Kresy nowoczesne. Architektura na ziemiach wschodnich II Rzeczypospolitej 1921-1939

Rok 978 nie pojawia się w wykładach dziejów Francji czy Niemiec jako data szczególnie istotna, choć taką jest. Doszło wówczas do zdarzeń, które sprawiły, że dwie główne części karolińskiego cesarstwa rozeszły się na zawsze. Król Lotar, władca Franków zachodnich, napadł latem 978 roku na rezydującego w Akwizgranie cesarza Ottona II, swego bliskiego krewnego, z zamiarem pochwycenia go. Ottonowi udało się w porę uciec; szybko zorganizował wyprawę odwetową i z wielką armią obległ Paryż. Wymiana ciosów i symbolicznych gestów nie mogła przynieść nikomu decydującego rozstrzygnięcia _ pogodzono się wkrótce. Przez Lotara przemawiała często poniżana duma Karolingów, przez Ottona II poczucie mocy saskiego imperium, zbudowanego przez Ottona I. Autor przed...

Opowieść o życiu Naczelnika – jego walkach, zwycięstwach i porażkach, miłościach, przyjaźniach i sławie. Poznajemy też krainę dzieciństwa, studia w Rycerskiej Szkole Kadetów, epopeję walk o niepodległość Ameryki, losy Insurekcji, obronę Warszawy, tragedię Maciejowic, moskiewskie więzienie, lata przeżyte we Francji, aż po finał żywota w Szwajcarii.

Wiek XIX, wraz z gwałtownym rozwojem społecznym i gospodarczym, stworzył nieznane przedtem dziedziny sztuki czy architektury, dorabiając do nich własną i tylko sobie właściwą ideologię. Wystarczy przypomnieć takie charakterystyczne tematy architektoniczne, jak „muzeum”, „bank”, „dom towarowy”, „dworzec”, „sąd”. Tematem takim był też, na nowo teraz przekształcany, stary temat „rezydencji”. Rezydencja królewska, książęca, szlachecka, bankierska lub fabrykancka stawała się najbardziej widocznym nośnikiem politycznych i społecznych poglądów i przekonań ich właścicieli. Teren Wielkopolski nie różnił się pod tym względem od innych krain wchodzących w skład monarchii pruskiej. Poprzez specyfikę polityczną czy gospodarczą rozmaite dzi...

Pomorze nadwiślańskie jest krainą obfitującą w niezliczone ilości historii, zagadek i tajemnic. Niektóre nadal czekają na swoich odkrywców. Wiele z nich zasługuje na osobne publikacje książkowe, a inne ledwo na wzmiankę. Każdą jednak warto upamiętnić na kartach historii. W trakcie II wojny światowej na Pomorzu Niemcy popełnili niezliczone zbrodnie na Polakach. W większość są to fakty znane, choć każdy z nich nadal wymaga badania, tak jak zbrodnia w Lesie Szpęgawskim czy też w Fordonie w Dolinie Śmierci (obecnie dzielnica Bydgoszczy). Jednakże oprócz tych oczywistych historii kraina ta była areną wielu wydarzeń mniej znanych, o których dzisiaj wiedzą jedynie nieliczni lub do tej pory nie były znane. I właśnie tym wydarzeniom poświęca uwagę K. Drozd...

Relacje polsko-niemieckie nigdy w przeszłości obu narodów i państw nie należały do łatwych, a w latach 1939–1945 zyskały wymiar tragiczny. Genezę owej tragedii ukazano piórem historyka doświadczonego i wnikliwego. Zwraca uwagę rozległa perspektywa historyczna, poczynając od rozbiorów Rzeczypospolitej u schyłku XVIII wieku i późniejszych ich implikacji. Na stosunki polsko-niemieckie długi cień rzucała od tego czasu współpraca niemiecko-rosyjska, a w XX wieku niemiecko-sowiecka. Niemcy traktowały alians z Rosją zawsze jako niezwykle wprost użyteczny czynnik swoich ambicji politycznych. Postrzegały bowiem „Wschód” przede wszystkim jako obiekt ekspansji. Dla Rosji natomiast, podobnie jak Polska, Niemcy stanowiły od XVIII wieku dogodny pomost wiodący do Europ...

Rzeka, której nie ma, może (nie) istnieć na wiele sposobów. Może to być rzeka, która wysycha okresowo albo wyschła ostatecznie. Może to być rzeka pojawiająca się jedynie w historycznych opisach. Zamieniona w ściek, wciśnięta w kanał, zasypana piachem, zabetonowana lub zanieczyszczona tak bardzo, że trudno rozpoznać w niej rzekę. Może to być rzeka wymyślona. Rzeka zapomniana, której ślady znajdujemy w nazwach ulic czy niespodziewanych nierównościach terenu. Rzeki znikają od zawsze, ale jeszcze nigdy nie znikały tak szybko jak dziś. Zostawiają po sobie dotkliwy brak, pustkę, melancholię i widmo nieuniknionej katastrofy. Maciej Robert poszukuje zagubionych rzek w swoim mieście, ale jego pasja nie ogranicza się do Łodzi. W każdym zakątku Polski, w którym s...

Samochód to wolność. Za pomocą samochodu pokazujemy, na co nas stać. Polacy od lat przodują w liczbie samochodów na jednego mieszkańca, zajmując także wysokie miejsce w niechlubnych rankingach śmiertelności na drogach. Autor wyrusza więc w Polskę, aby zrozumieć, co się dzieje na polskich szosach. Opisuje wojnę między kierowcami a rowerzystami, organizację nielegalnych wyścigów, bezkarną jazdę po pijaku oraz najgłośniejsze wypadki, po których służby drogowe miały ostatecznie rozprawić się z piratami. Może to nieudolny system prawny odpowiada za społeczne przyzwolenie na szybką i ryzykowną jazdę? Józefiak wnika także w środowisko firm odszkodowawczych, dosłownie utrzymujących się ze śmierci pod kołami. Sprawdza, jak się żyje tym, którzy dzięki...

Secesja to ważny, choć krótki rozdział w historii architektury w Łodzi. Śmiałe realizacje spod ręki Gustawa Landau-Gutentegera, Augusta Furuhjelma czy Dawida Lande – by wymienić tylko kilku z całej plejady twórców – do dziś cieszą oczy przechodniów, wzbogacając swoją urodą miejski pejzaż.

Publikacja jest poświęcona osobie polityka, którego zdolności, energia i determinacja przywróciły Polsce legitymację państwa wolnego i suwerennego wobec Europy i świata. Nie można jednak zaprzeczyć, że była to równocześnie postać kontrowersyjna, która mogła mieć jedynie oddanych przyjaciół lub zaciekłych wrogów.

W 1765 roku Katarzyna Wielka, kierując się względami zarówno estetycznymi, jak politycznymi, zaczęła kolekcjonować obrazy. Jej zbiór stał się zalążkiem jednego z największych muzeów na świecie. Niniejsza książka jest pierwszą tak obszerną prezentacją dzieł z tej wspaniałej kolekcji. Na ponad 630 ilustracjach ukazane zostały obrazy zgromadzone przez carycę Katarzynę, a także te, które trafiły do zbioru później. W książce znalazły się przykłady francuskiego malarstwa z XVIII i XIX wieku, w tym wybitne dzieła Bouchera, Fragonarda, Watteau, Claude'a Lorraina, Huberta Roberta, Davida, Ingresa i Corota. Równie ważne są obrazy holenderskiego i flamandzkiego baroku, którereprezentują rozmaite aspekty stylu tej epoki, od brawury Perseusza i Andromedy Rubens...

Zapraszamy w sentymentalną podróż po Kresach. Autorzy przedstawiają najcenniejsze zabytki i polskie pamiątki na terenie dawnych Kresów Wschodnich, znajdujących się obecnie w granicach Litwy i Białorusi. Są wśród nich: budowle sakralne, pałace i dwory, domy mieszkalne i zabudowania gospodarcze, mosty, bramy, cmentarze ? świadectwa polskiej kultury. Całość ? ponad 500 obiektów ? zilustrowana rzutami, planami oraz fotografiami z 2015 r. Album ten daje wspaniałą okazję do zapoznania się z obecnym stanem pozostawionego tam dziedzictwa polskiej kultury. .

Ci, których kolorowy pociąg z napisem „transformacja” powiózł wesoło daleko w przód, nie są w stanie po prawie trzech dekadach zrozumieć, że ta sama zmiana zostawiła daleko w tyle setki tysięcy czy miliony ludzi, z większych i małych ośrodków. Nikogo z beneficjentów sytuacji nie interesowały losy pana Heńka z prywatyzowanej huty, pani Marioli z niepotrzebnego nagle osiedlowego magla czy pana Zdzisława z zamykanej odlewni. Po co, skoro kolorowy pociąg pędził przed siebie w stronę Europy, a żeby z niego nie wypaść, trzeba było mocno trzymać się na zakrętach? Trudno odwracać się w pędzie. Plan Balcerowicza był wyrokiem śmierci dla mniejszych ośrodków. Życie, które od przedwojnia toczyło się wokół kopalni, huty, odlewni czy wytwórni, kilka razy...

W latach międzywojennych Włocławek był największym miastem powiatowym ówczesnego województwa warszawskiego, i choć daleko mu było do metropolii, to jednak przeżył ważny okres rozwoju, co wyraźnie zaznaczyło się w jego strukturze, przestrzeni i architekturze. Substancja architektoniczna Włocławka lat międzywojennych jest zjawiskiem niemal niedostrzegalnym w ogólnopolskich badaniach tego okresu, choć z pewnością na taką uwagę zasługuje. Nie ulega wątpliwości, że to właśnie lata międzywojenne ostatecznie ukształtowały obraz centralnej części miasta; wówczas powstało sporo interesujących budynków, które w prowincjonalnej mikroskali były odzwierciedleniem zjawisk zachodzących w architekturze polskiej i europejskiej. Zajmują one znaczące miejsce w zabu...

Walka z analfabetyzmem i powszechny dostęp do edukacji w latach międzywojennych streszczały się w słowach: ?Budowa szkół powszechnych to fundament niepodległości Polski?. To właśnie wówczas została zainicjowana ożywiona działalność inwestycyjna w zakresie budownictwa szkolnego, służąca temu, by po latach zaborów wszystkie dzieci mogły uczyć się w godnych warunkach. Architektura szkolna II Rzeczypospolitej (1918?1939) ukazuje, jak rozwijało się polskie szkolnictwo, jak projektowano i realizowano budynki, będące połączeniem tradycji i nowoczesności. ?Budujmy szkoły!? ? w myśl tego hasła wznoszono nie tylko reprezentacyjne gmachy w dużych miastach, ale także wiele szkół na wsiach i w miasteczkach. Rozwój szkolnictwa powszechnego był priorytetem Minister...

Architektura użyteczności publicznej II Rzeczypospolitej 1918–1939. Funkcja to druga część cyklu autorstwa doktora Michała Pszczółkowskiego, poświęconego gmachom publicznym międzywojennej Polski. W pierwszej części autor skoncentrował się na zagadnieniach stylu i formy, proponując uporządkowaną klasyfikację nurtów międzywojennej architektury – od tradycji po awangardę. W drugiej części skupił się natomiast na problemach dotyczących funkcji. Autor dokonał przeglądu różnych typów funkcjonalnych międzywojennej architektury użyteczności publicznej – począwszy od architektury władzy (gmachy ministerstw, sądów, urzędów wojewódzkich i powiatowych), przez architekturę oświaty i nauki (szkoły, uczelnie i instytucje naukowe), kultury i rozrywki (muz...

Czytelniku, czy wiesz, że w dwudziestoleciu międzywojennym Bydgoszcz była NAJ? NAJwiększym, NAJbardziej zielonym miastem powiatowym II Rzeczypospolitej z NAJwiększą liczbą inwestycji budowlanych, NAJwyższą wieżą spadochronową, NAJokazalszą budowlą sakralną i NAJwiększą bekoniarnią w kraju. Kanał Bydgoski za to uznawano za NAJpiękniejszą drogę wodną w II Rzeczypospolitej. Poznaj historię miasta, które w latach międzywojennych miało zupełnie inne oblicze i było jednym z NAJciekawszych miejsc w Polsce. Poczuj klimat przedwojennej Bydgoszczy, odkryj NAJbardziej zadziwiające fakty z życia mieszkańców, przeczytaj NAJdziwniejsze ciekawostki. W poszczególnych rozdziałach zostały omówione NAJważniejsze aspekty życia miasta, m.in. przestrzeń miejska, architek...

Ratusze, szkoły czy szpitale w dwudziestoleciu międzywojennym pełniły nie tylko funkcje użyteczne, ale także zachwycały swoimi bryłami. Ten zachwyt podziela Michał PszczĂłłkowski, ktĂłry w książce Architektura użyteczności publicznej II Rzeczypospolitej 1918-1939. Forma i styl opowiada, dlaczego architektura sprzed lat jest niezwykłą hybrydą tradycji i nowoczesności. Autor omawia najważniejsze budynki publiczne powstałe pomiędzy dwiema wojnami światowymi. SzczegĂłlną uwagę zwraca na gmachy wybudowane na kresach wschodnich, ktĂłre przez wiele lat były zapomniane ze względu na powojenną sytuację polityczną, a z pewnością zasługują na uwzględnienie w dziejach architektury polskiej. Przedstawiając kolejne przykłady, kreśli opowieść, z ktĂłrej wy...