„Stanisław Owsiak” – książki

Najnowsza i kompletna publikacja z zakresu finansów publicznych na polskim rynku. Książka przygotowana została na podstawie cieszącego się od lat niesłabnącym zainteresowaniem podręcznika Finanse publiczne. Teoria i praktyka autorstwa prof. Stanisława Owsiaka. Autor w nowym podręczniku: zaprezentował aktualne trendy w nauce i praktyce finansów publicznych, takie jak: teoria dóbr publicznych, teoria wyboru publicznego, programowanie i planowanie budżetowe, budżet zadaniowy, metody analizy nierównowagi finansów publicznych, scharakteryzował funkcjonowanie systemu finansów publicznych w Polsce podbudowane danymi empirycznymi, uwzględnił najnowsze zmiany w systemie finansów publicznych na skutek kryzysu - rozważania są osadzone w prawnych i instytucjonalnych podstawach Unii Europejskiej takich jak: Semestr europejski, Pakt fiskalny, Europejski Mechanizm Stabilności. Ogromną zaletą podręcznika jest interdyscyplinarne ujęcie finansów publicznych - ekonomia, zarządzanie, prawo, socjologia, psychologia, nauki o polityce. Książka adresowana jest do studentów ekonomii, finansów, administracji i prawa studiów licencjackich i magisterskich, słuchaczy studiów doktoranckich oraz studiów podyplomowych. Ze względu na to, że publikacja zawiera wiele najnowszych refleksji teoretycznych, syntezę doświadczeń z finansami publicznymi w ostatnich dekadach, w tym latach kryzysu finansowego, powinna spotkać się z zainteresowaniem ekonomistów. Prof. dr hab. Stanisław Owsiak - kierownik Katedry Finansów na Wydziale Finansów Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, doktor honoris causa Uniwersytetu Szczecińskiego, członek Rady Naukowej Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Warszawie, wiceprzewodniczący Komitetu Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk, członek Prezydium Komitetu Nauk o Finansach Polskiej Akademii Nauk, członek Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów w Warszawie, członek Komitetu Gospodarczej Myśli Strategicznej przy Ministrze Gospodarki, członek Rady ds. Edukacji Ekonomicznej Narodowego Banku Polskiego.

Zagadnienie wydatków publicznych jako przedmiot zainteresowania nauk ekonomicznych jest stosunkowo słabo rozpoznane, np. w porównaniu z dochodami publicznymi, a zwłaszcza podatkami. Jeśli już, to wydatki publiczne najczęściej analizowane są z punktu widzenia ich wpływu na gospodarkę w ujęciu zagregowanym, w ramach badań nad przebiegiem cyklu koniunkturalnego. Rzadziej natomiast dokonuje się prób uchwycenia wpływu wyodrębnionych kategorii wydatków na wzrost gospodarczy i rozwój społeczny kraju. Takie zdezagregowane podejście do wydatków publicznych – według funkcji i zadań państwa – jest cechą charakterystyczną dla wyników badań zaprezentowanych w książce. Ekonomiczne i społeczne znaczenie wydatków publicznych, których wielkość i struktura wyznaczają poziom fiskalizmu, zasługuje na większą uwagę zarówno ze strony teoretyków, jak też polityków. Źródłem każdego wydatku publicznego są w ostateczności daniny publiczne. Lepiej alokowane i efektywniej wykorzystane wydatki publiczne mogą zatem skutecznie wpływać na ograniczanie ciężarów podatkowych (fiskalizmu). Nowatorskie podejście do mierzenia efektów wydatków publicznych może znacznie zwiększyć korzyści społeczeństwa. Autorzy książki wyrażają nadzieję, że przedstawione w niej wyniki będą inspiracją do dalszych pogłębionych badań teoretycznych i skłonią polityków do głębszej refleksji przy podejmowaniu decyzji wykorzystaniu środków publicznych.

Praca ta jest próbą oceny, w jakim stopniu Nowe Zarządzanie Gospodarcze w Unii Europejskiej pomogło zdyscyplinować finanse publiczne w państwach członkowskich. Autorzy w publikacji wskazują słabe strony instytucjonalnych podstaw funkcjonowania Unii Europejskiej, które pogłębiły niekorzystne zjawiska w sferze realnej oraz fiskalnej w okresie kryzysu finansowego. Ocenione zostały strategie konsolidacji fiskalnych państw członkowskich. Krytycznej analizie poddana została polityka austerity jako metoda konsolidacji finansów publicznych i wiążące się z nią tzw. niekeynesowskie efekty polityki fiskalnej. Szczegółowo omówione są metody dyscyplinowania finansów publicznych takich krajów jak: Niemcy, Wielka Brytania, Węgry, Polska. Uwzględniono także charakterystyczne doświadczenia innych państw członkowskich w celu wskazania zalet i wad realizowanych strategii konsolidacji fiskalnej. Zastosowane metody ilościowe wykorzystane zostały zarówno do zbadania zależności między saldem budżetowym a innymi zmiennymi makroekonomicznymi, jak też do identyfikacji zmian w potencjale ekonomicznym państw członkowskich oraz w ocenie procesów konwergencji gospodarczej.

This work is an attempt to assess to what extent the new economic governance of the EU helped to discipline public finances in the member states. The poor institutional design of the EU, the authors point out, magnified the negative fiscal effects of the last financial crisis. The work attempts to examine the degree of fiscal consolidation of member states. Both, the austerity policies, as a method of consolidating public finances, and the so-called non-Keynesian fiscal policy effects have been scrutinized. Moreover, the methods of disciplining public finances in Germany, Great Britain, Hungary and Poland have been thoroughly evaluated. The specific experience of other Member States has also been taken into account while identifying the advantages and disadvantages of current fiscal consolidation strategies. So as to examine the relationship between the budget balance and other macroeconomic variables as well as to identify changes in the economic potential of the member states and in assessing the economic convergence processes, the work relies on quantitative methods.

Podręcznik obejmuje wiedzę o organizacji i funkcjonowaniu finansów zarówno w ujęciu makro-, jak i mikroekonomicznym. Autor przedstawił m.in. istotę finansów i rozumienie tego pojęcia we współczesnej gospodarce, kategorie finansowe, główne teorie finansów, funkcje pieniądza w przeszłości i obecnie, podmioty systemu ekonomicznego w warunkach pieniężnych, krążenie pieniądza i dochodu w gospodarce, czynnik czasu w działalności gospodarczej i wartość pieniądza w czasie, oszczędności pieniężne i ich transformację w kapitał, system finansowy, politykę finansową, instrumenty finansowe, kryzysy finansowe, globalny system finansowy, strukturę finansową polskiej gospodarki. Podręcznik jest przeznaczony dla studentów kierunków ekonomicznych.