Nieznana terrorystka

Gina to tancerka erotyczna, która dzięki pracy usilnie próbuje zrealizować swoje marzenia o pięknej przyszłości. Jednak z dnia na dzień, po nocy spędzonej z nieznajomym zostaje uwikłana w serię zamachów terrorystycznych, z którą nie miała nic wspólnego. Policja dzwoni na alarm, społeczeństwo jest przerażone, a sprawę dodatkowo nakręca za wszelką cenę poszukujący rozgłosu spiker telewizyjny. Do czego może doprowadzić pomyłka w dzisiejszych czasach?

„Nieznana terrorystka” to pierwsza książka Richarda Flanagan, którą dosyć spontanicznie przeczytałam. Wcześniej słyszałam wiele dobrego o twórczości, ale dopiero teraz tak się złożyło, że ją poznałam. I już na samym początku przeżyłam duże zaskoczenie. Sama nie wiem dlaczego, ale tytuł idealnie wpasowywał się dla mnie w kryminalne kanony. A to wcale nie kryminał. To ciekawa opowieść o młodej i życiowo doświadczonej dziewczynie, która, jak chyba każdy z nas, szuka szczęścia. W jej przypadku może w trochę naiwny i skomplikowany sposób, ale pomińmy tę kwestię. Gina w głębi serca marzy o wykształceniu, zwykłej pracy, szacunku i rodzinie, a pieniądze zarobione jako tancerka erotyczna mają ją do tego przybliżyć. Wszystkie jej plany burzy tragiczna pomyłka, zgodnie z którą staje się największym zagrożeniem dla całej Australii. Zaczyna się nagonka, policyjne polowanie i wyciąganie na wierzch brudów z jej przeszłości.

„Wszystko biegnie swoim normalnym trybem, nawet kiedy życie robi się najstraszniejsze, i ludzie o tym wiedzą, zawsze, lecz życie płynie dalej, a oni szukają usprawiedliwienia tego, że nic nie robią, tylko płyną razem z nim.”

Myślę, że powieść idealnie ukazuje absurd sytuacji. W dzisiejszych czasach jesteśmy na tyle przerażeni wizją terroryzmu, że staje się on świetną pożywką dla mediów, idealnym usprawiedliwieniem działań rządu i policji. Tak, terroryzm można świetnie wykorzystać do manipulowania społeczeństwem, do zastraszania go i przekonywania do swoich racji. Nie trzeba być nawet bardzo kreatywnym, żeby się tym zająć. Bo tak naprawdę z każdego z nas można stworzyć przyszłego terrorystę. Wystarczy poświęcić chwilkę, żeby znaleźć odpowiednie motywy i przyczyny naszej nienawiści do ludzkości. A że nikt z nas święty nie jest, długo szukać nie trzeba.

Jak się domyślacie, książka zrobiła na mnie naprawdę dobre wrażenie. Może i nie jest to majstersztyk godny dziesięciu gwiazdek, ale skłania do przemyśleń, a to cenię najbardziej. Dodatkowo powieść czyta się naprawdę dobrze, a krótkie rozdziały dodatkowo umilają lekturę. Znajdziemy w niej również ciekawe odwołania do religii, do Boga i miłości, która, jak pokazuje życie, wcale nie wystarcza…

„Nieznana terrorystka” to coś, co mogę spokojnie polecić osobom zainteresowanym podobną tematyką. Ja na pewno się nie zawiodłam, a jeśli już – całkiem pozytywnie zaskoczyłam 😉

RUSZYŁA MASZYNA PO SZYNACH OSPALE…

Zaczyna się opornie. Pierwszych kilkanaście, czy nawet kilkadziesiąt stron to opis życia zwyczajnej dziewczyny. Autor skupia się na detalach. Buduje dokładny obraz, misternie tkając bazę swojej powieści. Potem następuje wielki bum i wszystko nabiera tempa, co nie oznacza, że zabraknie miejsca na moment oddechu, na refleksję i detale. Kiedy już zaczęłam powątpiewać w atrakcyjność tej książki, fabuła zdążyła się opamiętać.

PRAWDZIWY OBRAZ WSPÓŁCZESNEGO LĘKU

Książka nie skupia się na surrealistycznych obrazach wyjętych rodem z kina akcji. Tutaj podstawą okazują się współczesne realia, świat politycznych układów, medialnej nagonki i pragnienie wybicia się za wszelką cenę, nawet kosztem zniszczenia komuś życia. Autor uświadamia dobitnie, i tym właśnie przeraża, jak lawinowo mogą potoczyć się dewastujące czyjś spokój zdarzenia rozpoczęte artykułem bezlitosnego dziennikarza. Niewinna dziewczyna staje się tak zwanym „WANTED” Australii i nikogo nie interesują już szczegóły. Informacja trafia pomiędzy społeczeństwo budząc strach, współczesny lęk przed terroryzmem karmiony stereotypami. I choć tło powieści jest oczywiście fikcją, aż razi po oczach naturalnym wydźwiękiem. To z pewnością odbiegający od sztampowych powieści tego rodzaju thriller, dla którego priorytet stanowi nie tylko rozrywka, ale także przekaz.

THRILLER I DRAMAT

Rzeczywistość zmanipulowanych faktów, nieczystych gier i kulisy mediów w dopracowanej, choć wymagającej skupienia powieści Richarda Flanagana to mieszanka sensacji i dramatu trudna do upchnięcia w ramach jednego gatunku. Wiarygodna, mądra, wartościowa książka długo się rozkręca, za to odpłaca się za cierpliwość rzetelną i niestandardową fabułą. Nie powiem, że czyta się szybko. Nie czułam niedopartej chęci poznawania każdego kolejnego rozdziału, choć skłamałabym mówiąc, że się nudziłam. Polecam więc tym, którzy szukają szokującej prawdziwością historii z ujętym na kartach tłem wybiegającym poza literacką fikcję.

Wszyscy mamy marzenia małe lub wygórowane. Status społeczny określa pewne granice naszych możliwości.

O pragnieniach ukrycia psychicznych ran i tworzeniu pozorów opowiada powieść „Nieznana terrorystka” Richarda Flanagana. Jest to historia prostej o kobiety łudzącej się, że zmiana wyglądu uczyni ją podobną do bogatych ludzi spotykanych na ulicach i w sklepach. We współczesnych realiach świat wytworny, elegancki kontrastuje z nędzą, brudem, chorobami. Ogniwem łączącym je są narkotyki, pieniądze i muzyka.

Autor naświetlił znane nam problemy nietolerancji dla ludzi „gorszego gatunku” – zarówno rdzennych mieszkańców Australii, jaki uchodźców. Wokół głównej bohaterki, przypadkowo zamieszanej w sensacyjne wydarzenia, budowana jest sieć oskarżeń. Gina panicznie szuka sposobu zakończenia tego dramatu. W tej książce opisanych jest wiele sytuacji przesyconych pożądaniem, perwersją i wyuzdaniem, które już nas chyba nie szokują. Nawet wulgarne słownictwo użyte przez autora podkreśla nastrój chwili.

„Nieznana terrorystka” to mistrzowsko napisany dramat kobiety, której nie powinno nic zaskakiwać. Fabuła książki wstrząsa i wciąga jak wir, z którego nie można się uwolnić. Autor zmusza nas do szerszego otwarcia oczu i dostrzeżenia problemów, od których czasem chętnie odwracamy wzrok.

„Nieznaną terrorystką” Richard Flanagan kolejny raz zaskakuje i udowadnia, że sprawdza się świetnie także w prozie o współczesnej tematyce. Jego nową powieść pochłania się jednym tchem, z wielkim niepokojem, niecierpliwością, ale i głębokimi refleksjami.

Już pierwsze zdania książki przykuwają uwagę czytelnika. Filozoficzny prolog to niespełna dwie strony, ale świetnie wprowadza on w problematykę całości, w której pod pozornie sensacyjną historią kryją się znacznie głębsze i ponadczasowe treści.

Główną bohaterką jest Gina Davies, młoda tancerka erotyczna, która traktuje swoją pracę jako trampolinę do lepszego życia. Skrzętnie odkładane pieniądze mają pomóc jej w spełnieniu marzeń.

Zamiast rycerza na białym koniu (o którym stąpająca twardo po ziemi kobieta wcale nie myśli) na horyzoncie pojawia się wyglądający na awanturnika przystojniak. Gdy Gina decyduje się spędzić z nim noc, nawet nie przypuszcza, jak ta krótka, namiętna przygoda odmieni jej życie.

Jeśli dotychczas kobieta sądziła, że los jej nie rozpieszcza, po nocy u boku Tariqua, zmuszona jest dojść do wniosku, że piekło dopiero ją czeka. Zdziwiona odkrywa, że media publikują jej wizerunek zarejestrowany przez kamery, a ona sama jest podejrzewana o udział w …zamachu terrorystycznym.

Jeden news powoduje lawinę, która czyni z Bogu ducha winnej kobiety najbardziej poszukiwaną w Australii osobę. Na tym gorącym temacie kapitał zbić chcą różni ludzie – ambitny, ale pozbawiony skrupułów dziennikarz, policja, służby specjalne…

Ten, kto pierwszy dopadnie Ginę, ma szansę stać się narodowym bohaterem.

Powieść Flanagana nie jest jednak tylko historią niesłusznie oskarżonej i ściganej kobiety. Ten element fabuły jest pretekstem do przedstawienia znacznie głębszych treści.

Autor w krzywym zwierciadle ukazuje świat mediów, które żerują na ludzkiej naiwności, strachu i niskich instynktach odbiorców, powielając i piętrząc niesprawdzone informacje. Brzmi znajomo? Oczywiście, że tak, gdyż – mimo iż akcja rozgrywa się na półkuli południowej – problemy ukazane w książce są również udziałem europejskiej codzienności.

Flanagan udowadnia, że medialne krucjaty mają wiele wspólnego ze średniowiecznymi wojnami religijnymi. Wystarczy jedna nagonka, by człowieka upokorzyć, a nawet zniszczyć. W równym stopniu media mogą wykreować gwiazdę z kogoś, kto jest miernotą. W odpowiedniej oprawie bowiem każdy łajdak może stać się bohaterem.

Autor podejmuje jeszcze jedną ważną, ponadczasową kwestię, szczególnie istotną w ostatnich latach – strach przed nieznanym. Za jego pomocą można bowiem manipulować ludźmi, budząc w tych najbardziej podatnych najniższe instynkty. Tak rodzi się nienawiść, tak podsyca się nacjonalizm i rasizm, tak zdobywa się poparcie i wyborców, tak buduje się polityczne zaplecze, władzę, tak robi się kariery…

Także brzmi znajomo? Nie może być inaczej. W starożytnym Egipcie kapłani straszyli ciemny lud zaćmieniem słońca. W Polsce XXI wieku niektórzy politycy straszą zarazkami przenoszonymi przez uchodźców, jednocześnie przymykając oczy na "imprezy" organizowane przez neofaszystów.

Siłą „Nieznanej terrorystki” jest właśnie uniwersalny i ponadczasowy charakter. To powieść z drugim dnem. Nietrudno je jednak znaleźć i odczytać, jeśli jest się odbiorcą uważnym oraz myślącym.

Na uwagę na pewno zasługują także forma i styl. Ważna jest klamrowa budowa powieści, która bezpośrednio podkreśla społeczne, filozoficzne i moralne aspekty całości.

Język jest niezwykle plastyczny, barwny, żywiołowy, a jednocześnie przystępny. Sporo w nim wulgaryzmów, które autor – podobnie jak w innych książkach – potrafi połączyć z refleksyjnymi, niemal lirycznymi partiami. Taka stylistyka doskonale współgra z treścią, ze stylem życia bohaterów i ich codziennością, w której często pod płaszczykiem wytworności i elegancji kryje się zwykłe chamstwo.

Polecam "Nieznaną terrorystkę” z czystym sumieniem – to powieść będąca bezwzględną satyrą na naszą współczesność, poruszająca, momentami nawet wstrząsająca, intrygująca i dająca wiele do myślenia. Na pewno nie można przejść obok niej obojętnie.

BEATA IGIELSKA

Od kiedy przeczytałem moją pierwszą powieść Richarda Flanagana, jego nazwisko na okładce zaczęło przyciągać mnie, niczym magnes. Autor do moich ulubieńców trafił wraz z kolejną książką jego autorstwa, która znalazła się w moich rękach i od tamtej pory nieustannie zachwyca mnie swoją twórczością. Nie inaczej jest w przypadku jego najnowszego dzieła, doskonałej „Nieznanej terrorystki”, która wciąga, porywa, intryguje i prowokuje, wyzwalając przy tym wielkie emocje. Dzieła, jakie pewnie popełniłby Kafka, gdyby żył w świecie po 11 września i zarzucił oniryczny klimat, pozostając jednak przy swej dogłębnej analizie zastanej rzeczywistości, ale dodając do tego równie głęboką wiwisekcję samego człowieka.

Poznajcie Ginę Davies. Jeszcze nie Ginę D., tą stanie się już niedługo, póki co jednak jest tylko kolejną dziewczyną, którą zawodowo tańczy na róże, eksponując pośladki, rozkładając nogi i zdobywając napiwki od śliniących się klientów. Nie jest wprawdzie taka, jak wszystkie jej koleżanki, to nie wychudzony szkielet, ideał naszych czasów, a dwudziestosześcioletnia kobieta o pełnych kształtach i urodzie nie do końca pasującej do tej epoki, ale na pewno przykuwającej uwagę. Woli nie myśleć o przeszłości i rodzinie, to co zostawiła za sobą, za nią pozostanie. Wiedzie te swoje życie, cieszy się z drobiazgów, aż wszystko zmienia jedna noc.

Chwila zapomnienia, tajemniczy nieznajomy… Rano Gina przekonuje się, że zniknął, ale zostały kłopoty. Choć dziewczyna nic nie zrobiła, media pokazują ją jako najgroźniejszą terrorystkę w kraju. Tancerka trafia w sam środek koszmaru, którego nie rozumie. Musi oczyścić swoje dobre imię, musi wszystko naprawić, ale jak ma to zrobić? Świat już wydał na nią wyrok, dziennikarze wygrzebują fakty z jej przeszłości, które nie mają nic wspólnego z tym, co się dzieje, ale stają się pożywką dla rządnego krwi tłumu. Strach i obłęd narastają, a Gina stara się wydostać z trybów dziwnej machiny, której nawet nie rozumie…

Stephen King pisał niegdyś o konserwatywnej naturze horrorów. Nie pij alkoholu, nie bierz narkotyków, nie idź tam gdzie ci niewolno, nie uprawiaj seksu – w skrócie: nie rób nic niewłaściwego, bo skończy się to źle. To samo można odnieść do „Nieznanej terrorystki”. Nie sypiaj z obcym, bo pożałujesz. I ten fakt właśnie stanowi zasadniczą różnicę pomiędzy czwartą powieścią w dorobku Flanagana, a najsłynniejszym dziełem Kafki, „Procesem”. Poza tym z Giną (zbieżność nazwiska z Geeną Davis, jak myślicie, przypadkowa?) nie jest, jak z Józefem K. Ona przynajmniej ma szansę zrozumieć o co jest oskarżona, choć tryby maszyny, które mielą oboje wykazują ze sobą zadziwiającą zbieżność, a przecież działają na innych polach.

Zostawmy jednak te porównania i skupmy się na tym, co oferuje nam Flanagan. A jak zwykle jest tego mnóstwo. Jeszcze zanim wciągnie nas akcja, zanim zanurzymy się w życie Giny, styl australijskiego mistrza literatury jako pierwszy rzuca się w oczy - i zachwyca. Pełny, krwisty, soczysty, czasem wulgarny, ale literacko dopieszczony i dojrzały, jest tym, w czym czytelnik chce się rozsmakować. Chłonąć powoli, jak najlepszy smakołyk, delektować się nim – trudno jednak nie rzucić się na „Nieznaną terrorystkę” i pochłonąć ją z łapczywością człowieka skrajnie wygłodzonego. Dwuznaczność moich słów jest w pełni zamierzona, bo obcowanie z twórczością Flanagana, podobnie, jak z dziełami innych mistrzów pióra (ze współczesnych wymienię choćby Philipa Rotha czy Johna Irvinga), dostarcza niemal fizycznej przyjemności.

A przecież nie tylko styl jest tutaj świetny. Autor fabułę prowadzi w doskonały, niespieszny sposób. Pozwala nam bliżej poznać Ginę, jej życie, jej charakter – zgłębia ją, pokazując nam nie bohaterkę stworzoną z tuszu pokrywającego papier, a kobietę z krwi i kości. Psychologicznie wiarygodną, żywą i interesującą. Podobnie przedstawia nam otaczający ją świat i ludzi, z którymi się styka. A kiedy zaczyna się koszmar, drażni nasze nerwy, szarpie nimi, wsadza nas w klaustrofobiczną klatkę i wyciska z nas coraz więcej emocji. Podlewa to rozważanymi na filozofią Nietschego, kontrowersyjnymi, mogącymi oburzyć niektórych, ale przepuszczonych przez intrygujący filtr – jakby „Imagine” Johna Lennona.

Brzmi osobliwie? Ale jest wspaniale. Na dodatek Flanagan, może dzięki dystansowi geograficznemu, a może dzięki swoim niebanalnym zdolnościom literackim, choć mówi o świecie po jedenastym września – a co za tym idzie, nawet jeśli pośrednio tylko, o samych zamachach – unika patosu. Unika wszystkich tych tanich chwytów, które kojarzą mi się z opowieściami o tamtym dniu, zamieniając je w piękną przypowieść o tym, jak pozorną wolnością i prywatnością żyjemy. Przypowieść o marzeniach i marzycielach. I świecie paranoi, gdzie o prawdę chyba już nikomu nie chce się dbać. Kafka z takiego wykorzystania motywów swojego „Procesu” byłby dumny.