerowych formatach RGB i CMYK, problematyczność. Nic tu nie jest jasne a...

Myśl Ludwiga Wittgensteina, jednego z najbardziej wpływowych filozofów XX wieku, odcisnęła się niezaprzeczalnie na dyscyplinach odległych od akademickiej filozofii. Rzeczy i fakty, wydane po raz pierwszy w 1968 roku, są czymś więcej niż wprowadzeniem do „wczesnego” Wittgensteina. Bogusław Wolniewicz realizuje tutaj autorską, wysoce oryginalną interpretację myśli austriackiego filozofa, umiejscawiając go w jednym szeregu z Platonem, Arystotelesem czy Leibnizem jako twórcę wielkiego systemu metafizycznego. Napisana z dużym koncepcyjnym rozmachem, erudycją i przenikliwością analizy, książka wskazuje nieoczywiste pokrewieństwa między twórczością Wittgensteina a innych wielkich myślicieli, rozjaśnia liczne nieporozumienia narosłe wokół interpretacji jego f...

Thomas S. Kuhn (1922-1996), w XX wieku bodaj najbardziej wpływowy ze współczesnych amerykańskich historyków i teoretyków nauki, swoim głównym dziełem Struktura rewolucji naukowych (1962, 1969) ugruntował ponowoczesny obraz nauki jako takiej, a nawet wszelkich formacji intelektualnych. W zupełnie niepozytywistycznym duchu opisał nie tyle jej liniowy rozwój, ile „skokowe” przemiany. Nauka, mocno osadzona przez Kuhna w społeczno-kulturowym kontekście, staje się instytucją o własnej strategii. Jeśli prosty logiczny pozytywizm Koła Wiedeńskiego lat trzydziestych XX wieku próbował ustalić kryteria weryfikacji twierdzeń naukowych, a później Karl R. Popper – kryteria falsyfikacji, to Kuhn przyjął znacznie szerszą perspektywę. Nie widział w postępie nauki stop...

W cieniu zakwitających dziewcząt to drugi tom quasi-autobiograficznego cyklu Marcela Prousta „W poszukiwaniu straconego czasu”, uznanego w powszechnej opinii krytyków za arcydzieło literatury. (Pierwsza część nosi tytuł W stronę Swanna). Piękno niektórych zdań tych powieści zapiera dech w piersiach. Zawdzięczamy to również niesłychanej maestrii tłumaczenia Tadeusza Boy’a-Żeleńskiego. Proust przepięknie odmalowuje życie francuskiego mieszczaństwa w czasach tzw. belle époque. Zwraca uwagę na każdy detal, niuans. Wnikliwie i mądrze ukazuje też relacje międzyludzkie, tu również najważniejszy jest każdy detal, każdy niuans. Główny bohater wchodzi w wiek, gdy najważniejsze stają się dziewczęta…. W tej powieści jest mądrość i znajomość życia...

Obcy przyniósł Albertowi Camusowi popularność. Stał się bestselerem, czego Camus chyba nie do końca rozumiał, nie chciał być autorem wyłącznie Obcego. Chciał nie chciał, w roku 1940 dał światu zwierciadło, w którym może przejrzeć się człowiek. To jedna z książek (nie tylko francuskich czy dwudziestowiecznych, ale książek w ogóle), które są w ciągłym obiegu czytelniczym, to znaczy są nieustannie czytane, przemyśliwane, interpretowane. Wciąż aktualne, niepokojące. Domagające się kolejnych edycji, kolejnych przekładów. Bohater zagadka, Meursault, który imię zawdzięcza czy to znanemu burgundowi, czy skażonemu burgundzkim „u” mariażowi słońca i morza, z których się zrodził, z którymi się stapia, które przynoszą mu szczęście i zadają c...

Ludwig Wittgenstein (1889-1951), austriacki filozof, uznawany za jednego z twórców logicznego pozytywizmu, silnie związanyz filozofami z kręgu Koła Wiedeńskiego, uczeń i współpracownik B. Russela. Jego opublikowany jako rozprawa doktorska w 1929 roku (ale napisany znacznie wcześniej i redagowany przezeń już w czasie I Wojny Światowej) Tractatus Logico-Philosophicus pozostaje jednym z najbardziej wpływowych dokonań filozofii XX wieku. A jest to zbiór ponumerowanych lakonicznych tez, z których niektóre nabrały wręcz mocy obiegowych aforyzmów. Tezy dotyczą świata, myśli, języka, nauki, etyki a także sensu świata i sensu życia. Co ciekawe w swoich późniejszych Dociekaniach filozoficznych w pewnej mierze zaprzeczył tezom 'Traktatu", a samą filozofię określał j...

Duch Dociekań filozoficznych Wittgensteina jest inny niż duch jego słynnego Traktatu logiczno-filozoficznego. Jaki właściwie – to jest sporne do dziś. W każdym razie dzieła te są tak różne od siebie w formie i treści, jakby nie pochodziły od jednego człowieka. Oba wywarły wielki wpływ na filozofię XX wieku. fragment Wstępu

Ludwig Wittgenstein (1889–1951), austriacki filozof analityczny znany głównie z dwóch dzieł: wczesnego „Tractatus logico-philosophicus” (1921, jedyna jego książka wydana za życia) i późnych „Dociekań filozoficznych” (1953), w ostatnich miesiącach przed śmiercią wiele pisał i część prac pozostawił niedokończonych. Do tego okresu należą: tom „O pewności” (Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2014) i niniejsze uwagi o barwach spisywane prawdopodobnie w latach 1950–1951. Wittgenstein w typowej dla siebie formie krótkich notatek i w nawiązaniu do „Farbenlehre” Goethego rozważa po trosze fenomenologicznie szczególne zjawisko barw i ukazuje ich zaskakującą dla nas, biegłych w komputerowych formatach RGB i CMYK, problematyczność. Nic tu nie jest jasne a...

O pewności to ostatni tekst napisany przez Ludwiga Wittgensteina (1889–1951), wybitnego austriackiego filozofa analitycznego, który zasłynął dwoma dziełami: wczesnym Tractatus logico-philosophicus (1921) i późnymi Dociekaniami filozoficznymi (wyd. pośmiertne 1953). Wittgenstein spisywał myśli składające się na niniejszy zbiór od 1949 roku do swoich ostatnich dni, cierpiąc na raka prostaty, żywiąc się wyłącznie chlebem z serem i uważając, że ludzie i tak żyją za długo. Późny Wittgenstein chciał być terapeutą: filozofia ma leczyć umysł z opętania przez język. Znaczenie słowa jest sposobem jego użycia, brzmi teza Wittgensteina, który spogląda na epistemologię jako na zespół ludzkich praktyk, „gier językowych”. Również wątpienie jest taką...