Inne umysły. Ośmiornice i prapoczątki świadomości

Weź głęboki wdech. A teraz zrób wydech. Dzielisz się właśnie tlenem z największym zwierzęciem, jakie kiedykolwiek istniało w dziejach życia na Ziemi. Najdawniejsze wieloryby miały cztery nogi, nos na czubku pyska, a być może nawet futro. Dziś żyjemy w epoce prawdziwych gigantów! Waga najcięższego wieloryba jest większa od dużego samolotu pasażerskiego. Powietrze przechodzące przez jego płuca, wystarczyłoby do wypełnienia połowy ciężarowej betoniarki, a ważące 200 kilogramów serce pompuje krew płynącą naczyniami o średnicy talerzy stołowych. Co tak naprawdę wiemy o tych niezwykłych zwierzętach? Jaka czeka je przyszłość? Czy mimo zachłanności i lekkomyślności człowieka zdołają przetrwać? Nick Pyenson postanowił opisać nieopisywalne – hi...

Marzymy o odkryciu nowych galaktyk. Fantazjujemy o życiu, które może istnieć na pobliskich planetach. Tymczasem tuż obok nas, pod powierzchnią oceanów, znajduje się świat, o którym wciąż wiemy bardzo niewiele. Nic dziwnego – jest to świat ciemny, lodowaty i niegościnny, w którym na człowieka pozbawionego wyrafinowanych zabezpieczeń czeka tylko śmierć. Dzięki Helen Scales możemy zanurzyć się w tę tajemniczą otchłań, nie opuszczając bezpiecznego zacisza własnego domu. Staniemy tam oko w oko ze zwierzętami o najczarniejszej na świecie skórze i wabiącymi swe ofiary oszałamiająco kolorowym pokazem świetlnym. Spotkamy cuchnące ryby, przerażająco żarłoczne organizmy, stworzenia pławiące się we wrzącej, przesyconej truciznami wodzie i tańczące włoc...

Dlaczego nasza planeta to dziś jedyne znane miejsce we wszechświecie, które tętni życiem? Odpowiedź znajduje się w skałach. Przechowują one fosylia, które pozwalają zrekonstruować drogę ewolucji organizmów od najprostszych form mikrobiologicznych do człowieka. Co więcej, uważna analiza składu osadów dostarcza wiedzy o tym, jak rodziło się życie. Jesteśmy naturalną konsekwencją procesów fizyczno-chemicznych, które stworzyły świat jaki znamy. Prawdopodobnie nie powstałyby te słowa, gdyby góry nie wypiętrzyły się z oceanów i nie zaczęły wietrzeć, dostarczając do wody życiodajnych minerałów. Książka, którą trzymasz w ręku, to nie tylko napisana doskonałym językiem synteza geologicznych i biologicznych dziejów Ziemi. To też porażające swą a...

Światowy bestseller. Ponad milion sprzedanych egzemplarzy. Mała kawiarnia w Tokio pozwala swoim gościom na podróż w czasie. Pod warunkiem, że wrócą, zanim wystygnie kawa. A gdyby móc cofnąć się w czasie? Gdyby choć na chwilę wrócić do przeszłości i spróbować coś wyjaśnić, czemuś zaradzić, spotkać się z kimś, może po raz ostatni… W małej bocznej uliczce w Tokio ukryła się klimatyczna kawiarnia, która od ponad stu lat serwuje starannie parzoną kawę. Krążą pogłoski, że swoim klientom oferuje też wyjątkową możliwość podróży w czasie. W „Zanim wystygnie kawa” spotykamy cztery osoby, z których każda ma nadzieję skorzystać z tej oferty. Ktoś chce się skonfrontować z dawną miłością, ktoś powrócić do czasów sprzed utraty pamięc...

Pszczoły są niezwykle inteligentne, potrafią rozpoznawać kwiaty i ludzkie twarze, okazywać emocje, liczyć, posługiwać się prostymi narzędziami, rozwiązywać problemy i uczyć się, obserwując innych. Ich maleńki, ale niezwykle złożony system nerwowy nie ma sobie równych w królestwie zwierząt. Niezwykle rozwinięta pamięć przestrzenna sprawia, że pszczoły są także doskonałymi nawigatorami. Potrafią wrócić do swojego ula nawet z bardzo odległych łąk i pól. Pszczoły są świadome, czują i myślą, boją się i cierpią, a nawet mają wątpliwości i dylematy etyczne. Lars Chittka zaprasza nas na niezwykły spacer w głąb pszczelego umysłu. Opowiada o życiu i zachowaniach pszczół, o inteligencji roju i tworzących go jednostek, o ich myślach i uczuciach...

Zapraszamy do niezwykłej szkoły! Poznajcie jej uczniów i przekonajcie się, że nie ma dwóch takich samych dzieci - każdy jest wyjątkowy! Inaczej wyglądamy, mamy różne upodobania, zdolności i charaktery. Jedni są mniej sprawni, inni wolniej się uczą, jeszcze inni pochodzą z odległych stron, ubierają się inaczej lub mówią z akcentem. Pięknie się różnimy to kolejna pozycji twórców bestselerowej książki Tu jest nasz dom. W poprzedniej autorzy pokazywali, jak żyją ludzie z różnych stron świata, oswajając czytelników z różnymi kulturami i modelami życia. Tym razem celebrują różnice w ramach jednej społeczności, na przykładzie jednej szkoły. Prezentują różne płcie, modele rodzin, kultury i wierzenia. Uświadamiają, że świat jest wspaniale urozma...

JEDYNA książka o kuchni włoskiej, której potrzebujesz. WSZYSTKO, co musisz wiedzieć o kulinarnej Italii. Ta wielka księga, pełna zdjęć, pięknych ilustracji, map, przydatnych wykresów, porywających anegdot i portretów wybitnych postaci, to pierwsza taka encyklopedia kuchni włoskiej. Jeśli chcesz gotować jak prawdziwy Włoch, nie potrzebujesz już niczego więcej. Znajdziesz tu przepisy na dania, które trzeba znać. Zachwycą cię klasyczne i nowoczesne potrawy ze wszystkich regionów Italii. Poznasz najlepsze włoskie produkty: makarony, mięsa, sery, przyprawy, wina, piwa, likiery, kawy. • Czy Leonardo da Vinci był wegetarianinem? • Jaka jest różnica między cappuccino, macchiato i mocaccino? • Czy można zrobić tiramisu bez alkoholu? • Dlaczego śmietana dodan...

Wyobraź sobie wycieczkę do zielonego lasu, gdzie wszystkie drzewa kichają i kaszlą, wyciągają kończyny i bacznie Cię obserwują swoimi niewidzialnymi oczami. Widzisz pozostałości wczesnych form zwierzęcego życia. Odwiedzasz swoich dalekich kuzynów – gąbki, osłonice i koralowce, będących produktami tej samej ewolucyjnej historii, która dała początek człowiekowi. Pasjonat nurkowania, filozof i badacz, Peter Godfrey-Smith, w poszukiwaniach pierwszych śladów świadomości łączy relacje ze swoich podwodnych wypraw z refleksjami filozoficznymi i najnowszymi odkryciami biologicznymi. Zaciera granicę między lądem a oceanem, przeplatając historie szklanych gąbek, miękkich koralowców, morskich smoków, boksujących krewetek, ośmiornic i ryb ze światem owadów, pta...

Czy zdarza Ci się, że coś wiesz, ale nie umiesz wyjaśnić skąd? Czy rozwiązujesz problemy w niestandardowy sposób? Czy masz żywą wyobraźnię? Czy masz talent muzyczny, plastyczny lub mechaniczny? Jeśli tak – możliwe, że jesteś osobą myślącą wizualnie. Taki sposób myślenia przypomina trochę korzystanie z grafik Google’a lub oglądanie krótkich filmów na Instagramie lub TikToku. W Twojej głowie pojawia się sekwencja obrazów zrozumiała tylko dla Ciebie. Wśród osób myślących wizualnie są najwięksi wynalazcy tacy jak Thomas Edison, Alan Turing czy Elon Musk. Dla osób myślących wizualnie kluczowa jest możliwość nauki metodą prób i błędów. Dlatego często kiepsko sobie radzą w szkole, gdzie kładzie się nacisk na naukę teorii. Jak rozpoznać i w...

Wirusy są wszędzie. Takie stwierdzenie zapewne cię nie szokuje, zwłaszcza w czasach pandemii COVID-19. Ale czy na pewno? Czy wiesz, że wirusy spadają na ciebie miliardami każdego dnia z najwyższych warstw atmosfery? Że pławisz się w bilionach ich cząstek podczas każdej kąpieli w oceanie? Albo wreszcie – że twoje własne geny usiane są szczątkami dawno już umarłych wirusów, które w prehistorii zaatakowały przodka naszego gatunku? Carl Zimmer w swojej książce opisuje świat niezwykły; świat, w którym nie rządzimy my, lecz właściwie nieożywione replikatory, maleńkie maszyny potrafiące podporządkować sobie dowolny proces w naszym ciele i w ciałach innych organizmów żywych. Boimy się ich – i słusznie. Ale jeśli spojrzymy na wirusy inaczej, poznamy gr...

Wyobrażenia o wszechświecie formułowane od wieków okazały się zbiorem przybliżeń lub nonsensów. Mówienie z pewnością o czymkolwiek jest więc, jak pisze autor tej książki, nie tylko bezczelnością, ale – co gorsza – nietaktem. Coraz lepiej poznajemy prawa rządzące rzeczywistością – nie przez ustanawianie świętych prawd, ale ich skuteczne podważanie. Wizja świata, która dzięki temu zaczęła się rysować, jest dogłębnie szokująca. By ją nam przybliżyć, Andrzej Dragan w jasny i klarowny sposób objaśnia niezwykłe wnioski wynikające z przełomowych teorii Einsteina oraz najbardziej zaskakujące prawa mechaniki kwantowej, a także przedstawia własny, nowy i rewolucyjny model łączący je ze sobą. Do tego wszystkiego tłumaczy, dlaczego kury nieustann...

Przedstawiamy już trzecią książkę Roberta Pucka, mieszkającego z dala od cywilizacji, za to blisko stworzeń, których żyjąc w mieście, nie widzimy lub nie chcemy widzieć. I jak to z tym autorem bywa, ćmy i motyle stają tylko punktem wyjścia do erudycyjnych opowieści.

Wyobraź sobie wycieczkę do zielonego lasu, gdzie wszystkie drzewa kichają i kaszlą, wyciągają kończyny i bacznie Cię obserwują swoimi niewidzialnymi oczami. Widzisz pozostałości wczesnych form zwierzęcego życia. Odwiedzasz swoich dalekich kuzynów – gąbki, osłonice i koralowce, będących produktami tej samej ewolucyjnej historii, która dała początek człowiekowi. Pasjonat nurkowania, filozof i badacz, Peter Godfrey-Smith, w poszukiwaniach pierwszych śladów świadomości łączy relacje ze swoich podwodnych wypraw z refleksjami filozoficznymi i najnowszymi odkryciami biologicznymi. Zaciera granicę między lądem a oceanem, przeplatając historie szklanych gąbek, miękkich koralowców, morskich smoków, boksujących krewetek, ośmiornic i ryb ze światem owadów, pta...

Kiedy nurkujesz w oceanie, zanurzasz się w początek każdego z nas. - P. Godfrey-SmithMimo że ssaki i ptaki są powszechnie uważane za najmądrzejsze stworzenia na Ziemi, najnowsze badania dowodzą, że wyższa inteligencja pojawiła się na bardzo odległej gałęzi drzewa życia. Mowa o głowonogach, a przede wszystkim ośmiornicach, jednych z najbardziej zadziwiających zwierząt zamieszkujących oceany. Są inteligentne, ciekawskie, mają zdolność uczenia się, odróżniania kształtów i rozpoznawania ludzi. Potrafią odkręcić słoik, pluć w żarówkę, by zgasić światło, znaleźć wyjście z labiryntu i brawurowo uciec z niewoli. W zdolności do kamuflażu nie mają sobie równych; w ciągu niespełna sekundy mogą upodobnić się do koralowca, kępki wodorostów czy pias...

Peter Godfrey-Smith is a leading philosopher of science. He is also a scuba diver whose underwater videos of warring octopuses have attracted wide notice. In this book, he brings his parallel careers together to tell a bold new story of how nature became aware of itself. Mammals and birds are widely seen as the smartest creatures on earth. But one other branch of the tree of life has also sprouted surprising intelligence: the cephalopods, consisting of the squid, the cuttlefish, and above all the octopus. New research shows that these marvelous creatures display remarkable gifts. What does it mean that intelligence on earth has evolved not once but twice? And that the mind of the octopus is nonetheless so different from our own? Combining science and philosophy with firsthand accounts of...