„Tagore Rabindranath” – książki

Opowiadania Rabindranatha Tagore, zebrane przez polskiego tłumacza w tom Głodne kamienie, pokazują obraz społeczności oddalonej od nas o sto lat i tysiące kilometrów. Możemy w nich jednak zobaczyć w nowym świetle to, co jest nam bliskie. I tak, czytając o politeizmie i okrutnym systemie kastowym, obserwując malowniczą wielokulturowość tamtego świata, wnikając w hierarchiczną strukturę indyjskiej rodziny, spotykamy się z takimi sprawami, jak różnorodność relacji i uczuć rodzinnych, przemiany społeczne, duchowość i religijność (ale też przesądy i wiara w duchy), patriotyzm i oportunizm. Pisarz jest żarliwym, ale mądrym orędownikiem praw słabszych i wykluczonych. Relacjonuje walkę o zmianę statusu wdów; piętnuje nadużywanie władzy męża nad żoną; pochyla się nad przeżyciami zarówno małych, jak i dorastających dzieci i podkreśla wagę wychowania; ukazuje losy przedstawicieli nizin społecznych.

Rabindranath Tagore to indyjski poeta, pisarz, myśliciel, filozof, a także działacz społeczny, pedagog, pacyfista, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1913 roku. Wywarł ogromny wpływ na literaturę indyjską i europejską. Pisał w języku bengali, a następnie sam tłumaczył swoje utwory na angielski, do jego najważniejszych dzieł należały zbiory wierszy Gitanjali (za ten zbiór dostał Nagrodę Nobla), Ksanthika i Sonar Tari, powieści i opowiadania Dom i świat, Pamięć, Przemijanie i właśnie Rozbicie. Już sam tytuł wiele tłumaczy: jak w całej twórczości Tagorego widać tu rozdwojenie, czy właśnie rozbicie wynikające ze zderzenia dwóch kultur – tradycyjnej hinduskiej – i zachodniej. Dodatkowym elementem pogłębiającym rozbicie jest w tej powieści konflikt pokoleń: wykształcona na uniwersytecie młodzież odrzuca wartości swoich rodziców i dziadków. Ich moralności może nie tyle wykluczają się, ile muszą powodować konflikty, jednak – podobnie jak w swojej doktrynie wychowawczej, gdzie ostatecznie odrzuca zachodnią myśl pedagogiczną – w rezultacie to zetknięcie dwóch kultur i dwóch cywilizacji powoduje pogłębienie (jednak wraz ze swego rodzaju powrotem do źródeł) światopoglądu młodych Hindusów. Rozbicie, to po prostu żywo napisana, realistyczna opowieść, z barwnymi ludzkimi typami i wartką akcją (na indyjskim tle).

Tylko dlatego, że zamknęliśmy drogę do wewnętrznego świata wolności, świat zewnętrzny stał się bezwzględny w egzekwowaniu zapłaty. Niewolnictwem jest dalsze życie w sferze, w której istnieją rzeczy, ale ich znaczenie jest przesłonięte. Życie w jednej tylko połowie świata jest złe, gdyż kończy się nagle, wyraźnie niespełnione, podaje nam swoją czarę, ale nie oferuje jej zawartości.

Rabindranath Tagore w 1913 roku za tom poezji Gitanjali otrzymał literacką Nagrodę Nobla. Tematem wierszy jest bezgraniczne uwielbienie Boga, któremu autor pragnie powierzyć całe swoje życie. Każda pieśń jest swoistą modlitwą. Doskonały, niezwykle przejmujący przekład Leszka Bartoszewskiego.

Rabindranath Tagore (1861-1941) – indyjski poeta, pisarz, myśliciel, filozof, laureat literackiej nagrody Nobla w 1913 roku. Wywarł ogromny wpływ na literaturę indyjską, ale także europejską, był bodaj najpopularniejszym indyjskim pisarzem XX wieku, tłumaczonym na wiele języków. Sam pisał głównie w języku bengali (a co ciekawe jedna z jego pieśni stała się hymnem Indii, inna hymnem Bangladeszu), a następnie sam tłumaczył swoje dzieła na angielski. W swoim eseju Źródła kultury Indii opisuje cywilizację indyjską, porównuje z europejską, zwłaszcza grecką, zauważając m.in serce Indii zwracało się z czcią i uwielbieniem ku (...) wytężonej wewnętrznej pracy w dążeniu do poznania ducha, oraz ku dostojeństwu najprostszego życia. (...) Na Zachodzie ludzie zdają się być dumni z tego, że ujarzmiają i opanowują przyrodę jakbyśmy żyli w świecie wrogim, któremu każdą rzecz potrzebną nam do życia trzeba wydzierać (...). A w Indiach stosunek do otaczającego świata był zupełnie inny: człowiek i wszechświat stanowili dla nas jedną prawdę, podkreślano najsilniej harmonię jaka istnieje pomiędzy jednostką ludzką, a wszechżyciem.

Tagore was a fierce opponent of British rule in India. In this work he discusses the resurgence of the East and the challenge it poses to Western supremacy, calling for a future beyond nationalism, based instead on cooperation and racial tolerance.