„Wojciech Daszkiewicz” – książki

Autor bardzo trafnie i poprawnie odczytał w tekstach Tomasza z Akwinu koncepcję intuicji intelektualnej tak w porządku poznania potocznego, jak też poznania teoretycznego. W książce spotykamy bogate nagromadzenie starannie dobranych tekstów na temat intuicji intelektualnej i jej funkcji w poznawaniu metafizykalnym. Dobrze została też uzasadniona teza głosząca, że rozumienie intuicji intelektualnej jako narzędzia poznawczego jest w tej koncepcji filozofii ściśle powiązane z rozumieniem bytu oraz rozumieniem samego człowieka. Autor bardzo słusznie zwrócił uwagę na kluczową rolę intuicji intelektualnej w budowie metafizyki, zwłaszcza w dochodzeniu do pierwszych zasad metafizykalnych, jak również w dochodzeniu do tez opisujących strukturę i przyczynowanie bytu.

Książka zawiera materiały z XX Międzynarodowego Sympozjum Metafizycznego (7 XII 2017 r.), które zostało zorganizowane z okazji 20 rocznicy powstania Polskiego Towarzystwa Tomasza z Akwinu – oddziału Società Internazionale Tommaso d’Aquino. Artykuły zostały uporządkowane w cztery grupy problemowe. W pierwszej części pt. „Świat” zostało ukazane m.in.: rozumienie rzeczywistości w kontekście odkrycia egzystencjalnej koncepcji bytu, sformułowanie i uzasadnienie metafizycznej teorii creatio ex nihilo, kontekst odkrycia nowej przyczyny sprawczej, a mianowicie sprawczej-stwórczej, i sformułowanie teorii partycypacji jako narzędzia wyjaśniającego przyczynowanie stwórcze; wskazano także na maksymalizm i uniwersalizm metafizyki św. Tomasza z Akwinu. W drugiej części książki podjęto rozważania na temat węzłowych problemów związanych z rozumieniem człowieka, m.in. takich, jak: esse personale, nowe rozumienie duszy ludzkiej, problem sumienia, psychiki ludzkiej czy prawa naturalnego. Trzecia część książki zawiera zagadnienia dotyczące filozoficznej problematyki Boga. Zwrócono tu uwagę m.in. na: nowe rozumienie Boga, problem relacji rozum – wiara, zagadnienie mocy Boga, a także przywołano elementy Tomaszowej nauki o aniołach. W Appendixie stanowiącym czwartą część książki zamieszczono artykuły na temat komentarzy św. Tomasza z Akwinu, a także na temat różnicy w rozwiązaniach konkretnych problemów, jaka ujawnia się pomiędzy Arystotelesem a Tomaszem z Akwinu.

Monografia podejmuje zagadnienie metafizycznych oraz antropologicznych podstaw kultury. Autor wykazuje, że filozoficzne rozumienie kultury wymaga odniesienia do metafizyki oraz antropologii filozoficznej. Pozwoliło to na uzasadnienie tezy, że u podstaw rozumienia kultury znajduje się określona wizja świata oraz koncepcja człowieka, szczególnie w aspekcie celowości jego życia. Teorie kultury z zakresu nauk szczegółowych należy dopełnić poprzez odniesienie do specyfiki wyjaśnienia filozoficznego, którego signum specificum stanowi wskazanie czynników bytowych, uniesprzeczniających fakt kultury: a) wewnętrznej struktury bytu ludzkiego, wyrażającej się w relacji możności i aktu; b) rozumienia człowieka jako jaźni natury rozumnej, a więc bytu wewnętrznie złożonego, aktualizującego swoje dyspozycje naturalne w zakresie poznania, działania oraz tworzenia. Właściwym polem dla podjęcia rozważań nad kulturą jest personalistyczna i realistyczna filozofia, która sięga do najbardziej fundamentalnych rozróżnień, a jednocześnie zachowuje wierność faktom. Taka filozofia jest kompetentna, gdy chodzi o wskazanie istoty wytworów względnie procesów kulturowych, czy też o ocenę ich „kulturalności”, jest także zdolna wskazać ich sens i zasadniczy cel, unikając zarazem arbitralności.