Dworzec Gdański 1944

Bitwa o Nasielsk to najważniejsze wydarzenie w bitwie na przedpolach Warszawy powstrzymujące marsz ku Wiśle wojsk rosyjskiego Frontu Zachodniego. Bitwa ta stworzyła podstawy do uruchomienia manewru znad Wieprza, który doprowadził do diametralnego odwrócenia losów generalnej bitwy i zmusiła przeciwnika do ucieczki na wschód. Bitwa o Nasielsk, jako pole bitwy 5. Armii gen. Sikorskiego, jest niedoceniana przez polską historiografię. Milczano o niej z powodu animozji personalnych między dowódcą tej armii a marsz. Piłsudskim. Nie pozostaje więc nic innego jak uporczywie upominać się o przywracanie prawdy historycznej. Stąd apel do historyków o nieskazywanie jej na zapomnienie. Ale także apel do lokalnej społeczności o zdecydowanie większą aktywność w przywrócenie pa...

W latach 1609-1611 wojsko Rzeczypospolitej z królem Zygmuntem III na czele oblegało Smoleńsk. Impulsem do ataku na tę twierdzę były wydarzenia, które wówczas rozgrywały się na terenie Państwa Moskiewskiego. Kilkakrotna zmiana panujących na tronie moskiewskim doprowadziła do osłabienia tego kraju. Z sytuacji skorzystał Zygmunt III Waza, który postanowił zdobyć Smoleńsk, a następnie Czapkę Monomacha. Wprawdzie nie udało mu się zasiąść na carskim tronie, odniósł jednak wspaniałe zwycięstwo, zdobywając Smoleńsk. Ukazanie trwającego 20 miesięcy oblężenia potężnej twierdzy smoleńskiej jest więc celem tej publikacji. Jej zakres chronologiczny obejmuje lata 1609–1611. Pierwsza data ma związek z układem moskiewsko-szwedzkim zawartym w Wyborgu. Wydarzenie...

Torres Vedras to miejscowość w Portugalii na północ od Lizbony. Została tu stoczona jedna z najważniejszych bitew z okresu wojen napoleońskich na Półwyspie Iberyjskim. Dowodzący brytyjskim korpusem ekspedycyjnym Arthur Wellington zbudował tu potrójną linię umocnień z Torres Vedras jako obozem głównym. Pozycja ta zamykała Francuzom drogę do Lizbony. W październiku 1810 roku generał Massena na czele 65 tysięcy żołnierzy francuskich dotarł w ten rejon, ale słabi liczebnie Brytyjczycy nie dali się wywabić poza linię umocnień i odpierali wszelkie próby szturmu. W końcu osłabieni głodem Francuzi odstąpili i wycofali się, a w roku 1811 Massena ostatecznie wycofał się z Portugalii do Hiszpanii. To był początek końca ekspansji napoleońskiej na Półwyspie...

Wszyscy znają dzieje podboju Ameryki Północnej: walk i Indianami, ekspansji i kolonizacji Dzikiego Zachodu. Były to czasy wielkich przygód, o których powstało wiele książek i filmów. Ale nie mniej dramatyczny podbój dokonał się na wschód od europejskich granic. Mowa tu o zdobywaniu przez Rosję w wiekach XVI i XVII Syberii. Syberię zamieszkiwały liczne tubylcze plemiona, od XIII wieku władzę nad nimi sprawowali Tatarzy, potomkowie mongolskich najeźdźców, zorganizowani w chanaty, rozciągnięte na rozległych terytoriach - od Uralu po Ocean Spokojny. Na tajemniczych terenach o zapierającej dech przyrodzie. Na te nieprzebyte i niezbadane obszary na początku XVI wieku zwrócił uwagę car Rosji, Iwan IV zwany Groźnym, i wprawił w ruch maszynerię ekspansji. Dokonała...

W momencie wybuchu I wojny światowej Austro-Węgry posiadały do dyspozycji cztery nowoczesne lekkie krążowniki oraz szesnaście nowoczesnych niszczycieli budowanych na początku XX wieku dla ochrony rosnących zamorskich interesów. To te szybkie lekkie jednostki, a nie cenione przez flotę pancerniki, widziały najwięcej akcji podczas wojny poczynając od bombardowania wrogich baterii artylerii podczas kampanii czarnogórskiej, aż po wygraną nad flotą Ententy podczas bitwy w cieśninie Otranto w 1917 roku. Z pomocą specjalnie przygotowanych grafik Ryan Noppen przedstawia krążowniki i niszczyciele, których austro-węgierskie imperium używało podczas I wojny światowej. Praca obejmuje projektowanie i rozwój tych okrętów, jak również ich działalność bojową, podkreślaj...

W 323 roku p.n.e. nagle zmarł Aleksander Wielki, władca imperium macedońskiego rozciągającego się od Bałkanów przez Egipt, Bliski Wschód aż po wschodnie Indie. Do walki o schedę stanęli generałowie Aleksandra. Te zmagania przeszły do historii jako wojny diadochów (gr. następców). Wśród nich czołowe role odgrywali Eumenes z Kardii i Antygon Jednooki, obaj mistrzowie sztuki wojennej i forteli, podczas kampanii i bitew przypominający wytrawnych szachistów. Ich pojedynek zdeterminował przebieg drugiej wojny diadochów z lat 319-316 p.n.e., a jego wynik w dłuższej perspektywie przesądził o trwałym podziale imperium na kilka królestw. Eumenes sprzymierzył się z Polyperchonem (sprawującym kuratelę nad ostatnim, nieślubnym potomkiem Wielkiego Macedończyka Aleksan...

śmigłowiec był jednym z najtrudniejszych ludzkich wynalazków. Wiele ważnych wynalazków powstało w tym samym czasie, ale w różnych miejscach. Na początku XX wieku we Francji ogromne zainteresowanie wzbudzał problem, czy maszyny cięższe od powietrza mogą latać. W 1907 r. światło dzienne ujrzały dwa, niezależnie od siebie zbudowane, śmigłowce. Od tego momentu śmigłowiec stał się głównie źródłem frustracji ludzi związanych z techniką. Dopiero po 30 latach tacy konstruktorzy jak Dorand, Flettner i Focke zbudowali sprawnie działające śmigłowce. Potrzebny był ogromny wysiłek wielu tysięcy inżynierów, aby wyprodukować takiego Rolls-Roycea pionowego startu, jak wszechstronnie wyposażonych dla VIP-ów śmigłowiec S-76B czy groźny w swych oliwkowo-zielon...

Polacy podczas wojny polsko-rosyjskiej z 1831 roku nie dali się łatwo pokonać liczniejszemu przeciwnikowi. Potrafili wygrywać potyczki i mniejsze bitwy, przegrywali jednak, gdy dochodziło do większych starć. Winą za ten stan rzeczy historycy i pisarze najczęściej obarczali polskie elity - rząd, sejm, ale przede wszystkim polską generalicję. Zarzucano jej bierność, brak wiary w zwycięstwo, czy po prostu mierne zdolności, które miały doprowadzić do zaprzepaszczenia szans powstania listopadowego. Unicestwienie w maju 1831 roku stacjonującej w widłach Bugu i Narwi gwardii cesarskiej, na którą składały się najbardziej wyborowe jednostki rosyjskie, przez liczące ponad 40 000 żołnierzy zgrupowanie polskie mogło bez wątpienia przynieść trudne do przewidzenia sku...

W odległych zakątkach Generalnego Gubernatorstwa, na okupowanych ziemiach II Rzeczpospolitej, gdzie w latach trzydziestych znajdowała się największa na kontynencie żydowska diaspora, wydarzyło się coś, co niemal po osiemdziesięciu latach, wciąż wymyka się naszej percepcji - Holokaust, anihilacja polskich Żydów w niemieckich obozach śmierci. W Treblince, Bełżcu, Sobiborze, Chełmie nad Nerem, w Auschwitz i na Majdanku. I dlatego wydarzenia, które rozegrały się w pierwszej połowie 1943 roku, w najbardziej niepokornej ze wszystkich okupowanych przez Niemców stolic - w Warszawie, dla wielu Żydów po dziś dzień stanowią rodzaj światła, które rozprasza najmroczniejszy, w dziejach tego narodu, okres fizycznej eksterminacji. Bohaterski czyn zbrojny grupy bojowców z b...

Oblężenie Kadyksu przez Francuzów było jedną z ważniejszych strategicznie operacji militarnych podczas inwazji Hiszpanii. Zdobycie miasta miało decydujące znaczenie dla zakończenia wojny i ostatecznego ugruntowania władzy Józefa Bonapartego na hiszpańskim tronie. Zajęcie Madrytu nie rozwiązywało bowiem problemu uznania Józefa jako prawowitego monarchy, ponieważ nadal funkcjonowały władze suwerennej Hiszpanii, najpierw w Sewilli, a następnie w Kadyksie. Aby Józef mógł naprawdę zostać królem Hiszpanii, należało zatem podbić Andaluzję z Sewillą i Kadyksem, powiększyć w ten sposób terytorium, na którym sprawował rządy, i zyskać legalizację władzy przez hiszpańskie Kortezy obradujące w Kadyksie. Tego domagał się Napoleon.

Bitwa pod Siemiatyczami jest jedną z większych bitew powstania styczniowego. Rozegrała się 6 i 7 lutego 1863 r. między rosyjskimi oddziałami gen. Zachara Maniukina a polskimi oddziałami powstańczymi płk. Walentego Lewandowskiego, płk. Romana Rogińskiego i Władysława Cichorskiego „Zameczka”. Połączone „partie”, pod dowództwem płk. Lewandowskiego, naczelnika wojskowego Podlasia, liczyły 4000 powstańców. Siły te, zająwszy miasto bez walki, stawiły opór nacierającym kolumnom wojsk rosyjskich, liczącym 2000 żołnierzy, lecz znacznie lepiej uzbrojonym i wyposażonym. Mimo dwudniowego dzielnego oporu obrona jednak się załamała i Rosjanie zdobyli miasto, a następnie spalili je i splądrowali. Straty po stronie powstańców szacuje się na 100-200 zabitych i...

Bitwa pod Kraśnikiem (23-25 sierpnia 1914 roku) była jedną z pierwszych, jakie odbyły się podczas I wojny światowej na froncie wschodnim, i pierwszą poważną konfrontacją Rosji i Austro-Węgier. Bitwa pod Kraśnikiem przyniosła armii austro-węgierskiej niewątpliwy sukces, tym istotniejszy, że zwycięstwo zostało odniesione nad potencjalnie silniejszym przeciwnikiem wyłącznie siłami własnymi, bez współdziałania z armią niemiecką. Tym samym walki te zaliczyć można do bardzo wąskiej kategorii starć, w których Austriakom udało się samodzielnie pokonać Rosjan, krzyżując tym samym plany przeciwnika, i zrealizować własne zamierzenia. Dzięki wysiłkom trzech korpusów udało się odsunąć od Austro-Węgier na pewien, krótki wprawdzie, czas widmo inwazji z pó�...

Na polach w okolicy miejscowości Budy Zosine, między Warszawą a Skierniewicami niedaleko Jaktorowa, 29 września 1944 r. rozegrała się walka partyzanckiej Grupy AK Kampinos. Zgodnie z polską historiografią, batalię tę nazywamy bitwą pod Jaktorowem. Niemieckie meldunki z czasu tych walk określały ją natomiast jako starcie pod Baranowem lub Żyrardowem. Polskie zgrupowanie partyzanckie, po wyjściu z osłony lasów Puszczy Kampinoskiej, wywalczyło sobie drogę przez niemiecką zaporę stworzoną na linii szosy Warszawa Leszno Kampinos Sochaczew. Bitwa pod Jaktorowem, ostatni akord w działaniach Grupy Kampinos jako zwartej jednostki bojowej, rozpoczęła się około godziny 11, trwała do późnych godzin nocnych. W jej wyniku śmierć poniosło 150 żołnierzy, około 200 z...

Niniejsza antologia publicystyki patriotycznej próbuje dać odpowiedź na postawione w tytule pytanie: Dokąd zmierzamy, my jako Polacy? A co za tym idzie – kto nam wyznacza, lub usiłuje wyznaczać, drogę? Jakże często czujemy się zagubieni, zdezorientowani, manipulowani. Szukamy stałych punktów odniesienia, niezmiennych wartości, na których można by się oprzeć bez obawy, że pobłądzimy. Redaktor i współautorka tej książki Barbara Nowak, do niedawna wielce zaangażowana w pracę z dziećmi i młodzieżą małopolska kurator oświaty, historyk z wykształcenia, przekonuje nas do myślenia pozytywnego: „Kraków – stolica Małopolski i cała Małopolska – moja mała Ojczyzna – są pełne pięknych ludzi i wspaniałych wydarzeń, wystarczy tylko uważnie się rozgl...

Bohaterowie i legendarni dowódcy. Po wojnie nie mogli wrócić do Polski. Dawny sojusznik – Wielka Brytania – przestał życzliwie traktować wojennych uchodźców w mundurach. Przestali być potrzebni. Aby utrzymać rodziny, kawalerowie orderu Virtuti zostawali barmanami, tapicerami i nocnymi cieciami. Na londyńskiej paradzie zwycięstwa w 1946 roku, w której obok Anglików i Amerykanów maszerowali nawet sanitariusze z Fidżi i oddziały robocze z Seszeli, zabrakło Polaków. Rząd Jego Królewskiej Mości na dwa tygodnie przed defiladą rozwiązał Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Kontradmirał Józef Unrug – dowódca Polskiej Floty i Obrony Wybrzeża w 1939 roku. Po kapitulacji, Kriegsmarine zaproponowała mu służbę w swoich szeregach. Odmówił. Po wojnie, aż do lat pi...

Czerniaków, częściowo opanowany w pierwszej dekadzie sierpnia 1944 roku przez oddziały AK, które weszły w skład V Zgrupowania „Kryska”, był jedną z ważniejszych dzielnic powstańczej Warszawy. Na jego obszarze powstańcy kontrolowali brzeg Wisły, co miało wielkie znaczenie dla ewentualnego udzielenia pomocy powstaniu przez nadchodzącą ze wschodu sowiecką Armię Czerwoną oraz podległe jej dywizje 1. Armii Wojska Polskiego gen. Zygmunta Berlinga. Na początku września powstańcze dowództwo skierowało na Czerniaków Zgrupowanie „Radosław” ppłk. Jana Mazurkiewicza, dobrze uzbrojone, ale wykrwawione w walkach na Woli i Starym Mieście. Wsparte przez miejscowej siły AK odpierało ono coraz silniejsze natarcia Niemców. Desant „berlingowców” z 3. Dywizji Piecho...

Styczeń 1945 r. W Auschwitz-Birkenau pozostaje 4800 więźniów, którzy nie nadawali się nawet do pędzenia na zachód w marszach śmierci. Komory gazowe wysadzono w powietrze, a wojska sowieckie wdzierają się w głąb obrony hitlerowskiej w takim tempie, że obozowi SS-mani nie zdążyli zabić garstki ocaleńców. 5 lutego Józef Bellert wraz z grupą ponad trzydziestu krakowskich lekarzy i pielęgniarek wyjeżdża do Oświęcimia. Przez osiem miesięcy prowadzi prawdopodobnie największy szpital polowy w Europie. Mimo braku kanalizacji, wody, jedzenia i leków niesie pomoc medyczną ocalonym więźniom. Jego pacjenci ważą średnio 30 kg. Zapadają na dur brzuszny i gruźlicę, nękają ich biegunki głodowe, obrzęki i odleżyny. Boją się ludzi w kitlach i strzykawek, które ko...

Styczeń 1945 r. W Auschwitz-Birkenau pozostaje 4800 więźniów, którzy nie nadawali się nawet do pędzenia na zachód w marszach śmierci. Komory gazowe wysadzono w powietrze, a wojska sowieckie wdzierają się w głąb obrony hitlerowskiej w takim tempie, że obozowi SS-mani nie zdążyli zabić garstki ocaleńców. 5 lutego Józef Bellert wraz z grupą ponad trzydziestu krakowskich lekarzy i pielęgniarek wyjeżdża do Oświęcimia. Przez osiem miesięcy prowadzi prawdopodobnie największy szpital polowy w Europie. Mimo braku kanalizacji, wody, jedzenia i leków niesie pomoc medyczną wyzwolonym więźniom. Jego pacjenci ważą średnio 25-30 kg. Zapadają na dur brzuszny i gruźlicę, nękają ich biegunki głodowe, obrzęki i odleżyny. Boją się ludzi w kitlach i strzykawek,...

Zaplanowałem kiedyś, że kupię łódeczkę, dostosuję ją do morskiego pływania i sobie nią popłynę mówi Szymon zapytany, od czego zaczęła się ta cała historia.Szymon Kuczyński od lat pokazuje, że żeglarstwo może być dostępne nawet wtedy gdy nie jesteście milionerami. Zaczął od budowy małego jachtu, typu Setka i wygrał na jego pokładzie samotne regaty przez Atlantyk. Do tej pory mogliśmy się jedynie domyślać jak rodziły się w jego głowie pomysły na kolejne śmiałe rejsy, teraz możemy przeczytać o planowaniu, przygotowywaniu i spełnianiu żeglarskich marzeń.